Приоритет нам муши буц утвердзиц тото цо потераз посцигнуте. Ище зме анї нє цалком капитализовали, вихасновали остатнє преширенє обсягу „Руского слова”, хторе запровадзене у априлу того року. Праве на тим сом и формовал свой план роботи, як лєпше вихасновац простор хтори маме.
Початком октобра функцию главного одвичательного редактора у новинох „Руске слово” превжал Иван Сабадош. Управни одбор НВУ „Руске слово” Сабадоша на отвореним конкурсу вибрал ище у авґусту. Пред тим вон бул заменїк главного одвичательного редактора и ушорйовал рубрику „Тижньовнїк”, котра у його мандату престала буц аґенцийски сервис дньовей политики.
За нє таки длуги час кельо є у фирми „Руске слово”, Иван Сабадош прешол цалу гиєрархию Установи – од младшого новинара по редактора котрому зверена ушорйовацка политика.
РС У Плану, програми роботи и концепциї новинох „Руске слово” за главного одвичательного редактора, за период 2017–2021, котру потримал Управни одбор, наведзене же би „Руске слово” требало „далєй еволуовац до модерного дружтвеного и фамелийного маґазина, наменєного широкому пасму читательох по руски”. Як сцигнуц по єден таки маґазин?
– Прешвечени сом же по єден таки маґазин сцигнєме кед як новина и далєй предлужиме исц по истей драги по хторей зме рушели пред штирома роками. Думам же то добри напрям, и прето сом ше и кандидовал за главного одвичательного редактора. Указало ше же нє єдини так думам, алє и добра часц колеґох и читательох, а на концу концох и Управни одбор Установи хтори потримал програму з хтору сом ше кандидовал. Ми уж тераз маме поставени ясни, препознатлїви напрямки, „Руске” ма дефиновани формат и жанрово форми. Тото цо маме треба утвердзиц, а простор за дальше злєпшанє видзим кед фокус редакторскей политики, и цалих новинох и конкретно каждей рубрики будзе на унапредзеню квалитета змистох хтори обявюєме.
РС У тим Плану детально описана, могло би ше повесц, нова ушорйовацка политика новинох, котра унаприямена на злєпошованє квалитета каждей рубрики. Як у Войводини конкуровац з другма медиями и локалнима порталами, котри ше тераз, после приватизациї, зявюю на шлєбодним тарґовищу информацийох?
– Нєшка специфична ситуация на медийней сцени, насампредз тей яка функционує на интернету и на локалу. Лєбо маме безособне, конфекцийне новинарство хторе по правилох ремесла коректне, алє нєшка уж превозидзене и нє прицагує публику, лєбо єднобочну пропаґанду, лєбо, цо можебуц и найопаснєйше, поверхове, фактоидне псевдоновинарство хторе релативизує и правду, и стварносц. Кед кус прелєцице по порталох, нє мож нє замерковац же ше обявює маса информацийох хтори нє маю анї главу анї хвост, пребера их кажде од каждого же ше нє зна хто им наисце автор и одкаль су ту, алє польня медийни простор. З єдного боку, питанє же чи ше вообще треба змагац на такей сцени. Медзитим, єст єдноставни одвит як буц конкурентни –буц лєпши од того. А то анї нє так чежко, лєм треба одвичательно и професийно робиц свою роботу. Компаративна предносц медийох як „Руске слово” же нє абсолутно завиша од тарґовища як велї колеґове. Императив нам вец нє же як заробиц, алє як правиц добри новини.
РС Пред даскельома роками новини „Руске слово” и аґенция „Рутенпрес” були у фирми, такповесц, нукашнї ривалє. Яка тераз ситуация?
– Я у руским новинарстве, так повесц, почал на „Рутенпресу” и требало ми часу похопиц же нє може буц замена за друковане „Руске слово” хторе, заш лєм, наша институция. Свойофайтова аґресивносц з єдного боку, обявиц шицко и такой алє и пасивносц друкованого виданя на длугши час би нє вишли на добре анї за єден бок, гоч то, у ствари, вше були два, наволайме их форми, истого медия. Удало нам ше, правда ище вше то нє вше идзе гладко, витвориц интерни компромис, хтори на хасен и публики, и Хижи, и занятим. Найєдноставнєйше поведзено, „Рутенпрес” ма приоритет кед слово о вистки, информациї же цо, кеди, дзе и хто, а новина ма остатнє слово же чом и як ше цошка случело. Окрем же то на хасен заєднїци, бо так подїя длужей жиє, таки приступ и олєгчанє у новинарскей роботи, бо вам вец перша информация практично служи як рамик и призначка за ширши текст. Основни податки вше мож дополнїц, прешириц з вияву, замеркованьом, контекстом лєбо коментаром, и то уж нови медийни продукт.
РС Новини „Руске слово” медий котри пласує найвецей информациї з живота заєднїци. Алє, чи „Руске” достаточно покрива шицки места дзе у векшим чишлє жию Руснаци?
– Я би тото питанє преширел и на места дзе нє лєм же нас єст вецей, алє и дзе Руснаци можебуц жию у меншим чишлє, алє маю даяки активни национални живот. Кельо мож, дзекуюци почасовим сотруднїком, а найбаржей людзом добрей дзеки хторим то наисце значи, пробуєме пласовац информациї зоз живота Руснацох у, наприклад, Суботици, Сримскей Митровици лєбо Беоґраду. Медзитим, то нє идеална ситуация, бо найчастейше слово о сотруднїкох хтори нє новинаре, хтори маю наисце щиру дзеку, алє часто лєм поверхови знаня з нашей професиї, нє вше розликую информацию од особней импресиї, бо им то, на концу, анї нє робота. Вец дараз єст нєпорозуменя. Професийна одвичательносц наклада тих сотруднїкох з „дефицитних” теренох хасновац як жридло информацийох, по можлївосци нє єдине, алє сам зложиц вистку. Медзитим, єст ситуациї кед то нє досц. Пред нами Дзень Руснацох у Суботици, цо уж нагадує озбильну теренску роботу редакциї.
