До рока у Сербиї роботу достаню вецей як 3 000 фаховци з обласци информацийно-комуникацийних технолоґийох. Найновши виглєдованя указую же би роботу на тим конаре могли достац ище вельо вецей млади людзе, окреме кед ше зна же ше на ню, так повесц, нє чека, и же є найлєпше плацена.
На велїх факултетох у нашей жеми студентох „бомбардую” з теорийну наставу, док о практичней роботи вельо менєй знаю. И ту настава вакуум, бо ґаздове гоч хторих фирмох и компанийох, без огляду на вельки потреби за кадром, найволя прияц тих хтори му у найкратшим року даю найлєпши резултати. А млади искуство можу здобуц на роботи у спомнутих компанийох.
Праве прето же у школох и на факултетох нє мож достац тото цо мож з роботу, тоти цо уж прешли през тото, совитую же найлєпше ришенє же би школяре и студенти ище под час школованя сами превжали инициятиву участвовали на конкурсох и здобули цо лєпше знанє и схопносци.
Ниа яки искуства трох фаховцох з тей обласци:
МАМЕ ДОБРИ УСЛОВИЯ, АЛЄ СУ У ИНОЖЕМСТВЕ ЛЄПШИ
Млади програмер з Коцура, Александар Бесерминї, основни студиї рахункарства и автоматики закончел у Новим Садзе на Факултету технїчних наукох. Понукнуце за роботу, або як вон то наволал, плацену праксу достал ище под час школованя у єдней познатей фирми у Новим Садзе.
Александар бешедує же унапряменя на його студийох тримаю даскельо програмерски фирми зоз хторима руководза професоре. Кед його колеґове и вон на початку трецого року вибрали унапряменє хторе жадаю студирац, фирма вибрала дзешец найлєпших студентох, медзи хторима бул и Александар, и понукла им стипендиї и роботу же би праве до нїх ходзели на праксу.
И добри и подли искуства Александар подзелєл з нами.
Александер Бесерминї
– Фирми ещи у цеку школованя позбераю студентох. Добра ствар же студенти нє маю бриґу чи достаню роботу после факултету, алє су напредок обезпечени, а ту и олєгчане школованє.
На мастеру сом нє мал анї єдно преподаванє, шицки оцени цо сом достал, (дзешатки), а нє зробел сом анї єден испит, нє вишол на анї на єден усмени испит. Шицко фирма место мнє оправдала през проєкти. Но, нє можем повесц, научи ше у фирми вельо практични ствари алє, студент барз условени же би учел на хасен компаниї. Значи, нє учели зме тото цо ми сцели, алє нам було надрилєне цо будземе учиц. Вообще зме нє мали вибор – гвари Александар.
У спомнутей фирми Бесерминї робел на вецей проєктох хтори вязани за програмованє софтверох. Як толкує, условия у фирми були добри, плаца порядна, кажде знал свойо права и обовязки, а нови кадри лєм сциговали, бо роботи було наисце вельо. Алє кед поровнал тоти условия з условиями у фирмох у иножемстве, нє бешедуюци о плацох, Александар пожадал видзиц як то робиц и индзей.
– Знаюци з якима ше проблемами нєшка стретаю нашо людзе кед слово о доставаню роботи, моя фирма була одлична, и дахто би на мнє чудно патрел кед бим ше поносовал. Медзитим, кед патрим з моєй перспективи, знаюци же моя робота наисце глєдана, чом бим нє глєдал лєпше кед можем. Тото цо ми завадза при векшини наших компанийох у моєй бранши же ше нїґда нє намагаю буц лєпши од других. Трудза ше лєм тельо же би нє були горши од конкуренциї. Плаци у програмерских компанийох у иножемстве вельо векши як у нас, алє кед ше то поровна з їх животним стандардом, зведзе ше на исте. Но, странски фирми ше цалком иншак одноша ґу роботнїком. Там роботнїки нє лєм алат з хторим вони згарню капитал, баржей ше почитує роботнїкох, а таке почитованє заняти у Сербиї чежко годни достац – бешедує млади програмер.
