Єдно духовне путованє нєдавно спонукло ме на роздумованє о медзирелиґийних стретнуцох, о тим цо людзох зоз рижних дружтвох/центрох за нєнасилну комуникацию, диялоґ, мир и нєнасилство водзи же би були таки витирвали у тим цо робя. Тоти хтори мнє познати углавним у Горватскей и єст их вельо як наприклад РАНД, Вирнїки за мир, Луч, Интеро центер, Млади за мир, Центер за мир, нєнасилство и людски права… У Новим Садзе то Екуменска гуманитарна орґанизация, Каритас, гоч єст и други, я з тима сотрудзуєм. Екуменизем ме вше прицаговал, и моя активносц перше почала у Фоколарох, Шветовим молитвовим дню, потим у проєкту „Дотик надїї”, вец у Екуменским форуму женох, а як ше драги отверали, у медзичаше, спонтано сом ше уключовала и до других орґанизацийох.
Нєнасилство и комуникация нєшка подруче ученьох о общей култури и потребни су у рижних конарох дружтва. Нєнасилне дїйствованє нє керує зраженє, алє ше з нїм зочує и трансформує го так же му правило – „будз благи ґу особи, а строги ґу проблему”. Може буц и як животне становиско и як способ дїйствованя. Нєнасилство то сила за отпор ґу пасивному прилапйованю нєправедних станох у дружтве, єднак як и спроцивйованє милитаристичним, насилним обраховйованьом.
Кед ше спомина медзирелиґийни стретнуца велї людзе думаю же їх основна активносц то лєм молитви. Правда, молитва присутна, алє окрем того, тоти дружтва орґанизую семинари, тренинґи, едукациї, медияциї, конференциї итд, з хторима ше активно дїйствує у своїм штредку, своєй заєднїци и дружтве. Шицки вони медзисобно повязани, намагаю ше ґу дружтву консенсуза, и сотрудзую и зоз вирскима институциями хтори отворени и сцу буц активни у истим напряме, (сотруднїцтво з Католїцким богословским факултетом, Богословску семинарию и Надбискупским центром за пасторал младих „Йоан Павло II”, з мировним рухом Pax Christi…). У тих активносцох участвую припаднїки рижних конфесийох, нє лєм християнских, алє и исламских. Шицки вири толерантни, а толеранция нє лєм слово напамят, алє ше ю наисце жиє, нїкого ше нє гноби, нє „покресцує” и нє „исламизує”, кажде остава у своєй конфесиї, почитуюци и розлики єдни других, и розлични вирски традициї. Значи, у таких дружтвох настава диялоґ медзи заєднїцами, културами, людзми хтори свидоми своїх розликох, алє и заєднїцких вредносцох. Сотрудзую, упознаваю ше, збогацую, и пестую медзисобну солидарносц пре себе и свою будучносц. У соживоце ше дзелї исти час и простор, а през духовни искуства и заєднїцки молитви таки духовни умрежованя залапели церкви воздлуж и попрейґа и вельо обецую у нєшкайшей екуменскей ситуациї. Векшина похопює же духовна екумена шерцо и штредзиско вкупней екумени…
Представнїки-активисти тих дружтвох то високообразовани людзе рижних професийох, докторе, психолоґи, педаґоґи, професоре язикох, теолоґи и активни су у велїх подручох. Вони нє лєм едукаторе, алє и медияторе, аж и совитнїки индивидуалцом и ґрупом.. На нїх ше стої же би були тот „ензим” вибудови мира, у конкретних условийох власного живота и часу дзе єдино мож наисце стретнуц волю Божу, вше вязану за мойо, твойо и нашо, и „ту” и „тераз”. Тото „нашо” у нашей жеми ше тиж помкло, алє ше руша помали, най нє повем, лєм ше „гойса”. У Горватскей, наприклад, то идзе дакус швидше, вироятно пре потреби после войни. На наших просторох єдна конфронтация вола другу конфронтацию – и то тота теория ескалациї хтору мож провадзиц у дружтвених зраженьох на хтори ше ище вше баржей нємо припатраме, як цо зме активни учашнїки. Чкода же ше у нас при зраженьох нє хаснує вецей тоти нєнасилни потенцияли ришованя, бо вони можу буц и на хасен кед ше их будзе хасновац у трансформацийним смислу. Нажаль, ище вше зме нє у тей диялоґ фази, алє у антаґонистичней. Церкви робя на тим и маю конкретни, марґинализовани инициятиви, алє их „конкретне” може буц и даяке потримованє дачого, а християнска порука нє може буц скрита пре дацо цо єй нє ингерентне, алє є способ на хтори мож, алє ше и нє муши, актуализовац власне розуменє вири. Чловек и одношенє ґу ближньому то теми о хторих би требало бешедовац и у добрих, и у подлих часох….
Визначиц бим активистох РАНД-а (Реґионална адреса за нєнасилне дїлованє) и „Луч”-а, хтори преноша знанє и схопносци котри потребни за звладованє насилства и трансформацию зраженьох през едукациї, алє и през менторованє особох и дружтвох/здруженьох хторим важна вибудов мира. То и вирнїцки задаток и часц вирнїцкого идентитета, з хторим ше окончує вирнїцке становиско славеня Бога, односно же його вибудов то окончованє волї Божей, а шицки сучасни теориї и схопносци цо ше глєда як нови способи нєнасилного ришованя зраженьох и будованє заєднїци нє муша буц здумани лєм у власней вирскей традициї. Вери ше же кажда особа способна превжац одвичательносц за терашньосц у хторей жиє и же кед є часц проблему, вец може буц и часц ришеня и може участвовац у дружтвених пременкох. Нєнасилство место аполоґетики понука свойо позициї афирмованя себе и своїх вредносцох. Пребаченє, помиренє, та и покаянє то фундаментални вредносци транформациї зраженьох хтори були и найважнєйши сеґменти же би тоти дружтва почали робиц на будованю мира. Вони ошлєбодзую особу од прешлосци и отвераю драгу ґу новим одношеньом. Помиренє далєки циль, то драга ґу миру у хторим ше видзи бувших процивнїкох як розвиваю нови одношеня медзособного пребачованя, прилапйованя и довирия. Шлєбода за нїх можлївосц без присильованя, як можлївосц вибору и одлучованя, а окреме ше почитує шлєбоду дїйствованя. Повязує ше духовносц, дружтвени анґажман и преучованє. Векшини людзох на медзирелиґийних стретнуцох вира дава моц хтору черпаю зоз повязаносци з Богом и у вредносцох правди, любови и милоседию. Вибор нєнасилней драги, хтору ше у таких дружтвох препоручує, випробую перше на себе, глєдаю нови способи за ришованє зраженьох и доминантносци єдни над другима, а веря и же ше баржей виплаци сотруднїцтво як змаганє, повязаносц як виключованє, и акция як пасивносц.