РС Мири шпорованя и рестрикциї буджета НВУ „Руске слово” уплївовали на зменшанє гонорарох и одход младих зоз новинох. У Планох главного одвичательного редактора наведзене же „за амбициознєйши плани нєобходне подмладзованє и преширйованє редакциї з професийно компетентнима и мотивованима новинарами и сотруднїками”. Та гоч компетенциї редактора ту огранїчени, чи ше „Руске” у длугочасових планох може добре розвивац зоз слабо плаценима гонорарнима сторуднїками и дочасово занятима новинарами?
– Так сом и написал, же предложени План настал на основи власного дотерашнього практичного новинарского и редакторского искуства у „Руским слове”, и написани є у одношеню на терашнї кадрово, инфраструктурни и финансийни ресурси „Руского слова”. Терашня редакция и мрежа вонкашнїх сотруднїкох з нєвелькима пременками у приступе и орґанизациї роботи го можу витвориц и тримам же є реални. З другима словами, у тим моменту тельо можеме. За спомнути амбициознєйши плани нєобходне подмладзованє редакциї. Окреме же лєм за даскельо остатнї роки през „Руске” прешли даскельо млади новинаре/ки за хтори бим такой подписал же им место у Редакциї. Понеже наша Установа, нажаль, облапена з рестриктивнима мирами у обласци числа занятих у явним сектору, анґажованє гонорарних сотруднїкох нє лєм способ як дополнїц нашо преридзени шори, алє и затримац перспективних, школованих людзох у орбити „Руского слова” док така обща ситуация у дружтве. Алє за тото компетенциї редактора наисце огранїчени, и нєобходна будзе потримовка снователя, Управного одбору и руководства Установи. То практично и єдина вимога хтори бим затераз мал ґу нашим висшим инстанцом.
РС У Планох наведзене и „утвердзованє терашнього формату и обсягу на 40 колорних бокох”. Чи єст можлївосци – средства, потримовка Снователя – же би ше число бокох звекшало до 52, як цо то маю войводянски меншински часописи истого ранґу, як словацки „Глас люду”, або горватски „Хрватска риєч”?
– Думам же нам приоритет муши буц утвердзиц тото цо потераз посцигнуте. Ище зме анї нє цалком капитализовали, вихасновали остатнє преширенє обсягу „Руского слова”, хторе запровадзене у априлу того року. Праве на тим сом и формовал свой план роботи як лєпше вихасновац простор хтори маме. Ту перше думам на обдуманшу селекцию обявеного, и видлївши авторски печац ресорних редакторох и новинарох. Нє забудзме же векшина наших редакторох маю богате, 10–15 рочне искуство на чолє своїх ресорох, та розумлїве же читательство, и я як редактор, обчекуєме же свойо обласци тримаю у малим пальцу и сцели бизме най то будзе и видно у новинох. Тематични тексти уж постали препознатлїви. Обчекуєм вецей аналитики и синтези, тексти хтори нє лєм даю алє и арґументовано потолкую информацию, цо єй причина а цо можлїви пошлїдки и чом цошка значне – за заєднїцу, за валал… Особнє сом нє прихильнїк пременкох лєм пре пременки. З другима словами, лєм кед ше добре пририхтаме за шлїдуюци крочай, нє пошпоциме ше. А медзи шлїдуюцима крочаями, дзешка у доглядней будучносци, у моїм лєбо шлїдуюцим мандату, вшелїяк будзе требац роздумац о звекшаню числа бокох.
РС Нововибрани главни одвичательни редактор до „Руского слова” пред пейц и пол роками пришол зоз дньових новинох „Дневник”. Яки искуства би ше зоз тих новинох могло применїц у тижньовим „Руским слове”?
– У редакциї дньовей новини научел сом тото за цо ше нє можеце пририхтац на факултету. Писац швидко, робиц у цайтноту, прилапиц же новинарски роботни дзень закончени аж кед є закончени. Прето ми нє було чежко прилапиц ше робиц за „Рутенпрес”. У сущносци, у дньовим новинарстве и роботи у тижньовим, лєбо мешачним виданю важа исти правила ремесла. Правда, у тижньовей новини маце вецей часу, алє и одвичательносц векша, бо чежше оправдац евентуални премах.
Медзитим, тото цо бим окреме визначел, а думам же ше зложиме шицки цо маме даяке искуство, богатше лєбо скромнєйше, звонка руских медийох, же можебуц баржей почитуєме условия, обставини, амбиєнт у яким робиме, та вец лєгчейше прилапиц обовязку и одвичательносц. Особнє бим повед же ту мам нагоду робиц красну роботу, и наздавам ше хасновиту нє лєм за себе, алє и за свою заєднїцу.
БИОҐРАФИЯ
Иван Сабадош народзени у Вербаше 1977. року. Вироснул у Руским Керестуре, дзе закончел основну школу и ґимназию по руски. Дипломовал журналистику на Филозофским факултету у Новим Садзе.
По руски почал писац за МАК. У „Руским слове” є заняти од 2012. року. Ушорйовал и писал за Бок за младих, а потим Тижньовнїк, и бул заменїк главного одвичательного редактора „Руского слова”.
Жиє и роби у Новим Садзе, а у Керестуре є дома.