Пред пейцома роками Карло Такач зоз свою дзивку, а нєшка супругу Надю, надумал поглєдац лєпши живот и красшу будучносц у єдней скандинавскей жеми. Карло родом з Коцура, а прецо вибрали праве Норвежску, и як ше на ню звикли, тих дньох нам тото виприповедали.
Гоч мал добру роботу кухара и у Сербиї, и могол виберац дзе будзе робиц, Карло жадал перше видзиц швета и робиц у велїх державох, и розличних кухньох.
– Понеже сом роками путовал по Европи и робел у фаху як кухар, роздумовал сом же дзе бим могол жиц лєпше як у Сербиї, и похопел же поведзме у Нємецкей чежко достац роботу и буц плацени як их державян. Так було и у других державох дзе сом часто робел и на чарно, а понеже и моя тедишня дзивка мала присц и жиц вєдно зо мну, видзело ше нам же би нашо сни могли буц витворени у Норвежскей, и я пошол там – гвари Карло.
З МАДЯРСКИМ ПАСОШОМ ЛЄПША ПЛАЦА
Карло ма мадярски пасош, мал щесца же го медзи першима достал, но вон по мадярски одмалючка бешедовал, окреме з оцом. Пре пасош му було вельо лєгчейше достац роботу, алє и заробок векши як державяна Европскей униї. Пошвидко за нїм пошла и дзивка
Надя, повинчали ше, та и вона лєгчейше дошла до роботи.
– Перши штири роки жили зме у меншим месце на заходу Норвежскей. Мушим припознац же нам перши рок бул барз чежки, нє пре финансиї, алє пре вельки пременки и адаптацию на нови живот, котри бул цалком иншаки як у Сербиї. Поведзме, у тей часци Норвежскей нїяк зме ше нє могли звикнуц на хвилю. Там нєт моцней жими, анї моцного лєта, и скоро кажди дзень падал диждж. Були зме нєсподзивани и з ценами по дутянох котри ше барз розликую у поровнаню з нашима, алє поведзме, там за пенєж котри сом заробел за єден дзень, мож наполнїц фрижидер за цали тидзень, а у нас сом тото нє могол. Стандард лєпши, плаци лєпши, роботодавателє барз почитую роботнїкох, и можем повесц же нам и тото було нєсподзиванє, понеже зме у Сербиї нє звикли на таке. Нє було лєгко на початку анї розумиц шицки норвежски Закони и требало нам коло два роки же бизме могли повесц же зме ше знашли и же нам добре там жиц – щири Карло.
Кед пошол до Норвежскей, нє познал нїкого хто бул там зоз Сербиї, алє з часоми поволал, перше братняка, а потим и кумових, та даєдних блїзких приятельох. Нєшка Такачово маю красне число приятельох зоз Сербиї, алє и Норвежанох.
– После штирох рокох живота у Хавесунду, преселєли зме ше до главного городу Норвежскей, до Осла, дзе нам можем повесц, прекрашнє. Клима одлична, дружтвени и фамелийни живот барз добре орґанизовани, а тераз маме и дзецко, та нам тиж так важне же би одрастало у цо лєпших условийох. Пренашли зме ше ту, и добре нам – заключує наш собешеднїк.
Карло ма барз вельо роботного искуства як кухар, понеже по законченю стреднєй школи у Новим Садзе лєм ше зоз тим и занїмал. Робел у познатих новосадских ресторанох, а як спомнул, вельо роки и путовал, робел у Анґлиї, Греческей, Нємецкей, упознал рижни кухнї и способи роботи, та ше швидко знашол и напредовал у новим штредку.
У РОБОТИ МОЖ НАПРЕДОВАЦ
– Любим свою роботу, за тото сом ше школовал, алє як и кажде, паметам красши и менєй красни роботни днї, понеже то одвичательна робота. Перши три и пол роки у Норвежскей робел сом у готелу як су-шеф, то по ранґу други чловек у кухнї, а тераз робим у норвежским шпиталю Рикси. То найвекши шпиталь у Норвежскей, и там сом на позициї асистента главного шефа кухнї и пририхтуєме єдзеня за занятих у тим шпиталю. Робота ми ше барз пачи, понеже сом нє у класичним ресторану, нє робим през викенд и на швета, мам одредзени роботни час, робим лєм першу змену, а з плацу сом барз задовольни. Супруга робела док зме жили у Хавесунду и з тей роботи пошла на положнїцке хорованє. Тераз ма право 10 або 12 мешаци чувац дзецко зоз плацу од 80 або 100 одсто яку мала на роботи, а потим и я годзен вжац два и пол мешаци положнїцкого же бим бул зоз дзецком. Понеже зме ше у медзичаше преселєли до Осла, супруга ту будзе глєдац нову роботу, бо єй пошвидко вицекаю тоти 12 мешаци – толкує Карло.
НОСТАЛҐИЮ ЗАМЕНЄЛ СКАЙП
Такачово после двох рокох ознова пришли до Коцура, а дзекуюци технолоґиї, виберу, скайпу и фейсбуку, нє чувствую вельку носталґию, бо су зоз свою фамелию и родзину у контакту кажди дзень.
–Гей, лєм же тераз маме дзивчатко Зое, та баби и дїдове жадни побавиц ше з ню, патриц як рошнє, препровадзовац вецей часу з ню. Но, приходза и вони ґу нам, та надополнюєме тот час, бо нам на авиону треба коло два и пол годзини же бизме пришли до Сербиї – закончує Карло.
Пре миґрантску ситуацию, тераз у Норвежскей вигодни условия за доставанє роботи, доставанє кредиту за купованє квартелю, хижи або авта. Остатнї даскельо роки до тей жеми ше велї приселєли, та условия за оставанє у нєй пооштрени. Баржей ше преверює особи котри приходза, дипломи котри приноша и подобне, дознали зме зоз приповедки од Карла Такача.
ЄДНА З ВАЖНЄЙШИХ ОДЛУКОХ
Пошол сом индзей робиц прето же ше роками у моїм фаху шицко закончовало на обецункох же будзе лєпше, и же най причекам, най ше сцерпим, най витримам… И так даскельо роки. Нє будзем споминац же сом робел и нєприявени и без плаценей прейґчасовей роботи. Заробене сом вше чекал, а воно вше пожнєло. Змена ми була нє раз длугша як 10 годзини, та сом дому приходзел таки вистати же сом нє мал моци нїзач – памета Карло хтори свою роботу и знанє одлучел наплациц индзей. Затераз, гвари – нє банує.
НЄ ШИЦКО ПРАВДА
На интернету и у медийох часто ше спомина же ше у Норвежскей барз водзи рахунку о нєнасилней комуникациї зоз дзецми и же пре зваду у фамелиї, або „даскельо поза уха”, родичом социялна служба бере дзеци и дава их на усвойованє.
– У каждей приповедки єст и правди, алє то нє баш так як ше приповеда. Наша приятелька роби праве у социялней служби котра провадзи таки случаї и од нєй зме дознали же процес у котрим ше утвердзує же родичи можу ховац дзецко, длугоки. По їх Закону, тот процес тирва аж док ше нє утвердзи же наисце дацо нє у шоре у тей фамелиї. Сиґурно же нє мож родичом дзецко одняц после єдней звади, або подобного як цо ше приповеда – толкує Карло.