Була сом у розпуки цо написац нове о проєкту Арсениє Теодорович, а нє повторйовац ше и так допиц читачом. Ришенє пришло саме. У викенд-додатку Данасу Алексей Кишюгас (єден од найсхопнєйших колумнистох у реґиону) пише о епистемичней (нє)одвичательносци – я волїм похасновац вираз епистемиолоґийней. Тото поняце, котре сом уж децениями у його жридловим значеню нє чула у явним дискурсу (епистеме=наука и лоґос=розум) ми прицагло окремну увагу, бо епистемиолоґия слово котре сом дакеди стретала на моїх студийох филозофиї. Попачело ми ше як то Кишюгас „спаковал”. Отже, пред пейдзешат роками ше нє бешедовало о епистемиолоґийней одвичательносци – вона ше подрозумйовала и кажда, гоч и семинарска робота теди преходзела през дробну рошту нахмурених професорох, а маґистерски роботи ше знало писац и 10 роки, док ментор нє гварел: то тераз може читац академска заєднїца и заинтересована публика. Або исти ментор оценєл же ище нє пришол час за ище єдного маґистра…
Прецо тот, и таки увод? Прето же ше проєктни тим „Подобови космополитизем у ґалериї портретох Крижевацкей епархиї – нєпозната робота Арсения Теодоровича” праве нашол пред епистемиолоґийну одвичательносцу. Цо поробиц зоз резултатами, односно знаньом и податками котри здобути през виглєдованє? У котрим напряме наштеловац менталну машинерию котра порушана остатнї мешаци и котра дала респектабилни резултат.
Извесне же после першей фази проєкта и презентованя резултатох шлїдзи дальше виглєдованє архивох и у Горватскей и у Сербиї, после чого лоґичне друкованє кнїжки о шицким цо ше дознало. Паралелно ше будзе глєдац финансийну потримовку при шицких розполагаюцих фондох з надїю же тоти котри одлучую свидоми своєй епистемиолоґийней одвичательносци.
Проєкт о котрим пишем, и його резултати, єден з ридких котри вискочел зоз узвичаєней коляї по котрей ше проєктно финансую здруженя гражданох зоз корпусу меншинских заєднїцох. Углавним то проєкти котри на локалним уровню потримую пестованє етнїчного идентитету и традициї меншинских заєднїцох, цо резултує зоз рижнима вариянтами повторйованя уж видзеного. Преложене на каждодньову бешеду то танцованє, шпиванє и єдзенє. Нажаль, то формує слику о меншинох як жительству котре шпива и танцує, цо стереотип на котри ше пристава.
Проєкт НАР-у указал же меншински заєднїци, а руска нє лєм меншинска алє и малочислена, можу и требали би мац и иновативни приступ ґу своєй историї и традициї котри укаже интеґрованосц до главного цеку историї култури панонского базену. Кед руска заєднїца ма цо указац, цо би у тим смислу могла повесц нємецка, жидовска або мадярска меншина. Вигваряц ше на нєдостаток капацитетох за иновативни проєкти „нє пиє воду”, бо анї Арсения Теодорвича нє виглєдовали фаховци зоз рускей заєднїци. Анґажовани фаховци котри познаю його опус. Без гоч якей резерви прилапели ше участвовац у проєкту и похопели його важносц и його явни интерес. НАР-ов модел функционованя указал же и Явна медийна установа РТВ Войводини прилапела партнерство на проєкту. Нормално, пресудне було думанє Рускей тв редакциї. Сцем повесц же НАР у планованю своїх проєктох вше бул унапрямени на його циль, а у реализациї анґажовал фахово особи нє патраци на їх етнїчну припадносц. Отверали зме дзвери компетентним сотруднїком и верим же таку праксу предлужиме, бо нас резултати потерашнїх проєктох прешвечели же свой идентитет зaчуваме у мири у котрей поробиме нє лєм сами, алє и вєдно зоз другима.
Вочи презентациї проєктних резултатох у Медийним центру ЯМУ РТВ Войводини, 19. януара, у франти зме констатовали же зме принєсли нєузвичаєни дарунок Националному швету Руснацох котри руску заєднїцу означує як важни топоним у историї сербского малярства, и же то поробене лєм после штирох дньох як Нови Сад урядово преглашени за Европску престолнїцу култури. Проєктни тим НАР-у перши, на самим початку того року, кед рочнїца, 255 роки од народзеня Арсения Теодоровича, нє лєм же обрацел увагу на спомнуту рочнїцу, алє дал конкретне доприношенє толкованю його опуса, указуюци на Теодоровичов нєсумнїви космополитизем котри и нєшка уткани до Престолнїци европскей култури чия часц и руска заєднїца и єй културне нашлїдство.
Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово”.