Лов найстарша дїялносц чловека котра ше формовала през историю, од першобутней заєднїци по нєшкайши днї. Лов формовал одношеня медзи людзми, ушорйовал их и унапрямовал же би у заєднїцох нє одступали од дружтвених нормох, же би зоз своїм присуством на терену, польох и у лєсох ловаре вплївовали на защиту и очуванє дзивих животиньох и животного стредку. Тото нашлїдство и нєписану културну традицию треба чувац и нєпреривно дополньовац, зачувац природу, чия состойна часц и чловек, и животиня.
Єден з найактивнєйших ловарох, чуварох природи, зоз службу у ловстве длугу три децениї, наш собешеднїк Микола Мали зоз Коцура, хтори добре зна же Ловарски здруженя и ловаре, насампредз, треба же би пестовали ловну културу, ловарски обичаї и звикнуца. И нє лєм тото. Ловаре тоти хтори ширя и змоцнюю народну свидомосц и старосц о защити природи и животного стредку.
Алє, почнєме од початку…
ЛЮБОВ ОДМАЛЮЧКА
– Природу, оружиє, шицко цо мало вязи з ловством сом любел одмалючка, и озда прето сом ше заинтересовал за тот спорт. У цалосци сом ше у тим нашол, и шицки свойо гобиї сом обєдинєл у єдним спорту, у лову – любов ґу природи, ґу оружию и автомобилизму. Пред 30 роками сом постал член Ловарского дружтва „Сокол” у Коцуре, и од теди, окрем того же сом єден з найактивнєйших членох, 30 роки сом и член Управного одбору, 15 роки сом бул управитель ловища, як и ґруповодитель, шицко на волонтерским уровню. Шицок шлєбодни час котри можем видвоїц попри роботних обовязкох, пошвецуєм свойому гобию, котри ми велька любов, а и вельке задовольство – приповеда Микола.
По його словох, людзе часто маю одбойносц спрам ловства, бо кед видза ловара з пушку, думаю же вон идзе лєм же би направел чкоди, нє идзе зробиц нїяки хасен. А значне направиц ровновагу у ловищу, як гвари, и остатнї пар роки коцурски ловаре векшу увагу кладу на очуванє и унапредзованє дзивих животиньох, як на саме одштрельованє дзивини.
– Ловство постої одкеди постої и чловек, нє? Лєм теди ше ловело у смислу же би ше з того прежило, а тераз то прешло до спорту, як лапанє рибох. Тото цо важне наглашиц то же нєт забиваня, лєм одштрельованє. Ловаре ту же би щицели и природу, и животинї, флору и фауну у хотаре, понеже ше ту случели вельки пременки одкеди аґротехнїка напредовала. Транспорт и механїзация, а вец и хемия, главни причини прецо нєт тельо дзиви животинї як цо було скорей. Ми єдини ту котри робиме на тим же би ше дзивину очувало, и прето ловар муши буц стално присутни у ловищу, муши провадзиц цо ше случує и мерковац – гвари наш собешеднїк.
Же би чловек постал ловар, муши прейсц през велї преверйованя, од дохторских, по познаванє оружия, до рижних семинарох и едукацийох, котри барз важни. Нєобходне положиц и озбильни испити, мац совершено чисти досиє, поднєсц молби за оружиє на вецей места, шицко барз строге, алє прето нєт анї инциденти. А при Малийови, кед слово о аматерским ловстве, шицко на найвисшим уровню. Числени потвердзеня з едукацийох, колекция оружия, вецей теренски превозки, шведоча о його любови ґу тому спорту.
– Мушиш злучиц вецей хасновити ствари же биш бул добри ловар – любиц природу и животинї, нє можеш мержиц дацо и чкоду правиц, бо то указує же вец нє маш анї чувство ґу тому.
Три мешаци тирва главна ловна сезона, од 15. октобра по 31. януар, и теди коцурски ловаре порядни на ловох каждей нєдзелї. Присутни су у ловищу и теди ше дзивину одштрелює, як толкує наш собешеднїк, селективно и барз преверено.
– Одштрелює ше фазани и заяци, по потреби висока дзивина, а присуство ловара видно и у тим же ше меркує на чкодлївцох. Ми, як Ловарске дружтво, ґаздуєме з дзивину, алє ми нє єй власнїки, и шицко одштрелєне плациме Ловарскому союзу Сербиї – предлужує бешеду Микола. Кажда ґрупа одходзи на свой терен, а ту нєзаобиходни и ловарски фриштик коло огня. У шицким барз важне друженє, котре идзе и на хасен валалу, и животиньох, и природи, и шицкому – гвари щиро.
