Зоз початком школского рока, почина и грекокатолїцка виронаука у наших местох, алє и проблеми: же єст мало дзеци и младих, потим же ше дзепоєдни з нїх нє уписую на грекокатолїцку виронауку, а кед су уж присутни, треба их заинтересовац и отримац им увагу на вирских змистох у моцней конкуренциї популарней розваги, змистох з интернета, бавискох…
Пред вецей як дзешец роками у дюрдьовскей Школи уведзени виборни предмет виронаука – грекокатолїцка и православна. Теди грекокатолїцку виронауку першокласнїком почала преподавац дипломовани теолоґ панїматка Наташа Холошняй, а висши класи и далєй ходзели на дюрдьовску парохию на виронауку ґу тедишньому парохови о. Йоакимови Холошняйови. У тим периодзе було коло сто двацец школярох котри ю учели у школи и на парохиї.
– У своєй вецейрочней пракси сом замерковала же нє зменшане лєм число дзецох, алє ище баржей и їх интересованє за виру и виронауку. Понеже виронаука виборни предмет, школяре нє доставаю оцени, та анї нє маю мотив потрудзиц ше и дацо запаметац. Кажда годзина би мушела буц так атрактивно порихтана же би ше позарядово заинтересовали – гварела панїматка Наташа Холошняй.
КЕД НЄТ АҐРЕСИЇ – НЄ ИНТЕРЕСАНТНЕ
Вона ище теди, алє и тераз, обачує же дзеци презасицени зоз медиями и зоз чкодлївима видео бависками. При велїх, насампредз при хлапцох, обачовала же кед нєт аґресиї, забиваня и акциї у теми хтору ше им виклада, а предмет нєобовязни, вец их то барз слабо интересує. Ґу тому шицкому виронауку ше отримує лєм раз до тижня.
– Тото цо их ми, вироучителє, нє можеме у школи научиц, то молитвеносц и церковносц. Молитва як каждодньови контакт з Господом, то искуство хторе ище вельо важнєйше од теорийного знаня. Научиц чувствовац Бога у своїм каждодньовим живоце и нєпреривно му дзековац за його потримовку у живоце, то на годзинох виронауки нє можлїве. Нєпреривна повязаносц з Богом у молитви ше учи дома одмалючка, а то у рукох каждей мацери або баби – наглашела Холошняйова.
ЦЕРКОВНОСЦ ШЕ УЧИ ПЕРШЕ ДОМА
По єй словох, нє менєй важна церковносц, а то поряднє одходзиц до Дому Божого на стретнуце з Господом як и приманє Святих Тайнох споведзи и причасци, хтори вєдно зоз Покаяньом очисцую нашо души и отримую нас вше порихтаних пойсц ґу нашому Нєбесному Отцови.
Розвиц церковносц при дзецох, то тиж припада воспитованю, хторе ше учи у родительским доме.
– Дзечнє ше здогадовац велїх пробох, окреме кед зме 2001. року рихтали театралну представу „Швичка” и велїх приємних дожицох на годзинох виронауки, кед ме мойо школяре зоз своїм знаньом, або одличнима питанями о хторих зме вец длуго дискутовали, наисце обрадовали – гварела панїматка.
Вона потолковала же гоч виронаука виборни предмет, вон наисце без конкуренциї найважнєйши у одрастаню и школованю каждого дзецка, та ше щиро наздава же родичи буду тото мац вше на розуме и нє допуща же би ше їх дзеци вишколовали без того елементарного знаня.
ПРЕ НЇХ ПОЛЮБЕЛИ И ПОЧУВСТВОВАЛИ ЗНАЧНОСЦ ВИРОНАУКИ
Шицким Дюрдьовчаном, а окреме младшим ґенерацийом и їх родичом познате же ше о. Михаил и панїматка Наташа винїмково намагали и винїмково им ше удавало зацикавиц дзеци за виронауку. Орґанизовали брацкованя, вилєти, путованя и нащиву театралним представом зоз вирским змистом. Виронаучни дзеци теди вєдно з нїма путовали до Швайцарскей, на морйо до Чарней Гори и Горватскей, мали вилєти на Фрушкей гори, ишли на паломнїцтво до Водици. Нащивйовали манастири и прадковали у церковней сали, пририхтовали рижни театрални представи зоз виронаучним змистом. З нїма була и терашня вироучителька и учителька у Дюрдьове Лидия Кухар.
