„Три рижни пременки у виданьох Установи одредзели сучасни напрям у НВУ „Руске слово” од 2005 року: формованє мултимедиялного часописа за младих МАК (2005), стварянє информативней аґенциї „Рутенпрес” (2006) и пременка формату и характеру новинох „Руске слово” (2014). Пременки ше одноша на: уключованє младих, диґитализацию змистох и унапредзенє професийних стандардох и новинарскей етики”, толкує др Борис Варґа, директор НВУ „Руске слово” у напису о сучасним статусу и перспективи тей новинско-видавательней хижи.
По програми директора Новинско-видавательней установи „Руске слово” (2018–2022) у фокусу Установи векше анґажованє при координованю роботи медзи редакциями, як и рационалнєйше хаснованє ресурсох и потенциялох знука НВУ „Руске слово”, алє и знука рускей заєднїци. Акцент виданьох и змистох НВУ „Руске слово” унапрямени на очуванє рускей култури, руского язика и рускей традициї, алє и розвой гражданских и общих универзалних вредносцох, як и пестованє доброго соживота у Войводини, Сербиї и реґиону.
Виданя и змисти НВУ „Руске слово” ориєнтовани на широки и рижнородни рускоязични авдиторий – подєднак на валалє и у городзе, на людзох найрижнороднєйших професийних профилох и сонароднїкох у иножемстве. НВУ „Руске слово” уж вецей роки ма ясну политику толерантного третированя питаня припадносци Руснацох, без огляду на тото за яку ше матичну жем опредзелєли поєдинци и орґанизациї цо сотрудзую зоз Установу.
Квалитет и обсяг продукциї НВУ „Руске слово” насампредз повязани зоз кадровску политику. Нєобходне зачувац иснуюце число роботних местох и звекшац число гонорарних сотруднїкох… Професионализованє Установи подрозумює строге водзенє рахунку о законских предписаньох Републики Сербиї и Кодексу новинарох Сербиї. Тому допомогнє прилапени у новембру 2019. Интерни етични медийни кодекс, подписани медзи Националним совитом рускей националней меншини и Новинско-видавательну установу „Руске словоˮ и представя єден з найвекших професийних и демократичних пионирских досягох при меншинскей културней и медийней автономиї у Републики Сербиї, засновани на заєднїцким жаданю Националного совиту и новинарох и занятих у НВУ „Руске словоˮ же би гражданом обезпечели правдиве, нєпристрасне, благочасове и подполне информованє.
З оглядом на тото же медиї то насампредз людзе, у 2019. слово „солидарносцˮ постало ключне кед бешеда о колективу НВУ „Руского словаˮ. Установа у чежких економских и материялних условийох достала моцни социялни характер и намага ше дзбац о занятих, младих и пензионерох. Ровноправносц и справедлївосц – политика Установи.
ПРАҐМАТИЧНИ СОТРУДНЇЦТВА
НВУ „Руске слово” ма два основни жридла приходох: стаємну субвенцию од держави, и власни приходи од предаваня виданьох, предплатох, рекламох и оглашкох.
Онлайн предаванє кнїжкох остатнї два роки добре функционує у НВУ „Руске слово” а у плану же би ше жридла приходох НВУ „Руске слово” преширело.
Проєктне финансованє уж вецей роки заступене у НВУ „Руске слово” и углавним ше одноши на видавательну дїялносц и часопис „Шветлосц”. З оглядом на тото же НВУ „Руске слово” буджетна установа и часто єй огранїчени приступ ґу даєдним жридлом финансованя. Додатни средства, проєкти и промоцию Установа у 2019. достава прейґ заєднїцких проєктох зоз велїма нєвладовима орґанизациями, алє и прейґ сотруднїцтва з дияспору и державами Горнїци.
ОЧУВАНЄ ПРОФЕСИЙНОГО СТАНДАРДУ
Ту предвидзене будуце анґажованє у НВУ „Руске слово” едуковани кадри лєм зоз високим формалним образованьом, виградзеним моралним интеґритетом базованим на етичним Кодексу новинарох Сербиї, а тиж роботнїкох котри порихтани усовершовац ше, нєформално едуковац и доказовац ше у пракси. При анґажованю нових авторох, у складу зоз „Националну стратеґию Руснацох по 2020. рок” у часци о информованю, предносц при анґажованю маю алумнисти Оддзелєня за русинистику и Оддзелєня за медийни студиї Универзитета у Новим Садзе, з вибором руского язика як мацеринского.
Иснує и робота зоз штредньошколцами у младежским часопису МАК. Зоз тоту праксу ше облапи и други места, дзе прейґ рижних институцийох млади Руснаци годни буц уключени до роботи Установи.
РОЗВОЙ НОВИХ ЗМИСТОХ
Од 2018. року акцент у НВУ „Руске слово” положени на змисти за наймладших. Лоґика же кед ше змоцнї тоту „каричку” у ланцу виданьох Установи, по автоматизме ше змоцнює база за авдиториюм и за други виданя и активносци НВУ „Руске слово”. Роби ше о конвенцийних виданьох НВУ „Руске слово”, як цо то кнїжки и часопис „Заградка”, алє и стваряню нових диґиталних платформох.
