Дюро Гарди з Петровцох нєдавно наполнєл 100 роки живота. Преславел го з найблїзшима, а велї пришли повинчовац му и кус зоз нїм побешедовац. Зоз супругу Леону виховали тройо дзеци од хторих нєшка ма дзешецеро унучата и 29 праунучата
У Петровцох презвиско Гарди досц часте, алє векшину волаю по назвискох, та и нашого собешеднїка Дюру. Кед дахто пове Дюра Мишканьов, шицки знаю о ким слово.
У живоце нє мож часто упознац дакого хто наполнєл 100 роки, а нам ше то случело 10. фебруара кед нас поволала Юлияна Папандриш, дзивка Дюри Гардия. Нашли зме ше у Петровцох, у обисцу Андєлки Войткив, дїдовей Дюровей унуки. Велї му пришли винчовац, а медзи нїма фамелия з далєка, та и унук Томислав з Австриї.
Бачи Дюро уж даскельо роки у Доме за старих „Маґнолия” у Вуковаре дзе ше, як и сам гвари, барз добре о нїм стараю. И там му пририхтали преславу родзеного дня, а винчовац му пришли и з општини Боґдановци, началнїк Марко Барун, доначалнїк Ярослав Медєши и предсидателька Месного одбору у Петровцох, Агнетка Иван. Бачи Дюро такой гварел же му дарунки нє треба, алє му барз мило кед видзи телїх людзох, окреме кед их позна. У Петровцох на преслави го нащивел и петровски парох, о. Владимир Седлак з панїматку.
Кед зме го нащивели, видно було же бул вистати од телїх людзох и бешеди, а його дзивка гвари же му уж вше чежше шедзиц у кочику.
РОКИ МЛАДОСЦИ
У бешеди ше операме на вельку помоц Дюровей дзивки Юлияни Папандриш, а часц материялох нам уступела општина Боґдановци хтора за проєкт „Най ше нє забудзе”, пред даскельома роками анґажовала нашого собешеднїка хтори бешедовал о прешлосци Петровцох и о його живоце.
Дюро Гарди народзени 10. фебруара 1924. року у Петровцох. Тедишнї часи, як и велї за нїма, гвари, нє були лєгки, вельо ше робело, алє ше людзе частейше дружели, фамелиї були векши, було вецей дзеци, та и радосци.
У обисцу дзе Дюро одрастал жили и його дїдо и баба, мац и оцец, двоме браца и шестра, шицких вєдно их було осмеро.
– Кажде знал свойо место и свою роботу, ми, дзеци вельо помагали родичом у обисцу, часто ходзели и на наднїцу. Дзеци зарабяли 10 динари на дзень, а ципели, наприклад коштали 100. Заробени пенєж ше родичом давало, а вони вец куповали тото цо треба – приповеда у интервюу бачи Дюро.
ЖЕНЇДБА И ФАМЕЛИЯ
Кед мал 18 роки Дюра ше оженєл ше за Леону Сабадош, єй було 16. Того, 1942. року, о 6 мешаци мушел пойсц до войни.
– Чекала ме док сом ше нє врацел. Мали зме штверо дзеци, алє єдно умарло. По войни ше народзели ище тройо, перше Силво 1949, потим Юлияна, Юлка,1951, а 1955. року и син Владо хтори нєшка жиє у Коцуре. Леона, моя супруга, росла на салашу, волали зме го Гиков салаш. Єй родичи приселєли з Керестура, а моя мац була Дудашова Єлена (Семанова Иля), з Миклошевцох, а оцец, тиж Дюро бул з Петровцох – здогадує ше бачи Мишканьов.
ҐАЗДОВАНЄ И БИЛИ ХЛЄБ
Юлияна памета же як дзеци з родичами жедлярели у Оборского. Єй брат Силво бул мали, нє рачковал, алє подскаковал на ногох и так подскакуюци знал пойсц до андї Оборского питац билого хлєба. Мойо, як и велї други у тот час, ище нє мали за били хлєб, а дзеци як дзеци, щири. Андя Оборского була добра жена, вше му дала фалаток. А вец кус-покус, оцец и мац згартали пенєж на громадку, сцели мац власну хижу, докупиц жеми, а теди ше патрело и кельо єст дзеци у обисце, же би каждому було на тал и при женїдби и при одаванки – памета Юлияна.
