У науковей и спортскей явносци проф. др. сци. Юлиян Малацко познати як перши доктор наукох у обласци физичней култури у Войводини. Концом седемдзешатих рокох прешлого вику виробел першу Штредньорочну програму розвою науки у физичней култури и бул його ношитель. Можебуц же го праве пре тоту першу програму явносц будзе ище баржей паметац. Нєдавно обявена ище єдна його кнїжка з обласци спортских тренинґох.
Професор Юлиян Малацко народзени 15. марца 1937. року Руским Керестуре. Ту закончел основну школу и перши штири класи ґимназиї. Стредню школу закончел у Новим Садзе 1956. року. На Факултету спорта и физичного виховйованя у Беоґраду дипломовал 1961. року, маґистровал 1972. року, а докторску тезу („Структура морфолоґийних, моторичних, коґнитивних и конативних димензийох дзвигаче терхи”) одбранєл 1976. року.
Атлетику тренирал, як надпомнул, одкеди зна за себе! Прецизнєйше, одкеди до Руского Керестура до школи за професора фузичней култури поставени Яша Баков. То було 1945. року, праве кед оформена Нїзша мишана ґимназия у Руским Керестуре на руским наставним язику. Професор Баков теди, окрем же тримал годзини физичного, бул воспитач у тедишнїм интернату, а тиж так, вельо моци укладал на популаризациї атлетики.
ОД СПОРТИСТИ ПО ШВЕТОВОГО НАУКОВЦА
Здобуте богатство, од часох кед бул активни атлетичар, професор Юлиян Малацко и нєшка записує и преноши знанє на младих.
У науковей и спортскей явносци професор Юлиян Малацко останє запаметани як перши доктор наукох у обласци физичней култури у Войводини. Дипломовал 1961. року, маґистровал 1972, а докторовал 1976. року на факултету за спорт и физичне виховйованє у Беоґрадзе („Структура морфолоґийних, моторичних, коґнитивних и конативних димензийох дзвигачох терхи”).
Бул порядни професор на Факултету за спорт и физичне виховйованє Универзитету у Новим Саду, а преподавал Методолоґию виглєдованя и Фундаменти спортского тренинґу. На Факултету за менаджмент у спорту Универзитета „Браца Карич” бул порядни професор, а преподавал Статистику у спорту, як и Менаджмент людских ресурсох у спорту.
У обласци науки и едукациї и спортскей технолоґиї припознати є фаховец у Паризу, Милану, Франкфурту, Варшави, Мадриду, Атини, Солуну, Клужу, Софиї, Братислави, Будапешту, Катовицох, Прешове, Минхену, Токию, Келну, Берлину, Дохи…
У жеми и иножемстве у обласци спорта видал 53 кнїжки, учебнїки и розвойни проєкти. У велїх наших и иножемних часописох обявени його 83 науково роботи, а на наукових сходох презентовал 123 роботи. Вєдно аж 280 писани єдинки хтори настали за шейсц децениї живота проф. Юлияна Малацка.
СТРАТЕҐИЯ ТРЕНИНҐОХ
Нєдавно вишла зоз друку и його нова кнїжка „Технолоґия спортского тренинґу”, хтору написал у кооавторстве зоз проф. др Драґаном Поповичом. Кнїжка на анґлийским язику, видавач позната видавательна хижа „Scholar’s Pressa” зоз Сарбрикену у Нємецкей. За дистрибуцию задлужена шветова америцка компания „Amazon.co.uk.”
– Походзиско кнїжки то же ше нєшка спортски активносци виучує и применює на интеґрални и интерактивни способ, прейґ спортско-медицинскей, тренажней, управяцко-дїловней и орґанизацийней и орґанизацийно-структуралней технолоґиї. Подрозумює ше же шицко спомнуте фундаментоване на информацийней и комуникацийней технолоґиї, потим науковей и ґенетскей технолоґиї, а тиж так и на сучасней технолоґиї стратеґийного розвою спорта – гварел проф Юлиян Малацко.
О технолоґиї, як науки о чловековей дїялносци, почало ше бешедовац ище штредком шейдзешатих рокох прешлого вику. Вона облапяла вкупне антрополоґийне подруче, од найузших по найширших наукових дисциплинох.
– По углядзе на вирази педаґоґийна, образовна, медицинска, ґенетска… технолоґия, настала интеґрална (интеракцийна) технолоґия спорту. У каждей чловековей дїялносци твори ше даяки продукти по даякей технолоґиї. Конкретнєйше, то значи же нєможлїве витвориц даяки барз вредни продукт, а нє похасновац високо розвиту технолоґию. У спорту то значи, же скорей як ше посцигнє позарядово добри спортски резултат применєна сучасна, софистицирана, спортско медицинска, тренажна, орґанизацийно-структурална технолоґия. Вона ше проєктує, твори и орґанизує з применьованьом пред тим утвердзеней ґенералней стратеґиї розвою спорта – гварел проф. Малацко.