Од 2019. року з помоцу директора Установи, редакция дзецинского часописа „Заградка” и редакция видавательней дїялносци координую свою роботу и створена едиция кнїжкох, односно илустрованих сликовнїцох за наймладши дзеци „Заградка” (од 1 по 7 роки). Попри конвенцийних друкованих виданьох за дзеци, у плану же би НВУ „Руске слово” почало з розвойом диґиталних платформох за дзеци…
НВУ „Руске слово” у 2018–2022. вецей уваги пошвеци науки и науковим виданьом пре вецей причини. Главна причина акцентованя на науку практична, а то же би часопис за литературу, културу и уметносц „Шветлосц” бул катеґоризовани як наукови часопис од националного значеня (М52) з боку Министерства просвити, науки и технолоґийного розвою Републики Сербиї. Рок 2020. и 75-рочнїцу Установи часопис „Шветлосц” дочекало як виданє котре позберало водзацих науковцох з обласци дружтвених наукох зоз Сербиї и швета (Україна, Польска, Словацка, Италия, Русия, Япон), а цо найважнєйше – позберал водзацих науковцох котри ше занїмаю зоз русинистичнима студиями.
Кед слово о младих и науки, НВУ „Руске слово” предлужи потримовац роботу нєформалного здруженя „Виглєдовацки круг”, котри кажди други рок орґанизує науково конференциї за студентох и младих професионалцох.
Архива шицких виданьох „Руского слова” од 1945. по 2018. рок: представя интерну архиву шицких друкованих виданьох НВУ „Руске слово”, новинох, кнїжкох, часописох и календарох, котри на єдним месце и доступни су од 2019. року (у просторийох Заводу за културу войводянских Руснацох) за хаснованє роботнїком Установи, алє и шицким заинтересовани особом (сотруднїком, студентом, виглєдовачом, итд.).
ДИҐИТАЛНИ ЗМИСТИ
Остатнїх рокох вше вецей єст потреби комуниковац прейґ сайту и дружтвених мрежох. Нащиви змистох „Руского слова” прейґ интернету уж нєшка числово скоро таки як и тираж новинох (2 000 друковани прикладнїки и приблїжно коло 2 000 просеково тижньово нащиви сайту НВУ „Руске слово”), зоз тенденцию стаємного звекшаня опатраня сайту.
Пласованє диґиталних змистох би ше требало розвивац у двох напрямох: звекшац диґитални капацитети и увесц нови диґитални змисти. То нє годно без одредзених технїчних капацитетох и сотруднїцтва на процесу диґитализованя зоз орґанизациями котри маю нєобходну опрему.
ПРОБЛЕМИ
Єден з векших проблемох Установи – траценє простору зоз СФРЮ. Приватизовани будинок „Дневника” на Булевару ошлєбодзеня 81/VII охабел НВУ „Руске слово” без права на реципрочну компензацию просторийох з боку держави. Щесце, НВУ „Руске слово” у Новим Садзе ма свой простор у Улїци Футожска 2.
У Руским Керестуре ище 90-тих рокох НВУ „Руске слово” од цалей друкарнї зачувала лєм меншу часц другого поверху. Тоти просториї нє маю потребни условия и нєшка им потребне системске ришенє, бо там главне Дописовательство и архива…
Главни проблем НВУ „Руске слово” – стаємне финансованє. Держава обезпечує финансованє лєм у форми субвенциї, котра тераз достаточна, алє нє ґарантує стабилносц.
Тиж так, нєдосц розвите проєктне финансованє, проблем и у такволаним питаню матичней жеми, дзе ше Национални совит рускей националней меншини нє опредзелєл за одредзену державу, та дефиновани аж пейц держави походзеня Руснацох, а то нє препознаваю иснуюци финансийно-правни рамики. Україна припознава Руснацох як свою дияспору и вельо помага НВУ „Руске слово” (2000–2019), алє то нє достаточне за таку Установу.
НВУ „Руске слово” ше активно уключи и до писаня „Стратеґиї Руснацох по 2030. рок”, як цо участвовало и у предходней. Тиж так, НВУ „Руске слово”, вєдно зоз зроднима тижньовнїками и виданями у Войводини на словацким, румунским, мадярским и других язикох участвовала на виробку новей „Медийней стратеґиї Сербиї”, окреме у часци вязаней за информованє и медиї на язикох националних меншинох. НВУ „Руске слово”, вєдно зоз другима медиями на язикох националних заєднїцох, треба же би шицко поробела же би ше у новей „Медийней стратеґиї Сербиї” нє нашла теза о преходу тих меншинских информативних Установох на статус медийох цивилного дружтва, односно на преход на проєктне финансованє (исную уплївни орґанизациї котри отворено потримую таки преход), прето же ше тоти медиї, котри ношителє традициї скоро єден вик друкованого слова у Войводини, у державох у транзициї як Сербия без потримовки держави после одредзеного часу годни цалком загашиц.
ПОТРЕБА И ОБОВЯЗКА
Друковани виданя НВУ „Руске слово” – „Заградка”, МАК, „Руске слово”, „Шветлосц” и кнїжки – маю перспективу и у наиходзацих рокох можу обстац попри онлайн медийох, прето же су обрацени на заєднїцу котрей циль очувац язик, идентитет, културу и виру. Диґитални розвой НВУ „Руске слово” тиж добре розпочати и треба го одлучно предлужиц. Заш лєм, шицки тоти виданя и їх пласованє треба добре координовац же би задоволєли потреби цо ширшей рускоязичней публики и дошли до рижнороднєйшого авдиториюму читачох.
(Конєц)
