Деян Маґоч, професор на Стетсон Универзитету на Флориди, тих дньох приведол до Нового Саду штири студентки. Им тото путованє и своєродне виглєдованє, у рамикох проєкта хтори часц єдного семестра. Деянови то и робота, алє и уживанє, понеже з дзецми пришол обисц и своїх родичох, и приятельох.
Студенти за два тижнї, кельо ту пребуваю, маю вельо активносци. Єден зоз задаткох им поровнац културу справованя людзох у Европи и Америки, окреме кед слово о костираню, физичней активносци, алє и велїм другим. Їх професор Маґоч на Флориди роби на Одсеку за науку о здравю, а у сотруднїцтве зоз Факултетом за физичне воспитанє у Новим Садзе (познатши як ДИФ) першираз приведол студентох, та на одредзени способ превжал на себе и вельку одвичательносц по вецей основох. Студенти маю точни план и програму по хторей робя, алє їх професор и його тим тоту нащиву ширше спатрели, та з помоцу водичох, обиходза Нови Сад, Петроварадинску твердиню, „Беґечску яму”, Фрушку гору, музеї и инше. Тих дньох до Маґоча нє було лєгко дойсц.
– Студенти у Америки можу виберац дзе пойду на студийне путованє, так же сом ше обавал як их вообще прицагнєм до Сербиї кед знам же у конкуренциї и Шпания, Италия, Французка… Прето сом наисце длуго рихтал тот приход вєдно з моїма, най так повем, колеґами з новосадского Факултету, алє и приятелями хтори ми наисце вельо помогли. Робиме на проєкту хтори вязани за физиолоґию спорта, випитуєме, виглєдуєме, поровнуєме, з цильом же бизме спатрели, унапредзели и злєпшали живот людзох, насампредз же би вони зоз одредзеним способом живота злєпшали свойо здравє, та и сам живот. То так, вокраци, алє можем повесц же Америка у остатнї час видвоює вельки средства у борби за здрави живот, а процив затитосци – гвари Деян хтори на Универзитету сам дизайновал тот предмет, а циль му о рок привесц ище векшу ґрупу студентох, та вец и оталь поволац наших, там, до Америки.
– Таки путованя, окрем основней, маю вецейнїсту улогу, а то же и други о нас можу вельо дознац и спознац, бо им на Заходзе нє барз позната єдна мала жем у Европи, а кед дацо и знаю о нєй, велї маю предрозсудки – гвари Деян хтори здрави живот нє може задумац без здравого костираня, физичней активносци, и як гвари, доброго сна.
По Деянових словох, студенти барз задовольни. Шицтим цо видзели. О даскельо днї ше врацаю, алє Деян остава, бо окрем студентох, вон приведол и свойо дзеци – Лану и Ноа, хтори хвильково у баби и дїда, Деяновох родичох.
ДРАГА ПО АМЕРИКУ
Пред 17 роками Деян мал у рукох диплому Факултета физичного воспитаня и верел же годзен найсц роботу, ту, у Новим Садзе. Розпитовал ше, писал мейли, глєдал кадзи ше подзец. У тот час його шестра Таня закончовала коледж у Америки, та то була красна нагода и потримац ю на єй драги у науки, алє и одпочинуц ше и розбистриц свойо думки. И попри тим же нє думал там длуго остац, и вецей раз споминал же нєт нїґдзе такей паприґи и таки яблука як на Футожским пияцу, одлучел там длужей остац. Уписал маґистратуру, алє у исти час робел як инструктор на годзинох спортских активносцох. Нє застановел ше на тим. Предлужел науку, уписал докторат роздумуюци же му лєм годзен помогнуц у його планох од хторих нє одуставал. З часу на час приходзел и до Нового Саду, и у єдней такей нащиви наймилшим, стретнул свою дакедишню приятельку Таню з хтору вєдно студирал. Вельке приятельство медзи нїма преросло до любови, та о єден час обидвойо одходза прейґ океану. Деян у Ел Пасу предлужел з науку, робел и як асистент на факултету, алє кед вєдно зоз супругу дознали же постаню родичи, одлучели – враца ше до Нового Саду, купя карту лєм у єдним напряме, и буду там жиц. Буду шицким блїжей, та и Таньовим хтори у Новим Ґраду (БиГ). Було то пред 10 роками.
