Руска заєднїца у Кули нєвелька. Керестурци, котри находзели роботу у сушедним месце, у Кули, котре у дакедишнєй Югославиї после Марибору було друге по розвою индрустриї, селєли ше блїжей ґу роботи. Малженска пара Бучкових, Леона и Владимир, родом з Руского Керестура. Родичи им пре роботу пришли жиц до Кули, а обидвоїм оцове ту робели. Путовац на роботу кажди дзень на бициґли зоз Керестура до Кули нє було лєгко, та млади фамелиї пришли до Кули.
Леона Орос – Лацканьова ше зоз родичами 1951. року преселєла до Кули. Оцец робел як тарґовец, та пришли як подквартельоше до Кули, дзе жедлярели у єдней мадярскей фамелиї. На драже ше бавела зоз мадярскима дзецми, та и мадярски добре научела, дакус през бависко, дакус у оводи.
– Мойо родичи нє сцели же бим ходзела до школи до мадярского оддзелєня, думали же ми у сербским будзе лєгчейше кед пойдзем до штреднєй школи. Закончела сом Основну школу „Исидор Баїчˮ, а мой брат тиж ходзел до мадярскей оводи и после прешол до сербского оддзелєня. После законченей основней школи сом ше уписала до Суботици до медицинскей школи, и постала медицинска шестра общого напряму. После законченя штреднєй школи такой сом почала робиц у Доме здравя у Вербаше – гвари вона.
КРАШНЄ РОБИЦ, КЕД ШЕ ЛЮДЗЕ ПОЧИТУЮ
У Вербаше були даскельо вельки фабрики: Цукровня, „Карнексˮ и „Виталˮ. У каждей була и єдна амбуланта, дзе робел спочатку єден дохтор и медицинска шестра. Леона почала робиц у Фабрики за преробок меса „Карнексˮ 1969. року. Там препровадзела роботни вик полни 35 роки и отамаль пошла до заслуженей пензиї.
– Я була задовольна у „Карнексуˮ. Же би сом сцигла на роботу, мнє требало 10 минути на автобусу. Там сом ше звикла и так ми одвитовало. „Карнексˮ бул велька фирма. Кед сом почала робиц, робели 700-800 людзе, а до конца було 2500 роботнїкох. З оглядом же у ше у „Карнексуˮ прерабяло месо, месаре робели з ножами и часто ше калїчели. Наших людзох з Керестура и Коцура у „Карнексуˮ було барз вельо. Велїх сом упознала и дружела ше з нїма и приватно. То були часи кед зме ше шицки почитовали.
Леонов супруг Владимир Бучко ма подобну приповедку. Вон унук познатого дїда Данила, керестурского кудзеляра. До Кули, вєдно зоз родичами и шейсц роки младшу шестру, пришли 1958. року, кед му було 11 роки. Оцец му робел у подприємству „Бетонˮ, а купели порту у улїчки Якова Иґнятовича и там справели хижу. После штирох класох основней школи при учительови Мироньови Романови, у пиятей класи, як и його супруга Леона, почал ше учиц по сербски.
– После основней школи сом ше перше уписал до машинскей школи у Бечею. През лєто ше у Кули отворела технїчна школа, та сом ше преруцел до нєй. Машинску штредню сом закончел, а после сом ше уписал на Факултет технїчних наукох до Нового Саду. Закончел сом факултет 1972. року и постал дипломовани машински инжинєр. Ище як школяр другей класи штреднєй школи, понеже сом бул найлєпши, постал сом оштински стипендиста. Стипендию сом доставал и на факултету, та сом после законченя факултету пришол робиц до фабрики арматури „Истраˮ, дзе сом сом робел 14 роки. Перше сом робела у бироу за отримованє 3-4 роки, а потим сом бул руководитель розвою и проєктованя фирми. То була интересантна робота, а мож було досц упознац нови ствари, бо сом ходзел по саймох и спознавал як напредує швет – толкує Владимир.
У „Истриˮ було найвецей роботнїкох зоз Керестура, з котрима Владо мал добри одношеня и контакти. После тей роботи почал робиц у „Кулапроєктуˮ, дзе ше углавним проєктовало инсталациї. Там би, гвари вон, остал можебуц и длужей, алє тота файта роботи нєбарз одвитовала його здравю. Почал робиц у „Технїкиˮ, як технїчни директор преробку пластики. З того подприємства пошол робиц до „Сербия-ґасуˮ, одкаль пошол до пензиї, а цали свой роботни вик препоровадзел у Кули.
СТРЕТНУЦА НА КОРЗОУ
Штредком шейдзешатих у велїх городох найпопуларнєйше место за стретанє було корзо. То найчастейше була єдна часц улїчки дзе ше млади, а и старши, шпацирали и так ше упознавали. Як то було, приповеда панї Леона.
