Початком новембра Национални совит Руснацох єдногласно потримал снованє Фондациї зоз роботну назву „Рутенорум”, котрей циль старац ше о руским маєтку як цо то нєрухомосци, леґати, вредни предмети и подобне, хтори и правно буду власносц Руснацох.
Предсидатель Националного совиту Руснацох Славко Рац гвари же исную даскельо практични причини, алє и обаваня прецо ше принєсло одлуку за снованє тей Фондациї. Насампредз, статус нацоналних совитох ище вше нє дефиновани – „анї су нє ґрупа гражданох, а нї державни орґан”.
– Обаваме ше же єдного дня держава найдзе други способ орґанизованя националних заєднїцох и шицок маєток за котри ше кажди динар одрекаме же би ше здобуло – закончи у рукох держави. Подобна була ситуация зоз самодоприносами. Зоз державним законом тото цо було у власносци Месних заєднїцох прешло до власносци Општинох, а Месни заєднїци скоро висцерани як правни субєкти – гвари Рац и заключує же Фондация основана и прето же би ше подобне нє случело и зоз маєтком Националного совиту Руснацох.
„СВОЙ НА СВОЇМ”
Практична причина снованя Фондациї тота же актуални закон о националних совитох и о хаснованю буджетских средствох огранїчує же би ше пенєж, котри достати зоз буджетох општинох, Покраїни и Републики, нє потрошело за купованє нєрухомосцох и маєтку, алє лєм за наменски и програмски активносци.
Предсидатель Националного совиту Руснацох гвари же руска национална заєднїца добре орґанизована и ма потреби за своїм маєтком же би ше було – „свой на своїм”. Упатраюци ше на искуства других националних заєднїцох, окреме мадярскей (опать антерфиле Мадярски искуства), настала идея жи би и Руснаци мали свою Фондацию, до котрей би могли положиц свой материяни скарб. Хто зосце дацо подаровац рускей заєднїци, будзе мац можлївосц урядово тото зробиц на правно валидни способ.
– Сцеме докупиц ище другу половку хижи у Матици сербскей число 15. Пенєж за тото ма намиру дац Влада Войводини, алє нас замодлєли же бизме нашли способ як то зробиц. Перше мушиме преруциц средства „Рускому слову” за селєнє, а за тото би Влада Войводини дала зоз чечуцей буджетскей резерви – гвари Рац.
Завод за културу войводянских Руснацох у тей хвильки подквартельош на адреси Футожска число 2, у Новим Садзе, у квартелю котрому власнїк НВУ „Руске слово”. Пре високи подквартельошки трошки у будинку „Дневник” на Булевару ошлєбодзеня 81, у Новим Садзе, дзе ше тераз находзи НВУ „Руске слово”, у плану же би ше новинско-видавательну установу преселєло до своїх просторийох на Футожскей. За Завод купена часц хижи у Новим Садзе на адреси Матици сербскей число 15, дзе ше вон у доглядни час ма преселїц.
Предсидатель Националного совиту Руснацох ше наздава же Фондация зажиє и людзе буду мац до нєй подполне довириє. Вон гвари же домерковано виберани людзе и до Управного одбору Фондациї, же би у своїм штредку мали одредзени угляд и авторитет, а котри буду дзбац и робиц на хасен рускей заєднїци.
Обчекує ше же би до Фондациї пошвидко бул положени и перши скарб. Фамелия и нашлїднїки руского новинара и публицисти Мирона Жироша виражели жаданє же би його кнїжки и писани документи подаровали рускей заєднїци. Дзепоєдни крочаї уж превжати у вязи преношеня Жирошових материялох зоз Мадярскей до Нового Саду. Рац предпоставя же би и дзепоєдни обєкти могли буц врацени у процесу реституциї, та зато теба преше направиц предусловия же би ше и їх могло преруциц на Фондацию.
ИЩЕ РАЗ СХАДЗКА – ПРЕ НАЗВУ
Секретар Националного совиту Руснацох Таня Арва Планчак гвари же и попри тим же принєшена одлука о снованю Фондациї, будзе ше мушиц отримац ище єдну схадзку у вязи єй мена, прето же фаховци гваря же потерашню роботну назву „Рутенорум” треба прилагодзиц ґу правилом латинского язика.
Секретар Националного совиту Руснацох гвари же ше Фондация снує по Закону о задужбинох и фондацийох, а после усвойованя мена, треба же би ше конститутовало Управни одбор. Треба же би ше прилапело Статут, члени УО спомедзи себе виберу предсидателя Фондациї и меную Управителя. Функция управителя будзе волонтерска, бо за ню нєт окремни средства, алє кед ше их обезпечи, вец Фондация може мац и заняти особи. Зоз реґистрацию у Аґенциї привредних реґистрох, Фондация постава окремна правна особа.
У плану же би Национални совит Руснацох преруцел Фондациї часц свойого маєтку – найстаршу руску хижу у Керестуре и часц спомнутей хижи у Матици сербскей 15. у Новим Садзе, дзе будзе и шедзиско Фондациї.
– Шедзиско будзе у Новим Садзе пре предстояци значни подїї Престолнїцу младих и Престолнїцу култури 2021, же би и Фондация могла достац средства од городу за проєкти… Сама робота и функционованє Фондациї нам Руснацом и Националному совиту нє позната. Можлївосци барз вельки, а з часом ше укаже цо то тото на цо ше Фондация будзе найвецей базовац” – гварела Таня Арва Планчак.
По єй словох, у плану же би нєдавно формовани Проєктни тим „Промотер”, цо потримани з боку Националного совиту Руснацох, за Фондацию глєдал конкурси и писал проєкти.
ЦИЛЇ ФОНДАЦИЇ
Зоз роботней верзиї Статута Фондациї:
– Стварянє условийох за очуванє, пестованє и розвиванє кутури, язика, традициї и вири рускей националней меншини.
– Помоц образовним науковим, културним и уметнїцким установом и дружтвом.
– Унапредзованє явного информованя по руски.
– Потримованє розвою пракси службового хаснованя руского язика и писма.
– Потримованє видавательней дїялносци по руски.
– Потримованє защити и представянє културно-историйного скарбу рускей националней меншини.
– Находзенє спонзорства, донацийох и других финансийних субвенцийох.
– Портримовка отримуюцому реґионалному розвою.
МАДЯРСКЕ ИСКУСТВО
Предсидатель Националного совиту Руснацох Слацко Рац гвари же у формованю рускей Фондация консултовани Национални совит Мадярох. Поведзме, будинок у котрим шедзиско Националного совиту Мадярох праве у власносци їх Фондациї, котру тиж їх Национални совит основал, алє вони мали потримовку и з боку мадярскей Влади.
Секретар Националного совиту Руснацох Таня Арва Планчак гвари же мадярска национална заєднїца мала фондациї у Сербиї и скорей формованя националних совитох. Вони маю даскельо фондациї, котри им служа за рижни намени. Арва Планчак гвари же драгоцини искуства мадярскей заєднїци, котра дала прикладнїк сновальних документох Националоному совиту Руснацох. З искуствох мадярскей заєднїци, лєпше же би Фондация мала цо менєй вязи зоз Националим совитом, поведзме при даваню согласносци, думаню снователя, або приношеню финансийних планох и звитох. Тиж ше може случиц же функционованє Фондациї може буц очежане под час виберанкох за национални совити.