Єст особи котри ше нє уклoпюю до часу у хторим жию. Єст особи котри ше нє уклопюю до места у котрим жию. Даєдни ше, заш, нє уклопюю до свойого окруженя и до обчекованьох котри други маю од нїх. И попри тим, им то нє завадза же би витворели свойо жаданя и обчекованя котри вони сами маю од себе. Єдна з таких и Лїляна Кирда
Народзена є у Вербаше седемдзешатих рокох, виросла у Руским Керестуре, на Буджаку, дзе жила по свой 49. рок. Но, Керестур нє бул єй „шолька чаю”.
– Лєбо я нє похопела Керестур, лєбо вон мнє нє похопел. У тим штредку сом нє була анї похопена, анї прилапена. Ище як дзецко, пре шицки мойо активносци у школи, Доме култури, театре, дзе сом ше видвойовала, слово стиґматизация ми було блїзке, вше сом мала чувство же хтошка на мнє боком патри, пре таку або иншаку причину. Понеже сом у дзецинстве часто одходзела до Нового Саду, до Студя „М”, до Сербского народного театру, дзе сом мала соло наступи, вше сом гуторела же я раз у Новим Садзе будзем жиц. Балон у котрим сом жила у Керестуре бул нє вше зоз „пахняцей мидлїни”, знала сом же мам право глєдац свою пахняцу ноту, там дзе красше пахнє – пробує потолковац свойо чувства Лїляна.
Желєна трава индзей – нє вше желєнша
Часто нам у сушеда трава красше випатра, та и ми пробуєме мац таку исту. А нє муши значиц же тота трава, там дзешка, желєнша и красша.
– Видзела сом тоту „желєншу травуˮ, алє ше ми нє спачела. Нови Сад остал город таки яки ше ми пачи, єдина моя велька любов. Попонагляла сом там пойсц, на концу, там жили и двойо од троїх моїх дзецох. Там сом ше могла зожиц зоз людзми, нє затримовали попатрунок, нє лапали ше за мнє слова котри ме знали заболїц. Була сом нєвидлїва и то ми бул циль, а вельки городи ми вше одвитовали. Було би просто чкода нє сполнїц себе єдно дзецинске жаданє – жиц у єдним таким городзе як цо то Нови Сад – гвари Лїляна предлужуюци же кед би рабовала шицкому тому цо ше у малих штредкох пестує, вец би себе нїґда тото жаданє нє сполнєла. Було би єй жаль же нє мала шмелосци.
Памета Лїляна слова свойого оца котри єй гуторел же шмелих провадзи щесце и то бул основни постулат кед ришела пременїц свою драгу.
А драги нє вше прости.
Пред одходом до Нового Саду, наша собешеднїца жила и у Словениї.
– Словения вообще нє тото цо ми подрозумюєме. Гей, по дружтвеним ушореню, европских стандрадох, по красоти природи… Словения на марґинох Европскей униї и думам же им, а так и вони гуторя, лєпше було буц „тащок у руки, як голуб на конаре”. При нїх, то бул мой перши упечаток – шор, робота и дисциплина барз значни и то прави ґермански способ живота котри мнє нє одвитовал и врацела сом ше назад, толкує…
Док жила у Словениї, заш лєм ше намагала буц на розполаганю и супругови зоз котрим була у тей держави, и дзецом у Нємецкей, и дзецом у Новим Садзе, як и родичом у Керестуре. Осем роки препровадзела на релациї Нємецка‒Словения‒НовиСад‒Руски Керестур.
Зоз супругом за котрого ше одала на 19 роки Лїляна ма тройо дзеци: Дамира, Лидию и Патрика.
– Мац сом троїх дзецох и за тераз троїх унукох, а обчекуєм дзевецеро унучата – гвари Лїляна покус у франти. Син Дамир оженєти зоз Андрею и вони маю два дзивчатка: Касю и Анастасию. Унучки у Нємецкей.
– Хибя ми шицки унучата, алє тоти з Нємецкей уж досц вельки. Кася гвари же кед видзи мою сличку (на компютеру або телефону), вец кликнє на бабу Лїлю и вец зоз нїма уж можем и на таку комуникацию раховац. Хибя ми, бо ше нє чувстувєм виполнєта цалком як баба, бо нє можем гоч кеди пойсц, вжац дзецко, прешпацирац ше зоз нїм до парку, або пойсц на сладоляд. Нє давам им тото цо баба треба же би давала, а кед приду до Керестура, и найщешлївша сом кед сом зоз нїма двома – щира Лїля.
