Eвропскa инициятивa All Digital Наталию Будински, директорку Основней и штреднєй школи зоз домом школярох „Петро Кузмяк” з Руского Керестура, преглашела за найлєпшого ношителя пременкох у обласци диґитализациї (digital changemaker). Награда єй уручена 27. септембра на рочней All Digital конференциї у Заґребе.
РС Потолкуйце нам о якей ше награди роби, на цо ше конкретно одноши т.є. за яки сце активносци наградзени?
‒ Концом септембра того року преглашена сом за найлєпшого ношителя пременкох у обласци диґитализациї (анґлийски ‒ the best digital changemaker) з боку All Digital инициятиви. Ношителє пременкох то поєдинци хтори пошвецени трансформациї дружтва зоз помоцу диґиталних технолоґийох и алатох. Ол Диджитал то водзаца паневропска инициятива хтора представя европски орґанизациї у вецей як 25.000 образовних центрох хтори робя на розвиваню диґиталних компетенцийох зоз хаснователями рижних возростох.
Ол Диджитал кажди рок орґанизує самит дзе участвую поєдинци и институциї хтори ше занїмаю зоз диґитализацию и у полю розвиваня диґиталних компетенцийох, а отримує ше вше у другей европскей держави. То нагода же би ше представели резултати и новосци у тей важней обласци хтора ше барз швидко розвива и барз уплївує на наш живот. Отримую ше преподаваня, роботнї, панел дискусиї, представяю ше рижни проєкти и инициятиви, так же то барз добра нагода позберац нови знаня и за повязованє зоз професионалцами и институциями. Понеже ше на єдним месце ту збераю вельочислени, такволани стейкголдере, односно заинтересовани поєдинци и институциї, то и момент же би ше представели и визначели и найлєпши у обласци диґитализациї. У авґусту сом дознала же сом номинована за награду, а вец сом ю и достала у септембру у Заґребе на шветочним додзельованю. Награди ше окрем у катеґориї ношителя пременкох, додзельовало и у катеґориї найлєпши диґитални едукатор, як и найлєпши образовни диґитални ресурс.
РС Одкеди сце и дзе точно активни у швеце диґитализациї и цо вас на то мотивовало?
‒ Од кеди сом почала робиц у просвити, интересовали ме иновациї, нови и сучасни ствари и идеї. Практично, уж кед сом студирала мала сом и информатику и програмованє, так же уж теди було ясне же технолоґия уходзи як до образованя, так и до каждодньового живота. Интензивно сом ше зоз диґитализацию и зоз єй вплївом на образованє стретла кед почала хасновац Скайп на годзинох и применьовац онлайн годзини. То було 2018. року барз нєобичне, та сом пре тоти свойо активносци вибрана до тристо найиновативнєйших Майкрософт наставнїкох на швеце, а єдну таку годзину онлайн нащивела и предсидателька Влади нашей держави. После пришла пандемия и онлайн настава постала каждодньова, а диґитализация вошла на вельки дзвери до шицких сеґментох наших животох. Диґитализация нам олєгчала живот, принєсла велї добри ствари до комуникациї, информованя, купованя, забави, економиї. Як ше ствари одвиваю, пред нами нова ера, а ґенерациї хтори приходза анї нє познаю живот без технолоґиї. То источашнє и добре, алє приноши вельки виволаня. Як технолоґия будзе вплївовац на наш живот, завиши од нас самих и од того як ю ми хаснуєме. И то у ствари моя мотивация же бим ше занїмала зоз диґитализацию и зоз едукованьом школярох, младих, алє и ширшей заєднїци о уплїву технолоґиї на каждодньови живот.
РС Вашо анґажованє препознате у тим швеце ище од скорей, и дзе вам то отворело дзвери и нови можлївосци. Тиж паметаме и єдно припознанє 2021. року. Знаме и за вашо пребуванє у Америки прешлого року дзе сце достали стипендию за усовершованє. О чим ше там робело?
