Слухали зме єй емисиї на Радию, читали писнї и чудовали ше тей краси як зна зоз словами. Єй крегка природа ма барз вельку моц, и мудросц, як студзенка глїбока. Отворела нам ладу, стару, праву дзивоцку. И душу, лєм тельо кельо требало.
Писатель Михайло Ковач у своїм остатнїм писемку єй написал – дзивчецу з добру душу! Ковач знал, а ми дознали цо любела, чому ше радовала, за ким тужела…
Була хорйовите дзивче, та ше родичом видзело же раз нє годна робиц чежки роботи. Надумали ю дац до школи, та Агнета Бучкова мала лєм дзешец роки кед з
– Мац ми сцела найлєпше, и нє штудирала же яке ми то теди було стресне и боляце. Паметам, наприклад, кед у Дякове було трешенє жеми… Пайташка ми погинула, вшадзи доокола було чежко. У ноци кед зме вонка спали, кажда мац притулєла свойо дзецко, а я сцисла заглавок. Нїґда нє забудзем тоти хвильки з дзецинства, а теди сом мала дас 12 роки. Нєшка, 65 – бешедує Агнета о чежких часох кед ше ище як дзивче мушела сама о себе старац.
Роками родичи з Миклошевцох Агнету вожели на гайзибан кед одходзела до школи. Була уж и школярка Ґимназиї, и вше кед з валалу одходзела, вше плакала.
– Тужела сом за Миклошевцами, гоч знам же ми таке школованє було вельки наук, бо сом вельо дознала о другей култури, о шицким тим цо коло мнє.
ПЕРША ПИСНЯ
У дзецинстве Агнета мала тоту привилеґию же росла з кнїжками. Єй мац, оцец и дїдо, єй вельо читали. За каждого Миколая доставала Ґрифово, Ґримово, Андерсеново сказки. После даскелїх рокох у Дякове, вжала до рук пирко, и на паперу написала свою першу писню. Мала 15 роки.
– Порушали ме самота и смуток, и то була порушуюца точка од хторей сом почала писац. Писню сом написала 1966. року и послала до „Руского слова”. На новинки и часописи ме родичи предплацели накадзи сом пошла до школи, так же ше я добре чувствовала у руским язику и литератури. Так було и надалєй, и подзековна сом людзом хтори ми оможлївели же бим виказала тото цо сом мала у живоце. Нє можем буц нєзадовольна. Нє мам на то право.
У Дякове Агнета почала нє лєм писац, алє и учиц грац на ґитари, ходзела на танци, бавела у дзецинских представох. Там закончела другу класу Ґимназиї, а вец прешла до Вуковару. З Вуковару, по матури, сцигла до Нового Саду.
ПЕРША ЛАДЯ
– До Нового Саду сом першираз пришла по Дунаю на ладї. Мала сом теди штири роки. Паметам родзину, и прекрасну бабку купену у „Узору”. Барз сом ше цешела. Вельо роки познєйше сом як дзивка пришла до ньго студирац. Нови Сад теди бул найблїзши Универзитетски центер, и було цалком лоґичне же у нїм предлужим науку – бешедує Агнета.
Студирала русийски язик и литературу. Дала шицки испити у року, и остало єй одбранїц лєм тот остатнї – дипломски испит. Нїґда на ньго нє вишла. И док бешедовала о тим, лєм на хвильку застала, а вец здихла – озда нє требало.
Пред тим як основана Катедра за русинистику, на Филозофским факултету професор Юлиян Рамач тримал преподаваня, на хтори ходзела и Агнета. Першираз учела руски язик, потамаль по руски бешедовала так як ю дома родичи научели.
ПОДПОРА
– У Новим Садзе сом робела 35 роки у Радию як новинарка. Мала сом щесца же сом робела з людзми хторих сом почитовала и хтори и мнє почитовали, розумели и потримовали у вельких спокусох и нєщесцох. Насправди сом тим людзом подзековна.
И дома сом од самого початку мала потримовку. Дюру Папгарагая, з хторим сом жила вецей як три децениї, упознала сом на митинґу поезиї. За ньго сом уж теди знала, бо сом провадзела цо ше случує, читала… Бул писатель, потримовал ме у шицких ситуацийох у хторих сом ше находзела. Иншак, живот зоз нїм бул полни динамики. Вон бул таки чловек, бул писатель, бул театрални роботнїк и окрем динамики, було и вельо спокуси. При концу, уж кед бул хори, то була велька борба за живот, перше його, а кед вон пошол, вец мойого брата. И вон, як и Дюра, тоту борбу, нажаль, страцел. Нєудлуга ше и я борела за свой власни живот, кед сом ше пред штирома роками дотлукла. Нє дам ше – ошмихла ше Агнета пригваряюци самей себе же поґажела принцип – нє бешедовац о хоротох и о больох.