Кухарова ше дзечнє здогадує дзецинства, з тедишню єй вироучительку, панїматку Наташу Холошняй котра єй за тот школски рок помогла пририхтац ше за преподаваня и виронауку у ОШ, препоручела литературу и понукла помоц у дальшей роботи.
Дипл. теолоґ Наташа Холошняй и о. Михаил Холошняй
Вона дзецом од першей по осму класу будзе преподавац грекокатолїцку виронауку у шейсцох ґрупох, першей и другей класи, трецей и штвартей класи, и одвоєно шицким штиром висшим класом, пиятей, шестей, седмей и осмей класи, дзе єст руски оддзелєня. Док у нїзших єст лєм треца класа руского оддзелєня. У нїзших класох єст вкупно трицец двойо школяре, а у висши класох трицец пецеро, котри ше одлучели ходзиц на грекокатолїцку виронауку.
У НОВИМ САДЗЕ ЄСТ ДОБРИ УСЛОВИЯ ЗА ПЕСТОВАНЄ СВОЙОГО
Од початку септембра, у парохийней сали, стредами на 20 годзин, почала грекокатолїцка виронаука у Новим Садзе за школярох штреднєй школи, хтору трима вироучитель о. Дарко Рац. И вон апеловал на свидомосц родичох и школярох, бо єст наших людзох хтори ше уписали на римокатолїцку лєбо православну виронауку, а пред тим мали вецей роки грекокатолїцку виронауку.
– То нє лоґичне, нєсподзиваюце и спозорює на потребу будованя свидомосци о себе и припадносци своєй заєднїци, маюци у оглядзе и же єст добри условия за пестованє свойого идентитета – гварел о. Дарко.
У новосадскей парохиї св. апостолох Петра и Павла, 23. септембра почина виронаука и за основношколцох. Того дня на вечаршей Служби Божей на 18 годзин будзе благослов школярох и школских ташкох.
Виронауку будзе тримац вироучителька Мелания Римар каждей нєдзелї пред вечаршу Службу Божу на 17 годзин.
ШКОЛЯРОХ БУДЗЕ И У СРИМЕ, ГОЧ НЄ ВЕЛЬО
Звичайно зоз початком нового школского року починаю и годзини виронауки у школох на подручу општини Шид. Цо ше дотика грекокатолїцкей виронауки, и того року єст зацикавених же би виучовали вирску наставу. По словох о. Дарка Раца, пароха у Бачинцох, того року на виронауки будзе штверо дзеци. Єдно у першей класи, двойо у другей и єдно у пиятей класи.
Милош Цупер, школяр першей класи, а Андрей Рац и Теодора Гнатко буду и першопричашнїки, з оглядом же су школяре другей класи, а Татяна Литрич школярка пиятей класи. Слово о школярох ОШ „Бранко Радичевич”, Подручна школа у Бачинцох. Виронаука стредами у виронаучней сали и то на 13 годзин перша класа, на 14 друга класа, а на 18 годзин пията класа.
Виронаучни годзини буду и у Беркасове и Бикичу, дзе виклада парох о. Владимир Еделински Миколка. У Беркасове на парохиї будзе осмеро дзеци зоз основней школи, а на школскей виронауки єден школяр з основней школи.
Кед слово о виронауки на парохиї, буду тройо школяре зоз штреднєй школи, а и єден школяр штреднєй школи на школскей виронауки.
Отец Еделински Миколка гвари же у Бикичу на школскей виронауки будзе седмеро школяре зоз основней школи, а тиж на школскей виронауки и двойо школяре штреднєй школи. Тиж будзе и єден школяр штреднєй школи зоз Бачинцох, хтори будзе ходзиц на годзини школскей виронауки.
По словох о. Михайла Режака, пароха у Шидзе, виронаука у нїх почина штредком септембра, и звичайно ше отримує на парохиї соботу на 11 годзин. Парох Режак нє могол прецизовац кельо школяре у тим школским року буду провадзиц виронауку.
ИНТЕЛЕКТУАЛНЕ И МОРАЛНЕ ФОРМОВАНЄ
Отец Михаил Холошняй з Дюрдьова поволал шицких родичох чийо дзеци возросту основней школи и котри покресцени у грекокатолїцкей церкви же би ше остарали же би ше їх дзеци уписали на виронауку, а потим и поряднє и зоз ентузиязмом нащивйовали тоту, за интелектуалне и моралне їх формованє и одрастанє, важну образовно-наукову дисциплину.