Кнїжка написана, як надпомнул проф. Малацко, зоз цильом же би ю хасновали студенти, тренере, а тиж так и спортисти. Вона понука основни информациї у обласци технолоґиї спорта, цо подрозумює и применьованє найсучаснєйших унивариянтних и мултивариянтних хаснованьох математично-статистичних податкох.
МАТЕМАТИКА И СПОРТ
Кед слово о позарядових спортских резултатох, давно прешол час кед за их посцигованє бул достаточни лєм талант и прихильносц ґу спортскей дисциплини. Спорт постал еґзактна обласц як цо и кажда друга.
– У кнїжки зме рушели од познатей поставки Лорда Келвина же „кед можеце о тим цо бешедуєце и мерац, виражиц през числа, вец ви о тим дацо и знаце; кед же ше поняце нє може виражиц през числа, вашо спознанє истей слабе, худобне и нєзадоволююце; ту вец слово о зачатку спознаня, алє чежко же сце у своїх роздумованьох напредовали по стадиюм науки…”. Зоз того становиска виходзи же ше и у спорту кажди жадани стан муши формуловац цо прецизнєйше, обєктивнєйше и яснєйше, а нє ґенерално (вербално, хипотетично). Значи муши буц виказане у велькосцох хтори мож вимерац, же би постояла можлївосц його моделованя и преверйованя зоз еґзактним математично-статистичним поступком. Дзекуюци такому приступу нєшка ше вельо надїї поклада до найсучаснєйших математичних, статистичних и кибернетичних методох. Односно, на основи так достатих податкох можлїве окончовац анализи, зложених зявеньох як цо спортски тренинґ (математичне, кибернетичне моделованє, дияґностикованє, контролованє, анализованє, поровнованє, предвидзованє и применьованє). Потим, нєобходне розяшнїц кельо постояци квантитативни методи способни достаточно коректно виража сущносц спортского тренинґу. Окрем того, нєобходне прецизовац ступень їх погодносци з цильом емпирийского виглєдованя, апликациї, предикциї у тренажней и змагательней активносци. Таки приступ резултат числених виглєдованьох у швеце, прето же очиглядне же шицко цо у обєктивней реалносци постої мож померац, математично и статистично обробиц, поровнац, заключиц и апликовац – пояшнєл проф. Малацко.
Термин технолоґия, до векшини антрополоґийих дисциплинох пренєшени зоз материялней продукциї. У материялней обласци означує применєну наукову дисциплину о поступку и орудийох за упознаванє прикметох сировини и єй преробок до финалного продукту. У технолоґиї спорта „преробок” ше одноши на трансформованє особи спортисти з постояцого инициялного стану до даякого новооформеного стану под вплївом базичних, специфичних и ситуацийних тренажних средствох, методох и обтерхованя през серию сукцесивних трансформацийох у одредзеним интервалу часу хтори обезпечує посцигованє вершинских спортских резултатох.
Жаданє авторох кнїжки, проф. Юлияна Малацку и проф. Драґана Поповича, же би вона допринєсла, насампредз пороснуцу интердисциплинарному и интерактивному преучованю спортских зявеньох и спортского тренинґу. Тиж так, же би наведзени информациї у кнїжки допринєсли ширшому розуменю структури и функционованю технолоґиї спорту. На тот способ, длугорочни сон науковцох будзе витворени, як и сон спортистох за посцигованє ище лєпших резултатох на спортских теренох.
ТАЛАНТ, ЗА ТЕРАЗ, ИЩЕ НЄ МОЖ ВИМЕРАЦ
Уж роками польо моїх виглєдованьох то селекция младих у спорту. Проблем селекциї, можем повесц, то зложени процес, у хторим, вжац до огляду лєм єден елемент – то нєдостаточне. Єст спортистох дзе обачлїви талант хтори такой дава резултати. Процивне тому, маме спортистох дзе ше нє обачує талант, аж ше указує и одредзени диспозициї, хтори ше з початку спомалшено розвиваю, алє з часом витворюю високи резултати. Часто ше случує же таки спортисти превозиходза посцигнути резултати талантованого спортисти. З того обачиц же ше талант активує лєм у процесу конкретней практичней активносци, попри одвитуюцих уродзених способносцох и добрих здобутих условийох, позарядово велького интересованя за дисциплину и упартосци. Затераз анї пракса, анї наука, нє дали точни и прецизни одвит на питанє же як ше у спорту одкрива таланти и окончує селекцию – гварел професор Юлиян Малацко.