Же би почувствовал интернационални дух и здобул нови искуства, Александар свойо образованє предлужел у Финскей на Або академиї, у городу Туркуу дзе є на другим кварталу полрочного усовершованя, а паралелно роби и на проєктох хтори би му могли обезпечиц роботу.
– Барз ми ше пачи як ше ту роби, як ствари функционую, а я сцем мац сиґурни живот. У Сербиї вше мам чувство же ше єдного дня зобудзим и же вецей нїч нє будзе у порядку. На концу, увидзим кадзи ме живот одведзе – гвари Александар.
ЛОҐИЧНЕ ЗАКЛЮЧОВАНЄ И АБСТРАКТНЕ РОЗДУМОВАНЄ – ПРЕДНОСЦИ У РОБОТИ
Мирослав Надь з Руского Керестура Senior software developer у фирми „Диплой”, роби на позициї Lead developer. Пред дзешец роками закончел Природно-математични факултет у Новим Садзе, на напряме информатики.
Мирослав Надь
– Одкеди знам интересовали ме компютери, алє кед сом ше 2001. року уписал факултет, нє знал сом же цо точно уписуєм, прето же ИТ сектор у Сербиї теди ище нє бул так барз розвити. Нє знал сом цо будзем робиц, знал сом же постоя таки роботи у иножемстве, алє нє предпоставял сом же сом то годзен робиц и у Сербиї. Аж кед сом бул на трецим року факултету, до Нового Саду почали приходзиц вельки фирми, як цо то голандска фирма „Леви 9” и наявели же им будзе требац таки кадер як ми. Теди сом пошол на розгварку и пошвидко достал мою першу роботу у фаху.
Руководзаци у фирми були свидоми же на факултетох доставаме вельо знаня, алє барз мало пракси. На початку сом мал ментора и зоз каждим проєктом звладовал технолоґию. У тей фирми сом робел три и пол рока, медзитим, ситуация ше погоршала кед 2008. року пришло до шветовей финансийней кризи, и то ми бул знак же би можебуц требало поглєдац дацо инше – памета Мирослав.
Позитивни боки тей професиї то лєгке доходзенє до роботи и можлївосц роботи з дому. Так, кед Мирослав нашол роботу у фирми хтора то допущує робиц з обисца, зоз супругу ше приселєл до Руского Керестура.
– Спомнута фирма пошвидко страцела значного клиєнта и подло дїловала, та сом нашол роботу у америцкей фирми „Диплой” („Deploy”) у хторей робим уж пейц роки. У Керестуре ше за тоти роки вельо робело и тераз у тиму робиме шейсцме. Я лидер тиму и понеже сом єдини програмер, пишем коди, а маме пейцох тестерох котри задлужени за квалитет коду. За роботу у ИТ секторе нєобходне буц технїчно образовани и школовани, алє за роботу вас квалификую ище дзепоєдини квалитети, як цо можлївосц абстрактного роздумованя, лоґичного заключованя и насампредз интелиґенция – гвари Надь.
Розвой компаниї годзен оможлївиц и нови анґажованя.
– Даваме добри квалитет, та думам же єст можлївосци анґажовац ище роботнїкох. Гоч ше и ми досц питаме и можеме дакого препоручиц, нових роботнїкох анґажую менаджере. Єст одредзени процес селекциї, тести, интервюи и подобне, та на основи того ше анґажує нови особи – толкує Мирослав.
ВИБЕРАЛ МЕДЗИ ДВОМА РОБОТАМИ
Владимир Планчак з Коцура студиї информацийних технолоґийох закончел на Високей технїчней школи у Новим Садзе, а роботу нє глєдал длуго. Влонї мал тельо щесца же на концу могол виберац дзе будзе робиц.
