„Гласи Руснацох зоз Войводини” назва емисиї у хторей Русини зоз Словацкей, алє и цалого швета (кед слухаю интернет радио), на интернет радию „Русин.фм” можу чуц и нашу „Културну панораму”. Тота емисия ше емитує каждого вовторку на 15.30 годзин на адреси: www.rusyn.fm.
Пишем „нашу” прето же то емисия рускей редакциї трецей програми радия Радио-телевизиї Войводини, хтору ушорює Мария Тот, а хтора ше од априла 2019. року, дзекуюци сотруднїцтву котре подписане медзи руску редакцию Трецей програми радия, Радио-телевизиї Войводини и интернет радия „Русин.фм”, може слухац и на Горнїци. Одскорей, слухаче русинского радия зоз Словацкей можу слухац и прилоги зоз лемковского радия „Лем.фм” зоз Польскей.
З другого боку, слухаче трецей програми радия Радио-телевизиї Вой-водини каждого пиятку у раншей програми, можу послухац приповедки хтори нам посилаю колеґове новинаре зоз Словацкей.
Тото спорозуменє, у наяви, могло би допринєсц и черанки искуствох и знаньох, нє лєм готових медийних материялох.
Циль того протоколу же би ше Руснаци зоз швета повязали и дознали новосци о случованьох медзи нашима заєднїцами.
Алє, нє лєм тото. Реализация тей идеї почала после интервюа, медзи иншим, и за емисию „Европски горизонти” зоз директором радия „Русин.фм”, Петером Штефанеком, о тим як треба же би ше Руснаци (односно, по их, Русини) повязали и сотрудзовали на вецей уровньох, прето же можеме вельо научиц єдни од других. А же би ше то случело, и медиї треба же би сотрудзовали, водзаци ше зоз идею же кед будземе єдни о других знац вецей, вец будземе лєпше (и лєгчейше) сотрудзовац медзисобно.
Кед нїяк иншак, вец зоз Шветових конґресох Руси-нох/Руснацох/Лемкох знаме же исную моцни руски заєднїци у Словацкей, Польскей, Мадярскей, Горватскей, Румуниї, України, алє и Америки и Канади.
Кед сце цикави по природи, верим же вам голєм раз „преробел хробак” и же сце ше интересовали яки вони там маю права? Як там жию? Чи забули бешедовац по руски? Як у велькей (тераз Трамповей) Америки мож зачувац свой идентитет и традицию?
Праве таки сотруднїцтва, яке тераз витворене медзи Трецу програму радия, Радио-телевизиї Войводини и интернет радиом „Русин.фм”, оможлївя нам одвити на шицки тоти питаня.
Нє думам такой тераз, алє у будучносци, бо циль повязовац медиї и новинарох зоз державох у хторих иснує и функционує руска заєднїца и през черанки материялох емитовац теми хтори буду шицким интересантни.
Прецо то потребне?
Прето же, як сом и скорей спомла, можеме єдни од других научиц вельо. Ми, як функционовац у ушорених державох, по протоколох, предписаньох и законох, а вони, як то мац (и як глєдац) шицки тоти права хтори ми маме.
А маме, голєм на паперу, досц – то сом обачела през дворочне искуство роботи на авторскей емисиї „Европски горизонти” у хторей сом мала нагоду бешедовац як зоз Руснацами, а жителями других державох, так и зоз особами хтори задлужени за права националних меншинох у Европскей униї и державох членїцох.
Чом то интересантне? Ниа, лєм даскельо приклади:
Кед „загребеце” дакус глїбше, мож обачиц же, наприклад, руска заєднїца у Пенсилваниї, у Америки ище вше постої и функционує. Людзе познаю свою традицию, пестую ю, дзеля роздумованя, питаня та и „розличносци” (хтори єст превельо, мушим обачиц) на интернету, но тоти Руснаци, окрем даєдних традицийних назвох за єдла, облєчива и инше, по руски нє знаю. Верим же би сцели научиц.
Потим ту и шветово познати „Бабово пироги”, хтори виплївали на Фейсбуку пред даскельома роками.
У питаню ресторан у Бруклину, Нюйорк, ЗАД, хтору трима єдна Русначка Гелена Фабиянкович. Нє зоз Сербиї, алє зоз Словацкей. У интервюу хтори обявени у емисиї „The Chew” (Tелевизийна мрежа „ABC”), бешедую о идеї, традицийних пирогох, алє и о сучасних, о велькей заинтересованосци Американцох праве за тото єдло, а ориґинални рецепт гутори Геленова баба, Гелена Глинка, хтора бешедує по руски.
Интервю иншак поробел новинар Майкл Симон хтори тиж ма „руснацкей креви”, як гвари на початку интервюа.
Нонагейце же интересантне?
Праве таки приповедки и интересантносци буду можлїви кед ше новинаре медзисобнє повяжу и буду робиц на чераню знаньох, искуствох и материялох. Потим, ше можебуц, поруша и заєднїцку емисию, лєбо програму, хтору буду правиц новинаре зоз шицких державох у хторим иснує руснацка заєднїца. Но, то затераз лєм идея. Медзитим, на єй реализациї зме почали робиц, а „Гласи Руснацох” єй перши крочай.
Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє вше одражую шорйовацку политику новинох „Руске слово”.