Можебуц заш лєм Джон Дон бул у праву кед гварел же зме наисце шицки часц континенту чловечества, алє ше ми даяк видзи же тот континент уж длуго под воду, а же з тей огромней води вискакую острова хтори ше волаю людзе. У тим тексту нє будзем бешедовац о тим як ми Руснаци забуваме на своїх велїканох, алє попробуєм на єден интимни способ повесц як функционує єден индивидуални идентитет у иншаким окруженю.
Длуго сом ше трапел роздумуюци о тим як розпочац тот текст. Прецо? Док сом штудирал цо написац о Евґенийови Е. Кочишови, першому академскому скулпторови зоз шорох нашого народу, подзвигла ше єдна огромна габа у моєй глави, а потим ше з енормну силу спущела там дзешка коло мойого шерца. Чом? Длуго ми требало потолковац самому себе же прецо то так. Нє бул сом народзени кед Кочиш умар, з його сином сом ше особнє нє познал, гоч сом го стретал по зомборских улїчкох ище док зме обидвоме жили там, за подобову уметносц сом нїґда нє мал таланту, алє ме якош вше интересовали судьби людзох з хторима мам якушик заєднїцку прикмету, як цо то поведзме националносц.
Анґлийски поет зоз седемнастого столїтия Джон Дон у єдним своїм прозним творе написал же анї єден чловек нє острово, же є фалат єдного континенту, часц копна. Я якош вше мал чувство же чловечество, а окреме ми, Руснаци, якишик архипелаґ, множество островох подобних, алє заш лєм розличней форми, одвоєних, алє заш лєм зоз чимшик повязаних, можебуц праве зоз тим морйом цо нас источашнє и розлучує.
Анї сам нє знам як ми тот мой национални лєбо етнїчни идентитет постал важни. Можебуц сом го хасновал як оправданє за шицки други специфичносци хтори теди, а вироятнє и нєшка, биваю у мнє. Шицко у шицким, бул сом нєзадовольни же у моїм нєпоштредним окруженю єст премало моїх сонароднїкох. Кед така ситуация, часто ше случи же тот исти народ, хторому по походзеню припадаце, митолоґизуєце и идеализуєце и прето нєобходне же би ше случел момент деконструкциї после хторого остава лєм правда зоз шицкима своїма добрима и нєдобрима боками. Алє, врацме ше на дзецинство.
Видзел сом велїх моїх парнякох, наисце рижних походзеньох, як добродзечнє упадую до того мелтинґ пота у хторим зме жили и як часто нєсвидомо пребераю єден колективни идентитет хтори ше тих дзеведзешатих рокох прешлого стороча лєм цо формовал, а у моїх тинейджерских рокох бул до конца дефиновани. У такей ситуациї остал лєм я и прето сом жадал, голєм у своєй глави, позберац шицких тих Руснацох у своїм окруженю, дзекуюци своїм найблїзшим сом то якошик и зробел. Евґений Кочиш ми на єден нєзвичайни способ бул найблїзши. Основна школа „Иво Лола Рибар”, хтора була нєдалєко од мойого тедишнього места биваня и до хторей сом ходзел, у своїм дворе на почесним месце ма бисту народного героя и ту зме ше дакеди сликовали за класну фотоґрафию и подобне. Релативно вчас сом дознал же автор тей бисти мой сонароднїк и мило ми було пре тот факт, алє сом го нє подзелєл зоз своїма парняками, бо сом знал же векшина тото нове знанє нє будзе почитовац. Познєйше сом дознал же Кочиш бивал у Улїчки Сонї Маринкович, нєдалєко од филияли Войводянскей банки, прейґ драги городского парку. Слово о єдней хижи, точнєйше о половки хижи збудованей ище пред Другу шветову войну, хтору йому и його фамелиї додзелєла Општина, а з хторей ше фасада уж децениями труши и одпада. Ище єдна паралела медзи моїм и Кочишовим животом и тота же зме ше обидвоме по одходу з родного места приселєли до улїчки хтора ма лєм нєпарни числа. Нєважни, алє заш лєм симпатични факт.
Пожадал сом у його родним Коцуре орґанизовац виставу його творох у рамикох преслави Националного швета. Нє удало ше ми. Нє могли зме дойсц до репрезентативних творох хтори би могли буц виложени. Тераз уж постала мантра обвиньовац Руснацох и нашо институциї пре занєдзбованє скарбу творчих припаднїкох нашей заєднїци. Нє гварим же одвичательносци нєт, вшелїяк же є ту, алє Евґений Е. Кочиш напущел свой Коцур и у одредзеней мири (нє у цалосци) жертвовал свой национални идентитет же би афирмовал гевтот други, творчи, у штредку хтори тих рокох врел од талантованих и афирмованих подобових уметнїкох.
Тот ше исти штредок, а ту думам на Зомбор, тиж нє оддлужел адекватно чловекови хтори до ньго як руководитель Ґалериї Културного центру приведол найеминентнєйши мож положиц найвизначнєйши мена домашнєй подобовей уметносци. На остатку, НВУ „Руске слово” ище 1999. року видала єдну нєвельку, алє за тоти чежки роки репрезентативну двоязичну публикацию о Кочишови, Кула у хторей Кочиш жил лєм перши два роки свойого живота, пририхтала єдну торжествену програму з нагоди його 101. рочнїци од народзеня, а Зомбор, на чиїм вельким католїцким теметове його остатки лєжа, остал цихо през тоти роки. Правда, дал му єдну улїчку на перифериї. Алє нє поставел у нєй таблу з його меном. Просто – у тей приповедки нєт нєвиноватих.