‒ Достала сом вецей награди за мойо проєкти и идеї. Видвоєла бим проєкт „Билинґвални стем научнїци” хтори освоєл награду Еуроґайденс европскей мрежи за кариєрне совитованє 2021. року, або награду Центра за промоцию науки 2019. року дзе годзина „Заєднїцки содержитель математики и поезиї” була преглашена за єдну зоз пейцох найлєпших праксох цо промовую наставу математики у Сербиї.
Награди ми оможлївели же бим сотрудзовала у нашей держави, алє и по цалим швеце, з людзми хтори ше занїмаю зоз рижнима аспектами образованя. Тиж так сом вельо и путовала и нащивела велї школи и образовни институциї и здобула сом увид до розличних образовних системох. Так сом ше наприклад упознала зоз образовнима системами Финскей, Шведскей, Австриї, Мадярскей, Францускей, алє и Синґапуру. Єдно з найзначнєйших то було сиґурно кед сом нащивела Зєдинєни Америцки Держави и кед сом пребувала на Универзитету Кент Стейт у Огаю, дзе сом мала нагоду ше упознац зоз америцким образованьом, а у рамикох Фулбрайтовей стипендиї. То високо компетитивна стипендия хтору Америцка Влада додзелює поєдинцом хтори ше визначели у своєй професийней обласци, финансує їх пребуванє у Америки и дава им нагоду ше на барз автентични способ упознац зоз америцку културу и животом. Ту сом мала нагоду упознац як америцких, так и вельо интернационалних професионалцох у обласци образованя, цо ми вшелїяк отворело нови попатрунки на швет. Даєдни идеї цо сом там достала сом у своєй школи и реализовала, та зме так зоз школярами порушали, наприклад, школски подкаст.
И тота награда Ол Диджитал уж отворела нови можлївосци, та сом достала у Заґребе поволанку сотрудзовац зоз єдну беоґрадску и мадярску орґанизацию на полю розвиваня диґиталних компетенцийох младих поднїмательох.
РС Вашо особни интересованя и анґажованя преляли ше и на институцию у котрей сце заняти перше як професор математики, а тераз и на функциї директора Школи „Петро Кузмяк”. Уж сце дацо и спомли, а чи и отверанє мейкерс лаб учальнї нєдавно, єдно з тих прелїваньох, пред тим и нови кабинет…?
‒ Можем повесц же Школа „Петро Кузмяк” ма насампредз барз добри фахови кадер хтори препознава потребу за пременками и усовершованьом. Керестурски наставнїки на своїх плєцох витирвало ноша виволаня нєшкайшого образованя и то дава резултати. Так зме од Министерства просвити вибрани за єдну од шейсц школох кандидатох за модел установи за инклузивне образованє, а од Ґрупи за образованє хтору творя Центер за промоцию науки, Нордеус фондация, Диґитална Сербия и Досцигнуца младих зме вибрани до єденац школох у Сербиї хтори достали учальню будучносци Мейкерс лаб. Селекция була барз оштра и требало добре обгрунтовац же чом би „Петро Кузмяк” школа була прави кандидат за таку учальню.
Окрем же зме достали опрему и диґитални алати, школяре и наставнїки ше буду мац нагоду усовершовац у рижних сучасних обласцох образованя у орґанизациї Ґрупи за образованє. Наприклад, дзекуюци тому нашо матуранти були у лєтней школи дзе мали нагоду ше упознац зоз ґейминґ индустрию, а наставнїки ишли до Словацкей и до Беоґраду на усовершованя у обласци нових методолоґийох, док у октобру иду на обуку за отверанє школярскей компаниї.
РС Яки вам дальши професийни плани?
‒ Єдине цо нєшка стайомне то пременка. Пременки приходза швидко, каждодньово, так же чежко правиц даяки длугорочни плани. Диґитални швет цикави и дава вельо можлївосци, алє може буц и опасни и нєпредвидлїви. Увидзиме цо нам принєше розвой штучней интелиґенциї. Прето хвильково робим на розвиваню Словнїка диґиталней безпечносци хтори подрозумює подзвигованє свидомосци младих о опасних ситуацийох на интернету през представянє нових поняцох и словох хтори настали як резултат хаснованя диґиталней технолоґиї. Тот проєкт потримало Министерство просвити и наменєни є школяром, родичом и наставнїком.