Подумам дакеди же сом дакого наисце упознал, кед воно, видзим, спреведло ме паметанє, лєбо сом ше нє постарал упознац особу глїбше, зоз шицких єй бокох. Памятки нам наисце помоц. Алє кед их роки, як молга єшеньска з прахом загарню, дакеди указую як то було, лєбо як нє, вец мам и я бриґу, а думам и же велї други…
Нє так лєгко закукнуц до люцких думкох, здогадованьох лєбо скритих кутох живота котри цекол ту, источасно зоз шицкима, алє, заш лєм, скрито, а шицким пред очми…
Праве таки ми, Янко Новта, Корпащик, тишлїр у пензиї, а зоз Керестура.
– Народзени сом пред осемдзешат роками у фамелиї Михала Корпащика, бочкораша. Оцец бул майстор, и то добри. Мал штирох пейцох роботнїкох, кеди як, а знам же нє раз у Пешту купел скори за два тисячи пари бочкорох. Така то роба була глєдана, а кед ище майстор добри, та озда и мнє було судзене буц майстор – приповеда Янко, майстор котрого сом познал децениями, а цо зме частейше приповедали, видзел сом же го, у ствари, скоро анї нє познам.
– Моя ґенерация росла у вельким дружтве шицкого, од пайташох та по бриґи. Якош худобно, а добре зме росли. Шицко ше ламало на наших плєцох. Ходзели зме до ґаздинї, а вец нараз то престало. Кед зме ґу машини, трешки, ходзели, и тото було остатнїраз. Вальки зме правели, а такой потим ше почало з цеглу робиц – приповеда вон, наисце доброго паметаня и доклада же бул аж и ґенерация котрей зоз шейсц класох, основна школа предлужена на осем класи, доруцує вон часточку зоз власного паметаня.
– Но, та, уж кед ми було судзене буц майстор, вибрал сом буц тишлїр, столар, а школа за то була барз добра, а ище и у валалє. Цо школа, алє и пракса у наших майстрох. Я бул у майстра Миячича. Теди зме ище и клий сами варели, правели, зоз старого сира и ище койчого, алє кед ше то злїпело, таке остало завше. Було и по цали дзень роботи, поготов у трецей класи шеґертскей. Пред поладньом до школи, пополадню до мигелю и так наоколо. Алє, хто сцел, а сцели зме шицки, могол научиц кельо требало за початок. Потим требало учиц вше дацо нове и так по нєшка… У валалє було тишлїрох аж анї сам нє паметам кельо, а зо мну закончели и Славо Бучко, Дюра Мученски, Василь Дорокхази, Данил Палков…, кед сом дакого и нє забул, шпирта Янко по власним паметаню.
У ґаздинї, 1957. року, медзи остатнїма сходами
– Ми, Корпащиково, а Новтово нам дописане, анї нє велька фамелия були, алє нас було и у Дюрдьове. Власни брат Владо ми у Новим Садзе и так – єст нас и тераз. И брат ми вше майстровал, як и я. А шицки зме росли на Барищу, и знали зме добре чом то було барище. Ище у одрастаню зме слухали приповедки сушеда Сопку, а так знал приповедац же зме слухали з отворенима устами, забуваюци же зме и гладни. Нє було радия, телевизиї, Сопка наисце знал шицко цо зме ше опитали, а знал то добре и, цо найважнєйше, знал нас заинтересовац. Бул таки же го и нєшка паметам, а и других, гоч нас уж вше менєй – приповеда Яни, Янко Корпащик котри ище як шеґерт почал бавиц фодбал, дабоме, у „Русину”, зоз Козаром, Преґуном…
– Озда сом лєм бул схопни и добри бавяч кед сом з часом вошол до першого тиму. Нє бавел сом длуго, такой ше ишло до войска. Зоз древеним куфром, алє зме були и остатня ґенерация котра так ишла до войска. Я уж бул виучени тишлїр, майстор, млади, а сцели. У касарнї було тельо того за поробиц, оправиц лєбо инше, же ше мой капитан раз опитал за мнє, же хто то тот майстор, а бул сом вояк у його єдинки. Тельо лєм же сом скоро нє виходзел зоз мигелю, воєного.
