Думам, а то и так, же каждому зоз нас, а и зоз роками, вше важнєйше спознац як остац нєпохилєни, як зачувац дзецко у каждому, ошмих и блїщацосц у очох… Роки уж прешли на други бок наших горох, алє кажде зна зачувац тото цо му крашело живот и давало моци крачац далєй, напредок, алє крачац так як то сцеме, знаме и можеме.
З Марию Хомову, народзену Джуджар, сом ше упознал кед нас мацери першираз одведли до школи. Од початку по конєц ґимназиї зме були у истей класи. Єст тому велї, велї роки уж. Одтеди прешло и превельо того, прешли ми. Велї зоз нас занавше одпутовали, алє моя школска пайташка остала иста як цо и була, така яка була и у першей ґенерациї рускокерестурскей Ґимназиї седемдзешатого року, вика за нами. Хомова як собешеднїк значна, насампредз тим котри ю познаю, по печацу котри зохабела у РТ Войводини. Нєдавно преславени вельки ювилей тей информативней хижи, а и нашей, ме лєм здогаднул же звичайни патрач видзи лєм даскельо особи на екрану, а програму творя числени и числени особи котрим часто анї мено нє записане у одявней шпици. Хомова була вше по мену и презвиску записана як реализатор у шицких емисйох, окреме у ТВ Маґазину на руским язику, емисиї котру ше и нєшка емитує нєдзелями.
Прешол роботни вик, прешли роки, уж и нашлїднїки зазначели роки успишней роботи, а шицки вони од Мариї, Марчи, и оца Янка Хому у штред информацийних цекох нашей заєднїци. Хомова до пензиї пошла зоз рускей редакциї Радио-телевизиї Войводини, супруг Янко зоз радийскей редакциї, їх дзивка Оля роби у рускей редакциї Радия, а младши син Янко у Войводянским ТВ сервису, у монтажи, и оддавна ма замерковани и успишни резултатати.
Од Брестовцу по валал, по Нови Сад, а вец назад
– Моєй дзивоцкей фамелиї, гвари собешеднїца, коренї тутейши, валалски, алє и на Брестовцу дзе були Джуджарово салаши. Роки нас ,,преселєли” до валалу, а ту вец мой брат Елемир, я, браца Дюра и Янко почали ходзиц до школи. Натрапела ше моя мац Гелена, народзена у Оросових, Лацканьових, а нїґда, наисце нїґда, сом нє чула же ше скаржи або поносує. Я нє можем похопиц як нас у тих часох и виховала, бо оцец Яким страдал кед сом мала дванац, тринац роки. Мац остала ґдовица у своїм трицецшестим року. Бида на нас нїґда нє забула, мацеров власни брат Любо Орос, Лацкань, страдал на Болману у Другей шветовей войни, мой брат Дюра страдал 1992. у гражданскей войни у Торянцох. Ирония и абсурд – Бачи Любо страдал лєм даскельо километри од тих крайох. Нєт вецей анї брата Елемира. И вон пошол скорей часу – сциха бешедує Марча. Мац шицко тото витримала и нє поносовала ше, а и тераз ше трима твардо, аж и твардейше як то роки допущую.
– Тераз уж, кед врацам филм и здогадованя, пред пейдзешат роками (1975. року), на другим року факултету сом почала нєсподзивано робиц у рускей редакциї тедишнєй Телевизиї, єдиней на швеце у хторей ше емитовало програму на телїх язикох. Почала сом робиц як реализатор програми, а даскельо годзини пред тим сом нє знала о чим ту слово. После того, уж кед сом мала искуства, було и други роботи котри ше нє одбивало. Була сом и продуцент и режисер кед после одходу Драґена Колєсара роботне место вецей нїґда нє пополнєте. Превельо одвичательносци и каждодньового ученя. Така була робота – гвари Хомова и предлужує:
– Часи паметам по шицким цо могло наволац – красне. Жили зме и робели як єдна редакция, а язики, як кед кулу Вавилонску людзе правели. Вєдно ше славело, часцело, жаловало, радовало и смутковало. Збили зме ше и волани и нєволани, алє мили, до векшей просториї, та шором, од шкваркох по торту, а часто вєдно и зоз директором. Так ше робело, алє и професийно одрастало.
Були то и часи роботи без павзи, часи инфлациї, ембарґа, часи войнох – памета Марча.
– Мушело ше буц одвичательни. На роботу ше ишло, а роки були вшелїяки, най би ше нїкому нє повторели, зоз задатками за нєшка у глави, алє ше у истей глави и врацало дому. Так, мож шлєбодно повесц, мой роботни вик прешол зоз роботним часом двацец штирох годзинох у 365 дньох. Нє забул нїхто од нас же на початку нє було анї телефони, фиксни, а дзе ище мобилни вязи котри нєшка каждодньовосц. Зоз редакциї лєм послали авто по мнє, чи у Новим Саду чи у Керестуре, а я лєм поцерпала, превельо раз оправдано. То ше случовало у нєкаждодньових, скоро нїґда красних обставинох.
Оставаю лєм красни памятки
Краса памяткох остала и на другим боку, през ґимназийске школованє, у младосци преполней зоз радосцами, танцом, друженьом и музику… У другей чи трецей класи ґимназийских дньох Марча зоз школским дружтвом, класу, першираз на морйо пошла… – Таке ше нє забува. Смуток прейдзе опрез очох лєм кед у рукох тримам слики. На каждей новшей дахто хиби и нє враци ше, алє ми, тоти цо ище розрабяме плани цо и як далєй, функционални и нє даме ше.
– Теди зме зоз супругом Янком уж були пара, а так зме скоро вєдно и пошли до Нового Саду, одробели животни вик и шицко цо требало и тераз зме ознова у Керестуре. У нашим зме доме, у обисцу родичох супруга Янка. Радосц то врациц ше на свойо. И нєт мира, озда нам то у креви, гвари вона. – Раз Янко дацо преправя, раз я дацо видумам, вец чекаме дзеци же би нас голєм през викенд нащивели. Кед нє инше, садзиш квеце, обнавяш го, пестуєш, а вец меняш цалу заградку, бо ю кертици зруйновали и порили, лєбо дацо цалком инше…
– Якош, кед пробуєм даяку смужку подцагнуц, приповеда собешеднїца, шицко друге капе вецей и менєй, алє нє мож висцерац памятки котри ше назберали и налапали як камени ружи на стари череп. Наймилши хвильки друженя, зоз ширшим лєбо меншим дружтвом, вец зоз фамелию, и шицкима котри зайду до нас на Нови шор, нєдалєко од озерка… Но, обидвойо, мой Янко и я, найнєсцерпенши кед чекаме унуку Лару, сина Янка дзивочку. Лара и тераз уноши радосц и ошмих до обисца у котрим баба и дїдо препровадзую днї заслужених пензийох. Друженє саме найдзе свойо место у наших животох, а ми наисце так виросли, вше у дружтве – гвари на концу Мария Хома.