У материялох хтори нам уступела општина Боґдановци, пише же параст кед нє жадал дац жем до Задруґи, у гевтот час кед Дюро Гарди ґаздовал, могол мац найвецей 17 гольти. Так и вон зробел. Кед досцигнул 17, далєй нє куповал.
ВАЛАЛСКИ ЖИВОТ
Роки преходзели, Леона и Дюра свойо дзеци поженєли и поодавали, и остали жиц у своїм доме дзе дочековали дзеци и унучата.
А вец ознова пришла война. Порозходзели ше хто кадзи знал и могол, а Леона и Дюра остали у Петровцох. Жили, як и шицки хтори жию у воєним подручу, у страху, бо у таких хвилькох нїґда чловек нє могол знац цо ноши дзень, а цо ноц.
– Мац умарла 1997. року, теди сом з фамелию жила у Австриї, нє знала сом анї чи зме годни присц на хованє, алє нам до конца дошлєбодзели. Праве ше одвивала мирна реинтеґрация Горватского Подунавя – приповеда Юлияна.
Бачи Дюра нєшка ма ище дзивку и сина, бо старши син влєце, нажаль, умар. Од дзецох ту и 10 унучата, и аж 29 праунучата. Нєдавно начишлєл по мену, алє и шицких 36. школярох хтори ходзели з нїм до школи.
– Маме вельку фамелию хторей ше мой оцец барз радує кед их видзи, гвари його дзивка. – Нє пиє анї вельо лїки, солидного є здравя, ментално бистри, алє видно же роки прицискаю.
Бачи Дюро уж як и векшина старих зна повесц: „дзе тот святи Петро, цо уж нє придзе по мнє…” И попри тим, заш лєм вше найдзе радосци у дробнїцох хтори ноши кажди нови дзень. Кед го нащивиме, вше ше опита цо єст нове. Позна ище велїх людзох у Петровцох, алє вше чежше бешедує, бо нє чує найлєпше – гвари Юлияна.
Приповедал бачи за проєкт „Най ше нє забудзе” вельо о живоце у Петровцох, о ремеслох и салашох, о буґнарох и поштарох, о наднїцох и ценох цукру, солї, жита и кукурици, о карчмох и балох. Приповедал и о винчаньох и хованьох, начишлєл цо ше як мало одбуц, а кед му ше питали цо у його младосци найчастейше рихтали за єдзенє, гварел же то анї нє було таке важне, єдло ше кеди чого було на столє. Найважнєйше же чловек бул сити. През тидзень ше скоро нїґда нє варело меса, а внєдзелю була юшка з кури. Но, теди у єдним обисцу було и по 10-12 особи, та нє було досц єдна кура у гарчку. Кед нє було кури, варело ше юшки зоз швиньского меса, алє юшка внєдзелю вше мушела буц, а боме и рейтеши. Правда, рейтеши нє вше, дакеди то були бухти лєбо палачинки. Цеста жени сами гнєтли и правели резанки. Нє куповало ше шицко у дутяну як нєшка.
Приповедал Дюро и о майстрох у валалє, та и о тим же байбер ходзел бритвиц два раз до тижня, а штригац раз мешачно, же жени нє штригали власи, алє ношели варґочи. Вельо того о прешлих часох зме дознали з тих материялох, а найважнєйше од шицкого же людзе вше були вредни и сцели до роботи, же младши почитовали и слухали старших, а старши управяли з маєтком на хасен цалей фамелиї.
На концу, бачи Дюро нам нє виволал як треба жиц же би ше дожило 100 роки, бо як зме гварели, бул барз вистати и чекал лєгнуц на посцель у Доме. Обецали зме же го нащивиме даєден дзень док будзе одпочинутши. Хто зна, можебуц будземе писац о другим сторочю Дюри Мишканьового.
