Фото: Марияна Павлович
Русинистика як универзитетска дисциплина на Филозофским факултету у Новим Садзе постої од 1. децембра 1972. року. При Иниституту за педаґоґию 1981. року основана Студийна ґрупа за руски язик и литературу, а школского 1981/82. року уписує перших студентох. Уж 1983. року основана Катедра за руски язик и литетаратуру, нєшка Оддзелєнє за русинистику. Основни и мастер студиї на Русинистики потераз закончели вецей як 60 студенти, а велї тераз робя у просвити, медийох… Ми вам представяме даєдних з нїх.
Фото: В. Вуячич
Ана Римар Симунович, Нови Сад: Основни студиї сом закончела 2014. року. На початку нас було шесцеро, кед добре паметам, алє по конєц студийох остали зме лєм тройо. Гоч сом любела и предмети зоз язика и зоз литератури, заш лєм ме литература баржей интересовала, та сом ше по законченю основних студийох уписала на мастер студиї на хторих сом ше ориєнтовала на предмети зоз литератури. Под час мастер студийох сом гонорарно робела як лекторка у Руским слове, була сом анґажована на ушорйованю бокох за младих, а вецей роки сом мала стаємну рубрику у часопису МАК. То за мнє була нагода же бим применєла знанє хторе сом здобула на факултету. Мастеровала сом 2015. року зоз мастер роботу на тему Уплїв українских писательох на Михайла Ковача. Такой по законченю мастер студийох уписала сом ше на докторски студиї Язика и литератури (модул: литература) на Филозофским факултету у Новим Садзе и од початку своїх докторских студийох сом як докторандка тримала вежби зоз предметох зоз рускей и українскей литератури. За тото сом нє була плацена, алє сом штири роки доставала стипендию Министерства просвити, науки и технолоґийного розвою, так же сом тоту стипендию доживйовала як плацу, а, тиж так, же бим затримала стипендию, мушела сом на час покладац шицки испити, хтори з велькей часци повязани зоз виробком самей дисертациї. Окрем того, искуство у настави зоз студентами, як и писанє наукових роботох и участвованє на велїх наукових конференцийох хторе сом здобула за тот час, було драгоцине. Од академского 2019/2020. року робим як асистентка за узшу наукову обласц Русинистика. Тераз закончуєм докторски студиї. Студиї на Оддзелєню за русинистику бим препоручела шицким хтори любя руски язик, алє и други славянски язики хтори ше уча на тим напряму, як и руску литературу и историю.
Лидия Костелник, Руски Керестур/Нови Сад: На Катедру за руски язик и литературу сом ше уписала 2015. року, же бим ше баржей информовала о нашей култури, обичайох, традициї, же бим читала нашу литературу и научела о язику на високим уровню. Нашо фахови префесoре подполно преноша свойо знанє на студентох и наисце мам чесц же сом була часц Катедри. Дакус ми було нєзвичайне на початку, бо нас було штверо у ґенерациї, гоч ше нєодлуга двойо виписали. Алє, зоз часом сом похопела же ше малей ґрупи професоре можу баржей пошвециц, шицко зме ше могли опитац цо би нам нє було ясне, а же бизме нє брали час другим студентом. У першим року ми предмет фолкористика бул найинтересантнєйши. Ту ше учи о обичайох Руснацох, як було дакеди за Крачун, Пасху, свадзбу, яки були вереня, обряди… Наисце вельо интересантни предмети хтори сом любела слухац, а тиж студенти маю и виборни предмети. Инклузия, информатика, филозофия, психолоґия – предмети на других катедрох хтори тиж охабели уплїв на мнє. Ту и широки спектер велїх иножемних язикох же бисце вибрали хтори будзеце виучовац. Обовязни зме мали українски и словацки, а виучовала сом и польски. Попри факултетских обовязкох, приход до Нового Саду дава огромни можлївосци и драги хтори кажде треба най вибере по хторей жада исц. У першим року сом почала сотрудзовац зоз Новинско-видавательну установу Руске слово, дзе сом почала писац за рубрику Мозаїк и за младежски часопис МАК. Попри тим сом ше приявела и на авдицию за новинара и водителя у Радио-телевизиї Войводини, дзе сом почала робиц на младежскей радио емисиї. Тоти активносци ме повязовали зоз младима у Новим Садзе, а и зоз другима людзми у рускей заєднїци. У трецим року сом участвовала на Науковей конференциї младих науковцох, фаховцох и студентох. Оддзелєнє за русинистику наисце дава вельки можлївосци кед знаме цо нас интересує. Мнє окреме прицагла новинарска робота и жадала сом ше усовершовац и виглєдовац тоту сферу. Попри радийскей и друкованей новинарскей форми, жадала сом ше опробовац и на телевизиї. Як абсолвент сом мала свою авторску емисию Слово младих хтора обрабяла теми о проблематики младих. Ту сом ше опробовала окрем авторства, и у улоги режисера и сценаристи. Попри шицких активносцох под час студийох, факултет дакус „заостал”, алє сом дипломовала у октобру 2021. року. Наша ґенерация уж ишла по новей програми, та зме нє мали дипломску роботу, алє сом зоз законченим испитом дипломовала. Остатнї испит ми була поровнуюца ґраматика шицких славянских язикох, думам же до конца живота будзем паметац и предмет и испит. По дипломованю, нєодлуга сом достала роботу у Радио-телевизиї Войводини, дзе тераз робим як новинар на радию. Жадала бим шицким школяром, будуцим студентом же би ше уписали на Оддзелєнє за русинистику же би виглєдовали о своєй нациї, же би були информовани и же би витворели свой сон, як цо го витворела и я.