Фамелиї котри жию на валалє маю вибор чи буду, або нє буду продуковац желєняву и квеце у загради, або заградки. Даєднї з нїх пойду купиц до предавальнї цо им треба, а даєдним нє досц анї цала заграда. Горнякова и Михайловскова фамелия з Дюрдьова максимално хасную свойо капацитети. Продукти предаваю з дому, на пияцу и околних местох. Єдни ше з продукцию баржей опарли на пресаду, а други на плоди и преробок.
Горнякова фамелия Люба и Мирослав, зоз синами Янком и Звонком зоз Дюрдьова, пресаду квеца и желеняви маю од 1980. року. Як ше синове поженєли так ше їх супруги, Цвета и Любица, та и дзеци, уключели до фамелийней роботи котра вимага вецей руки у роботи.
Попри пресади, котри маю вецей сорти целеру, келераби, огурки, динї, ґереґи, бундави, бразилуку, вашильцу, белавей и червеней парадичи, седем сорти паприґи и ище вельо того, предаваю и желєняву.
Так и тей єшенї на пияцу у Дюрдьове и вецей околних местох пласовали свой карфиол и капусту. Нє обаваю ше продуковац тото цо купци глєдаю, ослухую тарґовище и виглєдую цо актуалне. Вєдно ше радза и планую, та кажди член фамелиї активни.
КАЖДЕ РОБИ ТОТО ЦО МОЖЕ
– Кажде роби тото цо може. Я вше предавам на пияцу, бо то физично лєгчейша робота, та и зоз тим доприношим. Тарґовище ше муши ослуховац, бо є пременлїве и нє мож ше опрец лєм на єдну сорту желєняви, а окреме обчековац же ше план витвори – гварела Люба Горняк.
Так ше им указало зоз пресаду капусти. Садзели ю на три заводи и на розлични места, алє нє зишла як плановали. Максимално хасную вигодносц валала, та окрем у своїх, желєняву тримаю и у закупених заградох, як и на полю. Дакеди мали и статку, крави, буяци и швинї, алє з часом як вше вецей почали предавац по пияцох, нє могли настарчиц, та их вецей нє тримаю.
– Таки часи – або ше продукує и карми на велько, або нїч. Лєм же чловек нє шме буц песимиста, муши роздумовац позитивно и полюбиц тото цо роби, бо ше без того робота нє сце удац – потолковала Люба Горняк.
Трицецрочну традицию продукциї паприґи претаргли пред пейцома роками, бо ю нє мали кому предац, гоч ю порядно виношели на пияц у валалє и у околних местох.
Иста приповедка и з бостаном, кромплями, та и гращком.
Гваря же ґаранциї нєт нїзач, та анї за сиґурни одкуп, а ище менєй за заробок. Пресаду желєняви у тим року досц попредали, та ше єй видзи же ше валалчанє ище вше опараю на свою домашню продукцию.
– Желєнява старцела свою вредносц, та є туньша, алє даремно кед куповна моц слаба. Ридко мож видзиц жеше з пияцу ноши полни кошари сезонскей желєняви, або овоци.
Дакеди продукция на валалє була розвитша. Прето, важне же би ше пенєж обрацало, алє и же би ровномирнєйше бул розпоредзени у жительству, односно при купцох. Алє у нас нє так – заключела Люба.
Прешлого тижня єй фамелия одвезла швижу капустудо Беоґраду, дзе маю порядних купцох, а буду ю ище резац и предавац и як квашену у валалє и околних местох.
ДВОР ПОЛНИ З КВЕЦОМ
Люба Горняк при своєй капусти, а хова и пресаду желєянви и квеца
Люба Горнякова пресади за квеце хова на мало, алє з вельку любову и за три обисца, та ше вше уда кед ше даєдно винєше и на пияц. Заградка єй вше полна з рижнофарбовим квецем стародавних сортох, та ше ту мишаю пахи вецей як трицец квиткох котри квитню од вчасней яри по позну єшень.
Ту мож видзиц рижни, та и призабути квеца, як цо заяцово уха, марунка, пшички, марияйова слиза, лелия, юдово динари и други. Гвари же кед ше на час пойдзе до нєй, дзечнє пририхта гевту пресаду и квеце котре вам ше найвецей пачи у єй заградки.
