Оксана Росул з варощику Вельки Березни, з України, ше 2012. року пришла школовац до нашей Ґимназиї у Руским Керестуре. Тераз, штири роки познєйше, Оксана з одличнима оценами закончела штредню школу, а у Керестуре нашла и будуцого супруга, та останє жиц на валалє. Вона штварта школярка з України хтора закончела керестурску Ґимназию „Петро Кузмяк”.
Гоч ше школовала на українским язику, Оксана у основней школи ходзела и на годзини русинского, єй мацеринского язика. На велїх змаганьох витворела одлични резултати, та єй наставнїца предложела же би пришла до штреднєй школи до Руского Керестура.
Понеже ше вше сцела школовац у даєдней другей жеми, пристала нє вельо роздумуюци.
– У нас основна школа тирва дзевец роки, а там сом уж рушела и до дзешатей класи, бо сом теди ище нє знала же можем присц до Керестура. Алє, кед ми гварели, такой сом одлучела же придзем. Кед сом приходзела, обчековала сом же то будзе барз велька школа, у хторей ше треба барз вельо учиц, а же професоре анї кус нє попущую як у основней школи, дзе нас шицки познали. Медзитим, нїч нє було таке страшне як сом себе задумовала – здогадує ше Оксана.
ШВИДКО ЗДОБУЛА НОВИХ ПАЙТАШОХ
Кед пришла до Керестура, Оксана ше мушела звикнуц на нови штредок, нових пайташох, професорох, та и на два нови язики – руски у школи, а сербски у интернату. Но, лєм за даскельо мешаци, научела чечно бешедовац наш, а вец и язик дружтвеного штредку.
– Дома бешедуєме по русински и пестуєме шицки обичаї. Медзитим, русински досц иншаки од руского язика. Прето ми на початку було досц чежко. Кед сом пришла, була сом дакус и у шоку, збунєта, та и тото цо сом можебуц могла розумиц, нє розумела сом. Медзитим, теди ту бул ище єден старши школяр з України, Серґей, хтори ми помагал, и так зме постали найлєпши пайташе. Вон ми прекладал, та ми було вельо лєгчейше. Требало ми дас три мешаци же бим звладала руски язик, алє ми, зато, за сербски язик требало вецей часу, прето же сом частейше була зоз пайташами у оддзелєню, дзе зме бешедовали по руски, як у интернату, з цимерками. Кед сом пришла, прилапели ме тоти дзивчата цо сом була з нїма у оддзелєню, а тераз мам пайташох и з интернату, и з валалу. Дружелюбива сом, згварим ше зоз шицкима, нє ганьбим ше, та сом ше досц швидко уклопела – бешедує Оксана.
ПРОФЕСОРЕ ВШЕ МАЛИ РОЗУМЕНЯ
Росулова ше здогадує и своїх перших одвитованьох у школи:
– На початку сом одвитовала по русински.Зоз кнїжки сом себе шицко виписовала на папер и з тим папером ишла ґу табли одвитовац, а професоре ми дошлєбодзели закукнуц и на паперик кед требало. Намагала сом ше цо вецей писац, цо вецей читац и цо скорей звладац руски язик. И кед зме ше дописовали з пайташками, и кед зме бешедовали, вони ме потримовали же бим цо вецей бешедовала по руски, лєм да нє будзем цихо – гвари вона.
Оксана задовольна зоз професорами хтори єй преподавали у Ґимназиї, а саму себе нєсподзивала кед у штреднєй школи полюбела математику.
– Професоре ми и ту помагали, розумели ме, а товарише з оддзелєня ме барз добре прилапели. Наймилши предмети ми були руски и русийски, бо ми тоти язики найблїзши. Тото цо за мнє було нєобчековане то же сом у перших двох рокох нє любела математику, а на концу другого року сом ю зрозумела, з двойки прешла на штверку, и так полюбела и тот предмет, хтори ми до конца бул єден з облюбених – визначує вона. Понеже за студентох з иножемства иншаки условия як за домашнїх, Оксана ше затераз нє планує уписац на факултет, алє твардо одлучела же ше пошвеци тому цо люби робиц, а цо нєшка при дзивкох окреме популарне.
– Сцем ше уписац на курс за украшованє, маникир и шминканє, и у будучносци отвориц свой салон. И тераз уж „робим нохци”, а любим и шминкац. Любим рисовац, креативна сом, любим украшовац, та и зоз старого прерабйовац до нового – наглашує Оксана.
У КЕРЕСТУРЕ МЛАДИ АКТИВНЄЙШИ
Перши два роки у Ґимназиї, Оксана ходзела три раз рочнє дому, а тераз ходзи два раз – влєце и вжиме. Як гвари, найбаржей єй хиби фамелия и пайташки, алє и єй валал у хторим одросла. Медзитим, полюбела и Керестур.
– Шицко тото цо мам у України нїч нє може заменїц. Медзитим, нашла сом у Керестуре леґиня, тераз уж заручнїка, пре хторого ми було вельо лєгчейше и хтори ме у шицким потримовал.
Пачи ше ми Керестур, а було ми нєзвичайне же є досц вельки валал, бо я задумовала же єст вельо менєй жительох и же є вельо менши. Наисце є красни, як и школа, и наисце сом го полюбела – бешедує вона и додава же школа на мацеринским язику цошка найважнєйше за єден народ.
– То цошка цо ми у України нє маме, а цо наисце значне. Було ми нєзвичайне же нє шицки у Сербиї знаю за Руснацох, а маце шицки права. У України ище менєй знаю за Русинох – визначує Оксана, хтора у Керестуре пробовала и велї нови єдла, од хторих ше єй даскелї окреме попачели, як и даєдни нашо обичаї.
– У Сербиї маце вельо иншаки єдла як ми. Паприґаш ше ми барз пачи и капущанїки. Пачело ше ми облїванє за Пасху, бо ше у нас так нє ходзи, алє ми ходзенє по шпиваню на Вилїю нє було нєзвичайне, бо и у нас иснує тот обичай. Обачела сом же мелодия руских шпиванкох подобна як наша, а руски язик ми здабе на словацки – заключує Оксана и додава же у Керестуре млади активнєйши як у месце з хторого вона пришла.
– Думам же у Керестуре єст вельо вецей можлївосци за друженє як у моїм валалє. Маце вецей места за виход, младежски орґанизациї и збуваня за младих. У нас млади баржей шедза за компютерами, а думам же ше ту вецей дружиме, же млади вецей творя и же су активнєйши – гварела на концу Оксана Росул.