– Вшелїяк же постоя и конкурси за роботу, алє ми, програмере, найчастейше роботу находзиме прейґ познатих. Я мам колеґу и знам же вон зна робиц, и вец у фирми треци пове: волай го най го видзиме… Так и мнє колеґа волал за єдну сиґурну роботу, а потим ми у другей фирми понукнуте робиц три мешаци на пракси (нє плацена робота), з можлївосцу доставаня роботи. Гоч ми ше попачела сиґурна робота и плаца, заш лєм сом прилапел тоту другу опцию, бо сом мал чувство же у першей фирми зоз знаньом будзем стац у месце, а у другей робели фаховци од хторих сом мал нагоду научиц барз вельо. Знал сом же ми тота друга робота баржей будзе на хасен – гвари Владимир.
Владимир Планчак
И попри тим же ше спочатку обавал чи добре одлучел, бо у фирми робели особи хтори були старши од нього и мали богате и искуство, и знанє, (Планчак у своїм школованю здобул лєм основу), пошвидко видзел же то бул прави поцаг. За три мешаци мал чувство же научел вецей як през свойо тророчне школованє. По законченей пракси такой достал роботу.
– Людзе хтори шедзели у канцелариї коло мнє ми помагали коло задаткох хтори сом мал ришиц, и то було олєгчуюце, бо кед сом даґдзе заставал, нє мушел сом трациц час же бим сам ришел проблем, такой ме унапрямели и врацели на праву драгу. Свой шлєбодни час сом хасновал за ученє, и наисце сом у тим уживал. Нє було ми чежко, и було ми важне указац и себе и другим же я то можем. Анї раз сом нє побановал и нє мал сом анї єдно неґативне искуство з колеґами. Гоч знам же уровень мойого знаня спод їх уровня, знам же у тей фирми мам можлївосц напредовац и сцигнуц их зоз нєпреривним ученьом – толкує наш собешеднїк.
Владимирова фирма роби на програмох, апликацийох, веб-сайтох у сотруднїцтве з вецей иножемнима фирмами, а на каждим проєкту роби тим хтори ше ма остарац же би шицко добре функционовало. Як толкує, у фирми приємна атмосфера, роботнїки задовольни и мотивовани.
– Роботни задатки шицки озбильно окончую, алє єдни другим помагаме и нїхто нїкому нє подклада ногу. Дакеди задатки знаю буц барз напорни и знаю нас барз вичерпац. З другого боку, нашо шефове ше вше остараю же бизме були задовольни. Добре зме плацени, вєдно полуднюєме з понеже робиме од 9 по 17 годзин, славиме родзени днї, дзень фирми, а кажди пияток роботни час скрацени. Накадзи маме часу бавиме фодбалчки, одпочиваме ше… На концу каждого мешаца фирма вибера найлєпшого роботнїка, а так и на концу рока тоти роботнїки додатно мотивовани – толкує Владимир.
Школяре и студенти хтори одлуча крачац по истей драги як цо и Александар, Мирослав и Владимир, добре ше муша попрезнавац о шицким. Бо, нєшка нє найважнєйше уписац ше, и мац добри оцени. Важне мац ище цошка – „моцну карту” з хтору ше буду цешиц у своєй биоґрафиї.
ВШЕ ВЕЦЕЙ ЖЕНИ У ИТ СЕКТОРУ
– Програмерски фирми глєдаю особу хтора зна робиц и зоз хтору буду задовольни, а чи є жена, чи хлоп, то их вообще нє интересує. Но паметам же скорей на студийох рахункарства було од 5 до 10 одсто жени, а остаток були хлопи. Нєшка иншак и кед би дахто зашол на преподаваня, видзел би же у лавкох єст дас 30–40 одсто жени, так же их можеме обчековац у векшим чишлє у тей обласци у будуцим периодзе – прешвечени Александар Бесерминї.