Концом септембра зоз Канади до Нового Саду пришли Медєшово, Мария и Любомир. Мария у младосци була учителька и єдну єдину ґенерацию хтору виведла по висши класи були коцурски школяре, хтори малу матуру закончели 1980. року. Тих дньох ше ознова стретли. Любомир, етнолоґ, на початку 70-их рокох свою драгу керчи як новинар, бул кустос у Войводянским музею, а до Канади пошол з функциї директора НВУ „Руске слово”. Виглєдовал, робел, писал… О тим цо робел и роби, нашо людзе могли дознац и на стретнуцу, хторе отримане пред тижньом у Новим Садзе. Остатнїраз у старим краю були пред шейсцома роками.
Сход дакедишнїх коцурских школярох, хтори нєшка у узретих рокох шестей децениї, нєдавно отримани на Пелетовим салашу. Була то єдна з найчисленших ґенерацийох руских дзецох хтори народзени 1965. року, мала аж два руски оддзелєня. Вєдно зоз своїма парняками хтори основне школованє закончели по сербски, зишли ше после хто зна келїх рокох. На салашу, нароком або нє, но пред пол вика, даєдни праве зоз салашу пришли до валалу жиц. Почали ходзиц до школи.
Єдному рускому оддзелєню учителька була Мария Медєшова, родом Керестурска, лєм о пар днї як сцигла з Канади пошла на орґанизовани сход, на друженє хторе звичайно вше наполнї душичку.
– То нє першираз же сом з моїма школярами – гвари вона и предлужує же кед ше остатнїраз видзели, нє требало єй вельо часу препознац каждого, гоч ше пред тим, такповесц, нє стретали.
– Була сом млада кед сом конкуровала на роботу до Коцура, нє мала сом други обовязки, и могла сом ше тим дзецом цалком дац. Любела сом свою роботу, мала часу и сцерпеня, а вони були як прави бисер у школьки найдзени. Любела сом же були отворени за шицко, любопитлїви… Як и каждей учительки, и мнє мило кед их видзим после телїх рокох, добри су людзе, и нїч инше вец нє важне. Теди кед сом их учела, зоз супругом зме почали жиц у Новим Садзе, та сом на роботу до Коцура путовала. Остатнї дзень на роботи, цала класа ме пришлa випровадзиц на автобус. Я и нєшка нє можем забуц тоту слику гоч, ниа, децениї за нами – памета Мария, хтора после просвити одходзи робиц до прекладательней служби у Новим Садзе.
НОВИ ПОЧАТОК
Любомир по фаху етнолоґ, но свою драгу 1972. року почал як новинар у „Руским слове”. О пар мешаци є прияти за кустоса до Войводянского музею. Активни на велїх польох, окреме у култури, праве на пририхтованю єней вистави упознал Марию.
– Медзи громаду дзецми и малюнками, теди, пред пол вика, понукал сом ше помогнуц, задар сом ше до дзецох же яку строгу учительку маю, и такой сом бул омержени. Ту почина наша приповедка, моя и учителькова. Вона волєла валал, а я варош, и я прецагнул на свой бок, и так то ишло. Кед сом ше ознова нашол у „Руским”, патрел сом же би фаховосц людзох у фирми була найважнєйши критерий у роботи. Пробовал сом зрозумиц и мою улогу, мою роботу и закладанє, робиц на хасен, нє на чкоду, но вшелїяк же сом розумел и обставини у хторих ше жило и робело. Нє шицко пошло так як сом сцел и надумал. А вец одходзим до Канади. Мултикултурне историйне дружтво держави Онтария финансує виглєдованє на хторим робим – „Югославянє у Канади”, и я там одходзим на єден рок. Под конєц моєй роботи у Канади, у Югославиї вибива война, и мам велї информациї до хторих ту, у нас, теди нє могло дойсц, алє нє знам чи ше война хтора почала прешири, нє знам цо робиц, чуєм лєм же Югославиї нє будзе. Волам супругу и гварим єй най з нашим седемрочним дзивчецом приду ґу мнє. Починаме нови живот, тисячи километри далєко, медзи емиґрантами дзе зме шицки исти. Правда, мам щесце же сом уж бул там, алє дармо, нє мож нїч без канадских дипломох – приповеда Любомир.