Року 1960. у представи „Малїняк”, Янко стої други з лївого боку
ПО ФРАНЦУЗКУ, АЛЄ И НАЗАД
– Кед добре зрахуєм, ша цалого вику сом бул тишлїр, алє нє на єдним месце, таке ми ше вше случовало. Почал сом робиц у „Раднику”, потим у „Крамеру”, а вец, уж по войску, у Комбинату, ту у валалє, и так трицец шейсц роки, по пензию. Ту голєм вше требало майстрох. Єден час сом водзел цалу майсторску ґрупу и шицку евиденцию роботи. Каждого року концом яри зме ишли до одпочивалїща, перше на Хвару, а вец до Макарскей. То, у ствари бул цали ремонт, од облакох, та дзверох, посцельох и шицкого древеного, а було роботи и за малярох, мулярох и других майстрох. Паметам, чече приповедка як подмасцена, же нєодлуга потим як зме у Макарскей покончели шицки роботи, пошло занавше одпочивалїще, а пошла и держава…
Дзешка седемдзешатих, зоз бироа волали майстрох же, гат, до Французкей би требало пойсц робиц, а плаца добра… Янко праве хижу купел. На почек. Дзеци мали, а виплацац требало аж два роки.
Нє предумовал сом ше, пошли зме зоз майстром Йовґеном Рускайом нєдалєко од Паризу, а було нас, сам Бог зна одкадз нє, и Арапох, и Ниґрох и зоз Балкану… Нєодлуга, видзели и вони же ми робота идзе добре, почал сом робиц и компликованши ствари, и лєпше плацени. Париз нам нє бул анї на сто километри, алє нє було кеди. Прешол рок, я назберал шенєжу кельо хибело и було плановане, и рушел до дому, до свойого, а назад. Нє мож так, лєбо ши з фамелию, лєбо вше будзеш без нєй… Волали ме после и до Нємецкей, алє я бул и за рок сити иножемства. Жаль ми лєм же сом Париз нє видзел, а бул такой ту, блїзко…
РОБЕЛО ШЕ И ЧИСЛЕНИ СЦЕНОҐРАФИЇ
– Столарох требало вшадзи, та зме зоз Славом Бучком и Йовґеном Иваном робели и сценоґрафиї у Доме култури. И тераз паметам „Оперу за три ґроши”. Сценоґрафия велька, на ротацийним постаменту, на поверх, други уровень, а часци тельо же зме их лєдво пoскладали до Рифового камиона. Лєдво, а вец долу и ознова, по хто зна хтори раз, монтирац ознова… – по Требинє. Були ту и сценоґрафиї за „Ружу”, а ище у дворе Старей школи кед бина була огромна, на металней конструкциї, а дески превельо. Ишло то як треба, ша то робели майстрове.
Ушло ше Янкови у даскелїх забавох и бавиц. Кед сом спомнул, гвари ми – озда сом лєм знал, и такой ше ошмихнул.
А пенєжу нїґда нє досц, бо два дзивки росли, до школи требало и индзей, та з преверенима майстрами, пайташами, даскельо закрица цалком скрали, справели и подзвигли.
Кед добре роздумам, озда сом у каждей штвартей хижи у валалє бул, цо оправиц дацо, цо нове справиц. Лєм тераз ми на високим нє пахнє. Бул шлоґ дакус, та ми поведзене же вецей нє за мнє робота на високим. Доган зме зоз мою покойну Наталу садзели вецей як трицец роки. Робело ше вше, цо лєм требало и могло, цо дома, цо на мольбох. Но, здогаднул ше Янко, та ми гвари: – спомнї и же сом нєраз дружба бул. Kед ґод лєм требало, я бул ту – закончує наш собешеднїк.
И БАБА БИ БУЛА ПОЦЕШЕНА
– Зоз Наталу, дакеди Сцеранкову, вец супругу, маме два дзивки. Ту су, слава Богу, и нєшка, алє и унуки уж вельки, одроснути. Правда, Натала уж єденац роки нє з нами, алє од старшей дзивки Весни, тераз Колошняйовей, маме двох унукох, Владка и Мижа. Од младшей Танї, тераз Венчельовсковей, маме тиж двох, Давида и Павла.
Цешим ше, якош – гвари Янко Новта, Корпащик, после шицких тих рокох, же Павле грає на гармоники. Грали и мой брат Владо и я покус, алє вон то догнал на вельо висши уровень, а почал и шпивац…
Шицки вони ми добри, а и баба би ше у нїх цешела…
Фамелийна фотоґрафия