– Кед зме були млади, ходзели зме на корзо. Од беґелю, тє. од моста, шейтали зме ше по терашнї будинок „Идеїˮ и по два годзини. Владо мал своїх пайташох зоз котрима ходзел до штреднєй школи и як то дошло, уж нє знам, алє зме були єдно дружтво. Упознали зме ше 1968. року и пейц роки зме ше забавяли. За тоти пейц роки ми ходзели нє лєм на корзо, алє и до кину, а у родичох зме патрели телевизор. Кед пошол до войска, чекала сом го цали рок. После приходу зме ше порадзели же нє будземе ище єдну жиму ходзиц до кину, находзели зме ше, накорзирали и порадзели ше же ше побереме – памета Леона.
Повинчали ше Леона и Владимир 17. новембра 1973. року, всоботу. Дакеди ше у Кули Кирбай означовало по новим календару и падал 8. новембра, та ше практично повинчали на Кирбай. Свадзба була у
„Непкеруˮ, а на свадзби им грали славни „Кирданциˮ.
Пошвидко Владимир достал квартель у будинку на центру, а Леона добре зна же го у децембру билєли. Там бивали седем роки, там ше народзели и їх дзеци, перше Сенка 1975. року, а потим и син Славко 1979. року.
Бучково купели стару хижу котру звалєли и почали правиц нову. Владимир мал вельо роботи коло правеня хижи, помагал му оцец котри бул маляр и хижу направели же би витримала и вецей ґенерациї.
Дзеци ше вишколовали, попристановяли, та Леона и Владо маю уж и три унуки. Дзивка и син з фамелиями у Новим Садзе, бо им там и робота – Сенка професорка математики, а Славко транспортни инжинєр.
БЕЗ КУЛТУРИ И ДУХОВНОГО БОКУ НЄ МОГЛИ
И Леона и Владимир активни у културним и духовним живоце Руснацох у Кули. Обидвойо су члени Шпивацкей ґрупи КУД „Др Гавриїл Костельникˮ. Владимир єден зоз сновательох того Дружтва, а три мандати бул и його предсидатель. Вєдно зоз другима членми пробовал анґажовц Руснацох у Кули же би прейґ Дружтва зачували свой идентитет и културу. Роботу Дружтва координовали спрам простору котри маю, а то шпиванє, рецитованє и ґлума. Даваю вельку повагу же би їх репертоар бул составени зоз старших шпиванкох, а у тим им часто помага Мария Сивчова, Ксения Жирошова, алє и сам Владимир вельо памета.
Наш собешеднїк визначує Стретнуце рецитаторох „Михайло Зазулякˮ, у рамикох манифестациї „Костельникова єшень.ˮ
– Кед предсидатель Дружтва бул Яким Бики, пришли зме на идею же би ше даяка манифестация отримовала и у Кули. Сцели зме же би ше и на таки способ помогло очуваню Руснацох и руского язика у тим месце. Тото стретнуце вше орґанизоване з душу и шицки ше на нїм приємно чувствую, од учашнїкох, фахових сотруднїкох, госцох, по публику – гвари Владо
Обидвойо Бучково участвую у духовним живоце парохиї св. Йосафата. Владо по штвартираз член Церковного одбору парохиї, а Леона приповеда же ше у єдним периоду у Кули стретали молитвово ґрупи зоз Коцура и Руского Керестура, и на тих стретнуцох обидвойо дзечнє участвовали. Медзитим, таки стретнуца замарли, а вони давали рижнородносц духовному животу. Леона и Владимир каждей нєдзелї и на швета приходза на богослуженя, и обидвойо констатую же у церкви вше менєй Руснацох.
И вообще, кед слово о Руснацох у Кули, Бучково нє оптимисти. Просто, у мишаних нєвельких штредкох Руснаци ше траца, и вше их єст менєй.
Нє даю ше Бучково. Док маю сили, вични ентузиясти як Леона и Владимир пробую позберац тоту малу грудку наших людзох же би ше нє страцели, нє скапали, алє були свидоми своїх кореньох.
З МАТКУ ОДДАВНА
Владимир член Рускей матки од самого єй снованя и тераз є на функциї подпредсидателя. Як пришло до його уключованя до роботи Матки, Владимир нам потолковал.
– У Кули бул покойни ґеометер Яков Чизжмар зоз котрим ше дружел мой оцец. Познали зме ше добре, и кед ше пред 30 роками формовала Руска матка, вон ми суґеровал же бим ше учланєл. Tо наисце ище єден значни ювилей котри того року означуєме. Длуго сом бул предсидатель за привреду и пробовал на конґресох Руснацох виложиц даяки интересантни и профитабилни продукти котри би могло черац зоз другима жемами. Кельо знам, тоти проєкти нє мали вельо успиху.