НА ВАЛАЛЄ, А ДУТЯН ЖЕЛЄНЯВИ
Дакеди нє могло задумац же на валалє, як цо Дюрдьов, будзе добре тарґовац дутян желєняви. Дакеди, кажде обисце обрабяло заграду, а остатнї вецей як дзешец роки швижу желєнаву мож купиц кажди дзень у специялизованих дутянох котри у експанизиї и у валалох.
Михайловскова фамелия, Меланка и Дюра, од 1983. року ховаю вецей сорти желєняви у заградох и на полю. Дюра бул заняти, та роботу найвецей водзела Меланка, котрей помагали синове Дарко, Златко и Иван.
Швидко звекшовали число пластенїкох и поверхносц за обробок, а остатнї даскельо роки робя кельо вони двойо и з помоцу наймладшого сина Ивана можу поробиц. Пред трома роками продукти почали предавац з дому, а нєдавно отворели дутян желєняви и овоцох у котрим углавним предаваю свойо продукти и преробки, печену паприґу, айвар, парадичанку, маджун, квашену капусту, домашнї резанки и други домашнї продукти, як и рижни сорти пресадох.
На тоту идею пришли пре потреби, дзецом требало помогнуц чувац унуки, та Меланка нашла таке ришенє и попачело ше єй же у исти час може окончовац вецей роботи. Пред тим як отворели дутян Меланка роками свойо продукти виношела на пияц на Детелинари у Новим Садзе, дзе ище вше по потреби своєй муштериї одноши продукти.
– Квалитет найважнєйши, прето вибераме добре нашенє. Важне мац знаня и познац желєняву и овоц, и цо єй одвитує, а цо нє. Кед ше ю добре третує, вона да и добри плод – гварела Меланка Михайловски.
У пластенїку маю пресаду желєняви, а маю и пресаду пауловниї. Окрем желєняви продукую и рижни овоци: грушки, яблука, кайси, вишнї, малини, грозно, шлївки, купини, бишалми, та и лїсковци, орехи, лимун и ґоджи, бобки котри на Тибету волаю „ключ вичней младосци” и друге.
– Видзи ми ше же ше загради уж двацец роки, вше менєй обрабя. Жени углавим ходза на роботу, та нє маю тельо часу пририхтац жимнїцу. Часто нам наручую парадичанку, квашну капусту и печену паприґу – потвердзела Меланка.
ХАСНОВАЦ ШИЦКИ КАПАЦИТЕТИ
Горняково и Михайловсково хасную шицки свойо капацитети, двор, заграду и польо, та самонашеньки єст на вецей боки. Так Михайловсковим того року у дворе медзи бетоном виросла парадича котра ше розконарела на коло штири квадратни метери.
З нєй наоберали коло осемдзешат кили, а було би ище тельо кед би их нє поджубали кури. Дакеди предавали и ушорени и обрани заяци, качки, пульки, а вельо раз виношели и домашнї преробки зоз швиньского меса. Продукую тото за цо маю условия, а тарґовище глєда.
Того року пре моцне припеканє слунка желєняви и овоцом була потребна защита, та защитну мрежи поставели и над пластенїками, залївали их зоз залївну систему, а же би птици нє джубали овоц и желєняву, до загради на вецей места положели компютерски цд, же би вишели, и з преламованьом шветлосци одбивали напасни животинї. Наприклад, того року нє мали чкоди од шпакох котри, зна ше, швидко поджубу цале древо вишнї, або черешнї.
УЛОЖЕНЕ ШЕ НЄ МУШИ ВРАЦИЦ
Продукованє желєняви вимага роботу од фебруара, та по вчасну жиму. У тей файти роботи єст вецей ризики, а два окремни то укладанє и, тарґовище. Укладац ше муши, алє ше уложене нє муши врациц. Тарґовище нєорґанизоване, нєсиґурне и материялно ослабене. У тим шицким ше анї нє рахує уложену роботу.
Меланка Михайловски у дутяну предава и свойо продукти