ЗАЧУВАЦ ЖИВОТИНЇ, ПРИРОДУ, ЖИВОТНИ СТРЕДОК
Кед приду жимски часи, кед змарзнуте и єст шнїгу, теди ловаре поряднє ходза прикармйовац животинї, ноша шено, прикарму, окреме за тоти дробни дзиви животинї як цо фазани, ярабици, котри барз чувствительни, же би ше отримали през жиму и у чежких условийох. Направя им защиту, ремизи, место дзе ше можу склонїц од жими и кед фуяш. Тиж, штучно уноша до природи фазани, понеже маю свойо одховйовалїще, та дакеди и 500 таки животиньки випуща до природи. Други дзиви животинї, як цо заяц або сарня, нє мож так штучно унєсц.
– Маме и штири, пейц акциї рочнє, кед ше роби на полєшованю и на отримованю уж полєшених поверхносцох. Шицко робиме на хасен животиньох, же би ше отримали и же бизме их зачували за шлїдуюци ґенерациї. Од природних защитох за дзиви животинї маме у валалє Ловарски лєшик хтори ше пресцера на два гектари. Поверхносц густо засадзена з рошлїнами котру поряднє отримуєме и надпатраме, прикармюєме, наводнюєме, и то ше барз добре указало же би дзиви животинї обстали.
Наш собешеднїк гвари же пол валала анї нє зна же коцурске Ловарске дружтво иснує и же так функционує, а щиро гвари же би любел кед би ше и младеж кус баржей заинтересовала и похопела же то нїч нє страшне, алє же то єден наисце красни спорт.
– Дзекуюци сучасним часом и швидким теренским превозком, маме векшу рухомосц и можеме провадзиц векшу поверхносц, та зопераме и ловокраднуце. Ми нє забойнїки, ми чуваре природи и животиньох, правиме ровновагу и хасен, и нєт ту чкоди нїякей – визначел на концу наш собешеднїк, ловар Микола Мали зоз Коцура.
Зоз стараньом ловарох за очуванє природи, можеме заключиц же коцурски ловаре и нєшка достойни традициї и вири своїх предкох и предходнїкох.
ЛОВАРСКЕ ДРУЖТВО З ТРАДИЦИЮ
Ловарске дружтво „Сокол” у Коцуре, судзаци по таблонох котри поставени у просторийох Дружтва, иснує найменєй од 1945. року, гвари Микола, а цо було пред войну, о тим анї нєт даяки податки.
– Нашо Дружтво функционує уж коло 80 роки нєпреривно. Кед я постал ловар, було нас коло 100 члени просековей старосци 25 роки, а нєшка нас єст коло 40 члени, просек коло 48 роки старосци. И попри тим же членство досц зменшане, Дружтво функционує совершено и шицки учашнїки у лову безгранїчно маю довирия до руководства.
Важне подмладзованє, алє, як гвари Микола, при младих нєт тельо интересованя за ловство, прето же нє маю чувство ґу оружию, нє були у войску, та оружиє нє упознали, нє ходзи ше тельо до природи, нєзаинтересовани су… Алє, то нє лєм криза у Дружтве у Коцуре, у цалей жеми така ситуация, же од дакеди 100 тисячи ловарох, тераз спадло шицко на 50, 60 тисячи.
ВАЖНА ПОТРИМОВКА
– Цешим ше же нашо Дружтво барз зложне, же сотрудзуєме и зоз другима здруженями з валалу, вше зме порихтани помогнуц. Поряднє отримуєме Рочни скупштини, алє окрем того же зме активни на полю, орґанизуєме и рижни друженя. Маме барз вельку потримовку и помоц од Месней заєднїци и локалней самоуправи, та зме у сотруднїцтве з нїма нєдавно обновели просториї Ловарского дому, заменєли облаки и уходни дзвери. Кажде хто заинтересовани, може нам ше явиц, дзвери нашого Дружтва отворени, лєм муши сполнїц условия хтори одредзує СУП и законодавство. На концу, важне же би людзе знали же єст и таке Дружтво у валалє, котре жиє и котре на хасен валала – гвари Микола.