И РАДОСЦ И СМУТОК ПОПРЕПЛЄТАНИ
Мала Лана була велька радосц нє лєм родичом, алє и баби и дїдови Маґочовим з хторима теди вєдно жили. Деян упарто глєдал роботу, и як гвари, нє так же ю нє могол достац, мал даскельо понукнуца, алє далєко од того на цо двойо млади, школовани родичи могли раховац, а то сиґурносц и достоїнствени живот. Одлучели спаковац куфри. Нє мож було знац кому чежше.
У Ел Пасу ше їх приповедка предлужує, правда, з малу Лану, алє и ище векшу моцу и амбициями у тим цо обидвойо надумали. После закончених Деянових докторских студийох, фамелия ше преселєла до держави Илиноис. Там Маґоч почина робиц як асистент професор на єдним з Универзитетох, а у медзичаше и його супруга закончела маґистерску роботу. Успишно ю одбранєла лєм два днї пред тим як ше у децембре 2011. року народзел їх син Ноа.
Кед пред штирома роками Деянови понукнута робота у Орланду, фамелия ше ознова надумала преселїц.
– Одходзели зме на лєпше, и нє було нам чежко, та анї теди кед сом достал роботу на Стетсон Универзитету (Deland), на Флориди. И супруга Таня достала роботу, вона директор єдного спортско-рекреативного центру за велнес, и єй робота вязана за цалу програму здравственого живота и дзецох и одроснутих. Добре же так, же зме обидвойо у тим, свидоми кельо нашо здравє, здравє наших дзецох, завиши од нас самих. Нашо дзеци уж добре знаю цо здраве єдзенє, гоч им ми нє бранїме вжац анї чоколадку лєбо сладоляд. Алє, нє прейдзе дзень кед ше им нє опитаме цо єдли, и мило ми же по школох и оводох наисце меркує цо ше дава дзецом. Барз ми мило же нам дзеци и физично активни. Любя шицко, и ґимнастику, дзе Лана найактивнєйша, алє и фодбал и тенис и плїванє, окреме Ноа. Любел бим кед би цо длужей так остало, же би цо длужей були активни у гоч котрим спорту, з любови, пре їх розвой, нє пре инше. И на концу- конца, мушим спомнуц же у Америки нє патрели одкаль зме, почитовали нашо знаня, и дали нам можлївосц напредовац – гвари Деян, и у бешеди през франту спомина же и яблука и паприґи подобни як и на новосадским пияцу, єст и там дзе купиц.
Маґочово кажди рок приходза з Америки, шицки, та окрем Нового Саду, заходза и до Таньового родного краю, а знаю „одбегнуц” и на морйо. Но, нє лєгко ше годно случиц же буду ходзиц тадзи и частейше, окреме кед ше професийни плани и сотруднїцтво медзи универзитетами розконари. То затераз лєм плани, а нєт причини же би ше, як и шицки по тераз, нє зисцели.
О дзешец днї Деян, Лана и Ноа ознова шедаю до авиона, и врацаю ше до Америки. Дзецом ше ту пачи, пристали би и длужей, а як би и нє, кед баба и дїдо шицкому даваю на волю. Змахню себе, а о даскельо днї предлужа бешеду на скайпу. До рока. Вец ше ознова шицки постретаю.
У БОРБИ ЗА ЗДРАВИ ЖИВОТ
– У Америки вельки процент людзох були затити и хорйовити, подобнє як цо нєшка людзе у Сербиї. Прето ше уж роками роби на тим и прейґ рижних проєктох системски пробує освидомиц людзох же би требали здравше жиц. Док тото вигварям, можебуц же дахто скептични, алє наисце ше барз озбильно роби, од едукацийох наймладших, а идзе ше аж потамаль же кед особа наприклад, пойдзе 12 раз вежбац по годзину даґдзе до спортского центру, на концу мешаца достава 20 долари. Вше вецей того єст, алє и велї други проєкти и програми вязани за здравє. Цешим ше же и я часц тей, най так повем, гуманей акциї – гвари нам професор Маґоч.