Однародзованє нє характеристичне лєм за Руснацох. Шветови тренд и напрям, же державна припадносц важнєйша од националней. Людзе обезпечую живот ширше, а нє лєм з людзми з хторима су блїзки по язику, култури, лєбо традициї, так же националносц страцела свою економску прикмету. Национално ше виражиц то вецей нє сущна потреба. Обезпечиц живот себе и потомком то перше, а вец лєм кед єст условия, даме ше зачувац мено, язик, културу, традицию. Од рускосци жию лєм заняти у руских институцийох.
Кед то уж так, цо найважнєйше у ратованю руснацтва? Як голєм пестовац добре чувство буц Руснак/Рускиня? Яки условия маме обезпечиц?
У першим шоре, активнєйше як потераз, максимално ше муша вихасновац законски овласценя дати рускей националней заєднїци прейґ Националного совиту и руских институцийох. Як друге, потребни нам нови, шмели, иновативни подняца. Рушме по обласцох.
У образованю мож посцигнуц векше число оводашох, школярох и студентох кед образовни институциї по руски маю висши стандард як други школи. Школа вецей нє атрактивна лєм прето же є на одредзеним язику (руска школа), кед нє дава лєпши резултати од других. Наприклад, кед би у Рускей ґимназиї школяре мoгли научиц янґлийски язик правилнєйше вигваряц як индзей (дармо, анґлийски тераз шветови язик), кед би мали вершински наставни програми у обласци информатики и зродних нових технолоґийох, а фаховцох єст, и кед би научели финансиї (окреме, як вихасновац функцию пенєжу), вец би було прецо послац дзеци на школованє до рускей школи. У швеце ше прето посила дзеци до приватних школох, гоч вельо кошта. Мож начишлїц можлїви квалитет хтори прицагнє руски дзеци на шицких ступньох образованя по руски, од оводи по Катедру.
Култура широке поняце, облапя велї обласци активносци, алє обща характеристика у рускей култури би мал буц квалитет, вецей нє масовносц. Попросто, нєт пенєжи за масовносц, а приклад у других державох указує, же ше за участвованє у култури будзе плациц з власних средствох (родичи за свойо дзеци, наприклад). Прето, цо ґод руска култура висшого квалитету (и источасно, по жанру и технолоґиї атрактивнєйша), постава прицагуюцша. Постава национална пиха и причина участвовац у нєй.
Службене хаснованє руского язика мож посцигнуц лєм по основи закона, а нє по дзеки, прето же то трошок. Инсистовац на применьованю закона то улога Националного совиту и Совит би ше од нєй нє требал одмагац. Службене хаснованє руского язика тиж значи обезпечиц занятосц Руснацох, односно бешеднїкох руского язика, у правосудстве и орґанох власци.
У информованю нас нє заобидзе вше частейше финансованє по пороєктох, а менєй з порядних, буджетских средствох. Проєктне финансованє наклада меншу занятосц, а векшу мрежу сотруднїкох рижней фаховосци. Держава ма интереса за вецейязичне информованє (аж и по проєктох), и треба буц схопни придобиц орґани держави у достаточней мири финансовац тоту державну потребу. Друге ришенє у рационализациї би вироятно було премесценє НВУ „Руске слово” до Керестура, понеже концентрованє средствох информованя до Нового Саду вецей нє подопарте зоз державним интересом. Концентрованє руских институцийох у руских штредкох ма и економски/кадрови хасен за заєднїцу. Иншаки случай зоз Радийом и Телевизию, алє там и улога держави иншаки. Руска заєднїца на РТВ нє ма обачлїви уплїв.
У Заводзе за културу потребне вецей обєдиньованя творчих моцох, подрозумююци вецей дискусиї и акциї. Завод би могол буц центер за анґажованє руских фаховцох и зоз иножемства. Тиж так, потребне нам менєй дуплованя роботи. Поведзме, кед уж у „Руским” єст видавательне оддзелєнє, зоз полним фаховим кадром, прецо вец видаваме кнїжки окреме и у Заводзе, и на Катедри и у здруженьох (насампредз ше добре указало Дружтво за руски язик, литературу и културу). Чи то нє знак, же руска заєднїца нє ма моци обєдинїц фахову и технїчну услугу за виданя по руски, та випатра же розтреса пенєж? Програма виданьох би ше мала и далєй формовац на вецей местох, як и потераз.
Вельо ше операме на державу, пре средства, алє и у поглядзе находзеня ришеньох. Прето зме спори ратовац руснацтво. У прешлосци, шицки свойо институциї Руснаци сами перше розпочали и аж потим ше мудро придобило державу подопрец тоти подняца (новини, школа, Катедра, „Ружа”, „Дядя”, науково виданя…). Треба буц шмели и схопни и тераз. Накладаю ше таки орґанизацийни пременки у институцийох и напруженя Националного совиту водзиц политику националного живота, же нє каждому буду по дзеки. Медзитим, потреби за велькима пременками очиглядни, а цо скорей найдземе шмелосци поступиц, руснацтво будзе мац вецей нагоди нє щезнуц, на вики.
Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово”.