Дзивка Лидия жиє у Новим Садзе, там пошла на факултет, закончела го и одала ше. Ма пейцмешачного сина Доситея. Лїляна обчекує од Доситея же тот бабов ґен за писанє у нїм будзе доминантни, у франти, алє и озбильно гутори и наздава ше же з достоїнством будзе ношиц свойо мено. Доситей ище мали и баби ше нє може вирутелно явиц. Наймладши син Патрик ма 22 роки, жиє и роби у Новим Садзе, постава єден самостойни млади хлоп зоз котрим ше мац цеши.
Скрити талант
Кед дзеци постали самостойни, Лїляна ришела „дзвигнуц сидроˮ, глодало ю там дзе була.
– Сами вибераме сеґменти, драги и обставини на яки способ их прилапиме. Кельо ми вибераме драгу, тельо и драга вибера нас. Кельо ми вплївуєме на вибор драгох, тельо и тоти драги вибераю тих котрих сцу же би крачали по нїх. Одала сом ше на 19 роки, пре саму природу ситуациї же сом постала мац шицко по теди важне остало на другим месце. Нє мала сом у фамелиї потримовку далєй ше школовац. Чувствовала сом же нє мам шлєбоду вибора, давала сом ше шицким коло себе. У мнє остал найскритши талант, и аж тераз, кед вишла кнїжка „Ядроˮ, похопела сом кельо ми то значи. Тот мой талант бул дзешка цалком на дну, занєдзбани у мнє самей – гвари вона.
Кирдова на свой 50. родзени дзень пожадала написац кнїжку. У тим ю потримали даскельо особи. Єден з нїх и єй учитель Йовґен Медєши, котри у своєй школярки останєй ґенерациї препознал талант за ґлуму. Вибрал ю же би бавела главну улогу у представи „Дзвиче зоз ширкамиˮ ище далєкого 1983. року. Уж як одроснутей, єй талант за писанє препознал професор др Михайло Фейса. Подзековна му є же верел до нєй и вимагал од нєй рукопис.
– За тераз сом видала першу и єдину мою збирку поезиї. У поезиї ше мож бавиц зоз словами и я то и поробела, а як, о тим будзе судзиц публика, як и мойо рецензенти. Поезия допущує же бизме приповедали о єдней теми зоз вецей углох и мож ше бавиц зоз словами, поезия ми дала шлєбоду у висловйованю, а наявюєм прозу. Будзем ю писац ище длугши час. Прешвечена сом же ю обявим, проза ма висц зо мнє як правда. У прози будзем стриктна. Нє повем о якей файти прози слово, лєм тото же рихтам роман – таїнствена Лїляна.
Зоз Лїляну Кирдову ше можеце складац, а нє мушице. Можеце ю любиц, а нє мущице. Припознац єй же мала шмелосци викрочиц, як вона гвари, можеце, а нє мущице. Вона заш лєм викрочела.
Ядро
– Обявйованє моєй першей кнїжки поезиї „Ядро”, мойо окруженє прилапело як нє барз узвичаєне. Мала сом упечаток же ше питали: Цо єй нараз? А нїч нє постало нараз, то ше оддавна складало, и було щиро.
Ми каждодньово крочаї правиме свидомо або нє, алє их нам живот наклада: мушиме пойсц на роботу, мушиме попораїц, навариц, єсц. Мойо крочаї виходзели зоз глави. Викрок сом направела зоз шерца и похопела цо то наисце значи. На остатку, кельо ше пита розум, шерцо ше ма право єднак питац. Тото цо пове шерцо – пове емоция, так же ми нє жаль, бо емоциї нє думам скривац. Длуго сом их гартушела и вецей нє думам. По мнє вше видно и кед сом весела и кед сом жалосна. Любим пофрантовац и повесц же сом нє з креви и меса, алє зоз емоцийох. То просто я – гвари Кирдова.
Нє лєм кнїжка
– Нєсподзивано настал ище єден викрок у моїм живоце. У Новим Садзе бул отримани кастинґ на котри сом ше приявела и поволана сом до Беоґраду на дальше сотруднїцтво зоз Модну аґенцию „Селектˮ у катеґориї жени од 40-60 роки. Ходзим на знїманя, пачи ше ми, то ме оплеменює и зоз тим врацам виру до себе. Зоз аґенцию сом подписала контракт у априлу того року – гвари Лїляна.
