Лєм дас тидзень пред 9. майом, дньом хтори ше уж децениями, насампредз у Европи, означує як здогадованє на єдну з ключних подїйох историї двацетого вику – побиду над фашизмом, у Новим Садзе тримани парастос фашистичному идеолоґови Димитрийови Льотичови. То лєм єдна у шлїду подїйох у хторих держава Сербия, як и СПЦ, регабилитую фашистох и релативизую историю.
Медзитим, поправдзе повесц, Дзень побиди ше лєгко, и без огляду на локални ревизионистични обставини, ище осемдзешатих рокох прешлого вику, а од 1985. року и урядово, трансформовал до Дня Европи. Подлога бул рост правоориєнтованих политичних моцох (епоха Реґан-Тачер) и криза европскей повойновей социялдемократиї, а на другим боку Перестройка и конєц Варшавского пакта. Ґлобални подїї хтори ше на нашим просторе манифестовали през крах социялистичней Югославиї и пошлїдково граждански войни.
Повесц же антифашизем виключно тема и задаток лївоориєнтованих, у гражданским милєу нє наиходзи на потримовку. Нїби, то би мала буц цивилизацийна мисия цалого идеолоґийного спектра. Медзитим, праве подїї з конца прешлого и першей децениї того сторочя указую же то наисце так. Рост правоориєнтованих моцох у Европи оможлївел же Дзень побиди постал преслава Униї за челїк и углє, з хторей настала нєшкайша ЕУ. Побида над фашизмом дрилєна до другого плану, та мож пошвидшац розточованє европскей социялдемократскей ери, на хасен капиталу, а на чкоду роботи. У нас то ище очигляднєйше – регабилитованє четнїцтва служи за реставрованє капитализму после препасци социялизма.
Марґинализовани фашизем яки ше стрета у ЕУ, лєбо розбуйдошени яки маме у постсоциялистичних жемох, та и на просторе бувшей Югославиї, директно роби на хасен капитализму.
– Хто нє бешедує о капитализму, най будзе цихо и о фашизму, написал давно, медзи двома войнами, Макс Хоркгаймер. Значи, фашизем нє ексцес двацетого вику, алє конєчна консеквенца капиталистичней системи формованей на приватним власнїцтву и тарґовищним змаганю, а подпомогнутей з национализмом и милитаризмом. Лєм лївоориєнтовани спозорюю на тоту вязу и условеносц.
Прето кажде слабенє лївоориєнтованих то нова нагода за капитализем и модернєйши фашизем, а кажди їх рост гартушени з фашистичнима мирами капиталистичних моцох. Од державних вдереньох, хунтох и диктатурох, по ярнї револуциї. Значи, кажде хто ше заклада за капитализем, у єдней хвильки будзе мушиц бранїц фашизем. Кажде хто антифашиста, муши буц и процив капитализму.
Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово”.