Як нас тих дньох здогадли медиї, 17. новембра наполнєл ше точно рок як у Китаю реґистровани перши случай охореня од нового вируса корона, односно хороти хтора нєшка планетарно „позната” як Ковид-19. Такволани „нулти пациєнт” при хторому 17. новембра 2019. року детектовани нови вирус бул 55-рочни хлоп зоз китайскей провинциї Губей. Штредком децембра, вирус ше почал шириц, перше локално, а вец вошол до милионского Вухану и потим прейґ гранїцох.
Як да було пред сто роками а нє влонї, паметам кед ше дзешка коло Нового року у медийох, перше у периферних рубрикох, а потим и вше блїжей ґу насловному боку, почали зявйовац вистки о якимшик „вуханским вирусу” так наволаним же би медийна публика мала голєм яку-таку ориєнтацию у хторим ше то куцику швета случує. Далєким, думали зме. Концом жими вирус сцигол до Европи, а зяри постал ґлобална ствар. Шицко потим, та по дзень-нєшка, то жива история…
На перши „родзени дзень” Ковида, а наздавайме ше и остатнї, на планети було вецей як 55 милиони обраних (од хторих ше потераз окрипело 38 милиони), а од пошлїдкох умарло вецей як милион 300 тисячи людзох. На исти дзень, наша держава досягла власни рекорд –
4 994 новоохорени особи и 24 умарти у єдним дню. Шветово епидемиолоґове спозорюю, а їх проґнози потвердзує и каждодньовосц коло нас, же пред чловечеством длуга и чежка жима. Єдине цо улїва надїю же даскельо вакцини хтори ше розвиваю ширцом швета у закончуюцих фазох виглєдованя и указую добри перши резултати.
Пошлїдки и ефекти ґлобалней пандемиї нє лєм на здравє, алє и на привреду, економию, културу, животни звикнуца, та и саме тканє дружтвеносци и людскей заєднїци вироятно нїґда нє поздаваме до конца.
Як єдна з интересантносцох у тим смутним чаше, пришла вистка же Колинсов словнїк анґлийского язика, попри Вебстерового и Оксфордского єдна з найугляднєйших лексиколоґийних публикацийох у анґлофоним швеце, та з тим и на планети, за свойо традицийне „Слово рока” хторе у домену масовного хаснованя и популарней култури означело 2020, нє вибрал корону лєбо ковид, алє – локдаун (lockdown). После лоньских климатских протестох, предходних „фейк-нюзох”, „бинджованя”, Бреґзиту и „ґикох”, того року до фокусу вошло поняце з пандемийней терминолоґиї чийо жридло у гарештанским жарґону, а дословно значи замиканє, заверанє. У основним значеню то примушуюце роздвойованє гарештанцох до келийох лєбо блокох у каребних установох у случаю нємирох лєбо насилства, а у тим нєшкайшим и актуалним утаргованє дїялносцох и подїйох през хтори ше одвива дружтвени живот – и шири вирус. У велькей часци Европи на моци є од початку того новембра, а ми свой власни локдаун уж мали вяри, такой по преглашеню епидемиї. Медзитим, кед же пошвидко нє „зровнаме криву”, нагадує нам ше реприза…