Исак Новта зоз Руского Керестура, школяр першей класи Ґимназиї „Петро Кузмяк” по руски, прешлого школского року почал факултативно виучовац китайски язик. У априлу и маю ше почал пририхтовац за покладанє ХСК1 испиту, односно, першого уровня стандардизованого теста познаваня китайского язика. Барз добре поробел испит, та конкуровал на поволанку Конфучийового институту Универзитету у Новим Садзе за лєтну школу язика у Китаю, и бул прияти.
Лєто хторе прешло, Исакови Новтови зоз Руского Керестура було нєзвичайне и нєзабутне, бо путовал до далєкого Китаю, держави котра ма стародавну културу, модерни городи и цалком иншаки обичаї. Упечатки з тей драги ище вше швижи, та Исак одлучел подзелїц з нами искуство з того путованя.
– У нашей школи ше од прешлого школского року факултативно виучує китайски язик. Наставу нам трима професорка Мая Брекайло, хтора нам понукла учиц китайски язик у рамикох секциї, та сом такой на початку прилапел и бул сом задовольни. На початку нас було вецей, а до конца остали лєм найупартейши. Ми тройо ше у априлу и маю интензивно почали пририхтовац за покладанє ХСК1 испиту, односно, першого уровня стандардизованого теста познаваня китайского язика (Hànyǔ Shuǐpíng Kǎoshì) – започина Исак нашу розгварку, и предлужує далєй же тот испит за початнїкох, хтори починаю учиц китайски язик, и одвитує уровню А1 Заєднїцкому европскому рамику за язики. Вон нам потолковал же на тим тесту ище нєт писаня, лєм слуханє и читанє, и облапени коло 150 основни слова и вирази, а тиж и найчастейши ґраматични структури.
– После того испита мож хасновац китайски язик у каждодньових ситуацийох. Барз сом добре поробел испит, та сом конкуровал на поволанку Конфучийового институту Универзитету у Новим Садзе за лєтну школу язика у Китаю, и бул сом прияти – гварел нам.
Два тижнї авантури
Школа язика тирвала два тижнї, та за тот час Исак нащивел Нанджинґ, Ханджоу и Шанґай. Драга до Китаю була длугока, лєцели на авиону 12 годзини зоз Беоґраду до Шанґаю, а пред драгу, як гвари Исак, бул барз возбудзени. Наш собешеднїк ишол зоз ґрупу до Китаю у котрей их було 16, школяре и студенти, и два професорки зоз Конфучийового институту.
– Кед зме сцигли, такой зме мали активносци, а мой перши упечаток бул же Китай барз сучасна держава. Там наисце напредна технолоґия. Нєобичне ми було же маю свойо дружтвени мрежи за комуникацию, и иншаки способи електронского плаценя – гварел наш собешеднїк и предлужує:
– Ми Китай задумуєме як традицийну державу, алє вона, окрем моцней традициї, ма розвиту науку и технолоґию. Так зме, наприклад, були у Центру за роботику, дзе зме видзели роботи хтори робя по принципох штучней интелиґенциї.
Но, мали зме роботнї и зоз традицийней китайскей скарбнїци, як цо то фарбенє текстилу, або калиґрафия. Калиґрафия випатра єдноставно, алє же би ше ю научело, треба буц схопни и вельо вежбац – потолковал Исак.
Найвекши упечаток на Исака охабела традицийна заградка „Ю”, єдна з найпознатших знаменїтосцох у Шанґаю, хтора у старей часци и представя оазу у штред велького города. Направена є у 16. вику, кед пановала династия Минґ. Ушоренє тей заградки провадзи китайску филозофию и представя гармонию медзи чловеком и природу, дзе нащивителє можу почуствовац атмосферу старого китайского царства.
Сиґурнєйши є у бешеди
Людзе у Китаю, як описує наш собешеднїк, жию „швидки живот”, окреме у вельких городох. Без огляду на гужву и швидкосц, людзе орґанизовани и шорови, а то на Исака охабело моцни упечаток.
– У найкрасшей памятки ми остал Шанґай, бо є прекрасни сучасни и модерни город. Улїци барз широки, и ту жию коло 25 милиони людзе, цо скоро штири раз вецей як у Сербиї, та ше там живот барз розликує од живота на валалє, зоз хторого я походзим – гварел нам.
Кед слово о єдзеню, Исак ше намагал покоштовац цо вецей китайски автентички єдла, хтори нєт у Европи. Найбаржей му ше пачи же Китайци шицко єдза зоз палїчками и тото як пририхтую месо, на розлични способи, зоз велїма присмачками, хтори му були нови и цикави.
У Китаю иншака култура, людзе маю иншаки обичаї у медзисобней комуникациї, та му знанє язика досц помогло. Локални жителє там любезни, помогли му спорозумиц ше и то на ньго охабело приємни
упечаток.
– Тото же сом нащивел Китай ми, вшелїяк, помогло, бо сом постал вельо сиґурнєйши у хаснованю язика. Баржей розумим, а научел сом и вельо нови слова и вирази. Там сом дакус бешедовал и зоз локалнима людзми, наприклад, у предавальньох – похвалєл ше Исак, хтори на концу нашей розгварки гварел же му путованє до Китаю було єдно окремне искуство, хторе би, вшелїяк, любел ознова дожиц.
– Китай барз велька держава, та єст ище вельо того цо мож нащивиц, а любел бим видзиц и главни город Пекинґ – закончує Исак Новта нашу розгварку.
