Дзекуюци тому же технолоґия напредовала, физични предиспозициї вецей нє препреченє за велї занїманя. Физичну моц, швидкосц, витримовносц и велї други прикмети хтори краша хлопски род, помали заменюю машини. Гоч у Сербиї ище вше важа предрозсудки же одредзени занїманя виключно за хлопох, Валентина Рац и Ивана Будински з Руского Керестура доказую процивно.
Валентину Рац до роботох у польопривреди, ище як дзецко, уведол оцец. Тераз ше уписала на перши рок на Польопривредним факултету у Новим Садзе, напрям Польопривредна технїка и информацийни системи, а шицко почало, як гвари, так же вше заганяла трактор кед ше зберало бали, та ше роботи надовязовали єдна на другу. Валентина уж гонї трактор, пробовала и комбайн, а кус по дворе гонї и баґер.
– Моя робота подрозумює ремонтованє и оправянє приключних машинох и рихтанє комбайни за сезону зоз оцом, робенє услугох людзом, пробовала сом орац алє то ище вше сама нє робим, шеєм кукурицу, дерлям, танєруєм, ровнам зоз „cambridge” рольку, у сезони оцови помагам зоз видлїчкаром кед єст роботи – приповеда тота млада и вредна дзивка, хтора на шицко тото достала и припознанє школярки-польопривреднїци ґенерациї у Польопривредней школи у Футоґу.
А нє ишло вше так лєгко, здогадує ше Валентина:
– З початку було чежко. Вше кед бим починала робиц дацо нове, бала сом ше же дацо погубим лєбо погришим даґдзе, алє на концу би ше вше шицко ришело – припознава вона, наглашуюци же хто роби, тот и гриши:
– Случело ше ми, поведзме, же сом висипала слунечнїк бо сом нє добре заварла бок на приколици, раз ше ми одквачело черево за воздух у драже и одразу закочело, а єдна зоз векших гришкох була кед сом погришну жем поробела, односно другому чловекови, а нє нашу, алє и то ше на концу барз добре закончело – здогадує ше покус у франти Валентина.
А з предрозсудками або неґативнима коментарами ше, гвари вона, нє стретала. Людзе зоз єй окруженя ю углавним потримовали, доставала лєм конструктивни критики од свойого оца вязани за роботу. А о тим прецо вецей жени нє робя таку файту роботи гоч предрозсудки нєт и машини вше вецей заменюю физични предиспозициї, Валентина гвари:
– Думам же причина тому то же ше дакеди зна случиц дацо наисце нєпредвидлїве, дзе треба буц физично схопни, односно моцни. Дакеди треба дацо чежке дзвигац, преношиц, вецей роботи одразу робиц, а дакеди и нагло одреаґовац – припознава Валентина и на концу визначує:
– Думам же би жени могли шицко тото робиц и же би то було дружтвено прилаплївше, алє ше заш лєм треба и вельо того одрекнуц. Такповесц досц то и брудна и чежка робота, хтору анї даєдни хлопи нє сцу робиц, а нє жени. Но, кед цошка любиш, та шицко мож ускладзиц – заключує Валентина Рац.
И Ивана Будински студентка на Польопривредним факултету у Новим Садзе, а тераз є на другим року на напряму Фитомедицини. У шлєбодним чаше помага своєй фамелиї, хтора роби услужни роботи у будовательстве:
– Робим вельо того, алє найбаржей помагам коло польопривреди и у роботи з баґером, коло роботох кед ше валя хижу як цо вивоженє будовательного материялу, шуту и подобне. Трактор сом почала гонїц ище як менша, а баґер ше ище вше учим гонїц. На терену кажде ма свойо задлуженє и свой трактор, та вец швидко идзе робота, а єст єй вельо – приповеда Ивана.
Трактор почала гонїц, як гвари, кед видзела же єст вельо роботи же би помогла свойому оцови, а понеже ю вон поступнє подучел роботом, нє бої ше.
– Почала сом помагац оцови кед сом видзела же нє може сам постарчиц шицко, а брат му нє може вше помогнуц прето же и инше роби. Нє бала сом ше анї з початку, а анї тераз. Перше сом робела лєм лєгчейши роботи, поведзме кед требало загнац даяку машину, дацо превесц, а тераз уж можем и знам шицко. Нє чежко ми, бо любим и робиц и вожиц – прешвечлїво нам приповеда Ивана, надовязуюци ше же и у єй роботи було койцо нєпредвидлїве, но на щесце, без пошлїдкох. А толкує и як реаґую други людзе кед ю видза на месце вожача у вельким трактору.
– Вше ше може случиц дацо цо зме нє обчековали. Чи ше дацо погуби, випаднє, алє затераз ше вше шицко добре закончело. Раз ше ми случело же сом оцови вожела нашенє на польо, а камион ишол за мну. Одразу ме почал обеговац, пискац и махац ми, та сом перше подумала же дацо нє у шоре. На концу випадло же, понеже тиж жена була у камиону, лєм ше зрадовала кед ме видзела, та ше сцела явиц – здогадує ше през франту Ивана, визначуюци же нє лєм тота жена так одреаґовала кед ю видзела же роби:
– Людзом барз нєобичне и интересантне кед видза же дзивка гонї трактор и други машини и же роби таки роботи, бо то нє видно часто. Я особнє нє думам же то лєм хлопска робота, бо кед цошка сцеш, та и можеш. Но, нє вельо жени и дзивки ше лапаю до такей роботи, бо то досц чежко и треба буц физично витримовни. А я лєм робим тото цо любим – гвари на концу Ивана.