МЕДЗИ СВОЇМА
Док жили у Онтарию, Любомир бул и перши инициятор за снованє Дружтва Руснацох, алє як гвари, нє орґанизовал го вон, то кончели други, а до конца його доприношенє було – статут Дружтва. Здруженя могли буц основани, алє Медєши надпомина же барз важне було буц и реґистровани, бо лєм так держава могла помагац.
– Кед зме пошли до Саскачевану, паноцец Янко Колошняї зорґанизовал людзох, а я робел. Ми двоме такповесц официйни снователє Дружтва „Русин”, саскачеванского дружтва за руску културу. Дзешец роки сом цагал тото Дружтво, була у нїм анґажована и моя фамелия, супруга и дзивка. Мали зме и свой часопис, бул сом и редактор и новинар, а вец тоту роботу превжали други. И мушим их похвалїц. На младих швет и то правда, нє треба им командовац, лєм их потримац най робя – гвари Любомир хтори, попри спомнутого анґажману, робел и у єдней институциї за културу, спочатку ше у Канади знашол и як вожач таксия, а велї роки є приватнїк.
– У Канади сом нє могол вихасновац свойо знанє, а кед раз оталь пойдзеш, ти и ту одписани. А то велька чкода, и думам же ме Руснаци могли баржей вихасновац. Но, нє так же сом нє сотрудзовал з нїма. Дружтво за руски язик, литературу и културу мушим спомнуц, познанство и приятельство з Ирину Папуґа и Гелену Медєши баржей було особне, писал сом ту и там, обявйовал – приповеда Любомир, та и тото же вєдно зоз Марию робели и ґаздовали, же ше и сами роками чувствую як Канадянє, а окреме їх дзивка Мая хтора там закончела школи и студиї.
– Мая уж давно свой чловек, студирала Медзинародни одношеня, и єден час робела и у Канадскей амбасади у Беоґрадзе, потим у Интерполу у Французкей. Нєшка ма свой бизнис, свой живот и успишна є. Жиє на гранїци медзи Америку и Канаду, а понеже ма хижу на Флориди и у Саскатуну, кед придзе блїжей ґу нам, гвари же нє придзе до нас зоз супругом, бо ше з нами сце наприповедац. Зо мну по руски, з Любом по анґлийски, добре ше складаме и розумиме, часто франтуєме – гвари Мария хтора остатнї дзешец роки зоз Любомиром жиє у мирним краю, з лєсами и желєнїдлом опасане.
Одкеди су ту, Медєшово нащивели своїх приятельох, були у Руским Керестуре, Коцуре, з єднима ше видзели, з другима ше маю стретнуц. Док ше набуду, одходза на Флориду, а на питанє без чого ше нє мож врациц дому до Канади, обидвойо ше зложели – без людзох.
– Людзе тоти пре хторих зме ту, дружелюбиви, док Канадянє баржей индивидуалисти, гоч маю вельо добри боки, а добре и тото же ше там мирнєйше жиє. Ту цалком иншак. Алє кед дахто чує же зме пришли, зохаби шицку роботу и придзе ше набешедовац з нами, и гоч роки прешли од остатнього нашого стретнуца, то по нашей бешеди и атмосфери нє видно. И ми таки. После пар словох, як кед бизме були одвше ту, нє претаргнуте тото чувство припадносци – гвари Мария.
– А нє мож дакеди заобисц анї вас новинарох – ошмихнул ше Любомир покус у франти и припознава же можебуц без дачого и мож, алє без ”добошки” и без колачох на квасу, а з маком, наисце нє.
МАМЕ И НАШО МОРЙО
– Жиєме при озеру, сланим озеру, за хторе супруга гвари же то нашо морйо. Маме два плахтарки, а понеже место бреговите, и нє мож гонїц на бициґли, супруга ма педалину и гвари же то ище лєпше на води обрацац педали. Коло хижи маме и свою заградку и заграду, тото найосновнєйше виховаме, но, вона и ту шеф, як и у кухнї од самого початку. Вона ше остара з котрей фарми цо купиме, вона прави шицко цо ше єй видзи же нам у тих рокох треба, а здраве, зацагнє ше у обисце и нєпреривно вичитує кнїжки, о здравю, о тим, о гевтим, а я ту вше кед треба додац дацо, поуношиц и повиношиц, як наприклад черепи з велькима мушкатлами – гвари Любомир.