МОЙ МИР
– Пошла сом до пензиї, и нє прегварела сом ше нї зоз ким. Патрене з нєшкайшого боку, то барз значни факт же сом пошла помирена зоз собу и зоз шицкима. Прето сом на мире.
Нєшка жиєм у Новим Садзе. През лєто одходзим до Миклошевцох, бо ме там барз цага. Мам там овоцнїк у хторим коло сто древка, черешнї, вишнї, кайси, дринки… Док сом могла, сама сом го отримовала, сушела тоту овоц… Нєшка маме чловека хтори у овоцнїку кончи тото цо треба. Мац ше и тераз стара, и дзень-нєшка подсадзує древка. Та и я, гоч сом сто раз гварела же досц. Вельке питанє кому и нач. Алє, жиєме за нєшка…
ВОДИ
Розгварку з Агнету предлужуєме о рускосци, о тим же ше ище як дзецко школовала у цалком иншаким штредку, алє вше добре знала дзе припада. Зложели зме ше же нєт того место на швеце дзе пошлєме молбу же бизме були тото, або гевто. Тото цо зме доставаме з народзеньом.
– Кед нєшка роздумуєм и припатрам ше, тоти мойо роки требали би принєсц якушик мудросц, и розуменє живота. У рамикох того и тей култури треба себе найсц. И прето почитуєм и тоту нашу грекокатолїцку церкву, и жиєм и зоз вишиванями и зоз писанками и зоз бобальками за Крачун, мам шпивачох, и сцем их мац.
Кед бим була народзена як Сирийка, можебуц бим нєшка була Муслиманка, заглобена на даякей гранїци, а да сом народзена як Индийка, була бим у иншаким швеце и култури филозофиї живота. Алє, народзена сом як Рускиня и чом бим вец нє любела тото цо сом, тото цо ми дате. Я тото жиєм, и находзим у тим смисел.
За руске слово сом барз вязана. Пробуєм себе створиц швет таки по моєй мери. Ниа, ту дзивоцка лада, у нєй вишиваня и руски партки, на нєй дунєц у хторим миклошевска жем, а ту и ярец тиж з Миклошевцох, на тераси мушкатли… Гваря же вода, т. є. молекули води так поскладани у чловековим целу як и у води у месце у хторим є народзени. Дахто то вола носталґия, дахто иншак, сцем повец – „води волаю”. То тото цо ми интересантне и вше ме якош наганя на роздумованє же цо ме так вяже за Миклошевци, а вяже ме, и цага. Тото нє можем потолковац, окрем зоз молекулами води.
МОЙ ВАЛАЛ
Агнета приповеда же коло Миклошевцох єст вельо води, озера и лебеди, аж указує же их себе и вишила. Приповеда о валалє, о заєднїци у нїм, и як ю там цага пойсц до церкви…
– Добри людзе там, и барз дзечнє одходзим. Тото цо ме прицагує то братов син, ма двойо прекрасни дзеци. Барз ме чекаю. Братово дзивчата, єдна у Пули, друга у Заґребе. Кажда ма свой живот. У Миклошевцох мам мацер, а и теметов ище там. Нєшка мам кеди. У тим цо сом дознала и научела през живот, можем уживац. И добре док ище мам бистру думку – гвари Агнета.
– Чекам. Чекам же ше єдного дня ознова становим на ладї, та ме по Дунаю будзе весц так як дакеди давно. Чекам же ме враци назад до мойого краю. Дому, до Миклошевцох.
У ТИМ УЖИВАМ
– Жиєм, нє знам анї як повесц – з гобиями, з тим цо ми виполнює дзень за дньом. Любим вишивац, та дакеди вишивам так як моя баба двацетих рокох. Геклам, пустуєм, вишивам на ґужлїки, на марґаретки, по просто, полнєне, на ушко з ушком… Сцем повесц – можебуц себе пробуєм найсц. Нє думам ше навелько занїмац зоз тим, гоч є интересантне, алє треба мац вельо часу, а любим и читац. Вельо читам… То ме отримало у шицким цо ме провадзело през живот. Любим Маркеса, Єсенїна, Макина, Куция, провадзим нашу руску литературу. Наисце то красни хвильки хтори себе дошлєбодзуєм.
ЖАД
Агнета ма ище єдно интересованє – каменя, кристали. Ище давно у младосци любела жад. О нїм и писала. И нєшка го трима под заглавком.
– Шицки каменя, и розен кварц, опал, аметист, шицки маю свою символику и значенє. Желєни жад нєвироятна фарба, чудо хторе жем справела. Аметист, гваря, добри за духовни розвой, а и жад ма тоту функцию. Вецей раз обачим же Китайци нє знаю цо предаваю, а я ше уж розумим, та вецей раз купим исти кристали, припатрам ше на нїх, цешим, а вец подаруєм милим коло себе.