Мини фарму маґарцох Любомир хова у своїм обисцу на валалє. Нє дума ю преширйовац, алє би их єдного дня любел каждодньово доїц и хасновите млєко з маґарицох даяк вихасновац. Любомир деминер, розминовює подруча под минами, а о тей своєй роботи приповеда як кед би була гоч хтора, a нє єдна з найопаснєйших.
Наисце ридкосц, шлєбодно мож повесц аж и атракция, на єдним месце видзиц тельо маґарци як у Гнатковим гумнє и загради, а ма их дванац. Дакеди маґарци ховал його, тераз уж покойни, братняк Дюра Фа, од нього Любомир, познати и як Борис, найвецей дознал праве о тей файти хтору запател – динарско-приморскей. Ростом тота раса и найнїзша раса маґарцох у Горвасткей.
– Праве прето сом ше и одлучел за тоту расу, бо є найнїзша, а маґарци можу буц вельо висши, ростом таки як конї – гвари Гнатко хтори на своєй мини фарми хова єдного маґарца и єденац женки. Маґарици углавним млади, найстарша ма 4 роки, а шицки други маю по два. Пред тим як ше нашли у його обисцу, о шицким ше добре презнал.
– Маґарцом треба векши простор, як тот цо маме за гумном у загради. Муша мац и место под закрицом же би на нїх нє падал шнїг або диждж, и нє шму буц на цуґу, так же кед су нє ту, на отвореним, мам там кус далєй хлїв дзе су змесцени. А кед слово о покарми, можем повесц же єдза шицко живе. Ниа, ту у меху пуканки. Мам щесца же ми пайташ предава пуканки, та тото цо нє попреда, маґарцом права лакотка – предлужує наш собешеднїк о тим же на полю муши мац кукурици, жита и ярцу, шено як покарма обовязне, а кед животинї пущи до загради, настрадаю и древка у овоцнїку.
Млєко анї з єдним нє мож поровнац
Док Любомиров братняк жил и ховал маґарци, вон роздумовал о млєку з маґарицох хторе нє лєм же познате як єдно з найздравших, алє ше и у козметики указало як барз добре. Познате же з млєка од маґарицох велї справели бизнис, та и Гнатко покус о тим штудирал. Гвари же млєко давно покоштовал, же ма смак подобни як и кравске млєко, лєм розридзене з воду, алє же го по квалитету нє мож поровнац анї з єдним.
– Раховал сом же док будзем у пензиї, будзем тримац нє вецей як дзешец маґарци же бим могол и доїц. Пробовал сом доїц, чежше, алє чловек у тей роботи муши буц упарти. Найлєгчейше подоїц маґарицу теди кед ма мале маґарче же би дала млєка, теди ше дої, односно, теди ше од нїх краднє млєко, гоч то мож робиц и каждодньово кед покарма моцнєйша. Я то ище нє робим, алє плануєм. А найвецей кельо мож надоїц теди кед маґарица ма мале, то єден погар. Я би могол почац доїц, бо мам два маґарици хтори маю маґарчата, алє то нє робим, бо пре роботу, щиро, нє мам кеди – гвари Любомир хтори зоз супругу жиє у Вуковаре, алє гвари же у квартелю нє може длуго буц, та кажде рано потим як цо попиє кафу приходзи до Петровцох, окреме тераз кед на роботу, хтора теренска, нє може пойсц пре хвилю.
За тото ше школовал
Любомир осем роки роби як деминер, розминовйованє минох його фах. Закончел Воєну школу у Сараєве и Карловцох – инжинєрию. Пред тим як почал робиц, закончел и курс и оддавна ше занїма зоз експлозивом.
– Добре ми на роботи, полиция и войско означа подруче на хторим утвердзене же єст мини и теди одходзим з комплетну опрему на терен. Мушим повесц же од войни 90-тих по нєшка шицки мински поля хтори були означени и розминовани, то готове, алє ше случує же горяки и ловаре наиду на дацо цо им им ше видзи же експлозив, явя полициї, полиция кус прешири тото подруче и вец ми идземе. Остатнїраз зме були у Лики, а часто ше случи же у горох найдземе поставени мини – приповеда Гнатко о своєй роботи и о тим як ше за ню рихта. На питанє як фамелия реаґовала кед одлучел тото робиц, гварел же о тим нє роздумовал, и же нє було поради, гоч ше супруги нє спачело.
– Роками криза у держави и барз чежко дойсц до роботи хтора, гоч и чежша, алє шорово плацена. На самим початку сом думал же ше будзем занїмац з польопривреду, но з того нїч нє було, гонєл сом и камиони, а вец сом озбильно глєдал роботу и почал сом робиц як обезпеченє у фирми, рахуюци же будзем робиц покля нє найдзем дацо лєпше. Остал сом на тей роботи 20 роки. Кед ше ми указала нагода робиц у фирми „Истраживач Нуштар”, найвекшей приватней фирми за розминованє у Републики Горватскей, нє роздумовал сом. Воєну школу сом мал, на концу, перши штири роки сом и робел у Войску, так же нє було дилеми, обезпечени ми бул бенефицирани роботни стаж, а и плаца добра – толкує Гнатко хтори робел по цалей Горватскей, а кед вон почал робиц Вуковарско-сримска жупания уж була очисцена од минох.
– Остало розминовац Лику и касарнї хтори були под минами. Касарнї минирани, углавним, так же кед поставени мини, єден вод на самим концу прештригнути, так же вец лєм половка минох може експлодирац. Войско нє сцело тото робиц, та робота преруцена на нас – приповеда наш собешеднїк, як кед би то була гоч хтора робота, а нє його у хторей нє ма право погришиц.
– Мина пром найопаснєйша, то тота пешадийска, нашол сом их три, коло Оточцу, були активни, закопани у жеми. Досц лєгко их найсц, бо су цали з металу, а робиме з детектором на метал хтори вец навелько писка, а лапа до 30 центиметри глїбини. Кед то нє мож з детектором пре подруче, робиме з дотикачку з хтору джобеме до жеми. Мушим спомнуц и тото же док сом бул на курсу, цала литература и после телїх рокох зоз ЮНА, значи и тераз ше учи по тей системи, та и дотикачка часц тей литератури хтора остала под тим меном аж и у Горватскей – толкує вон.
Одвичательносц велька
Интересантни и тот податок од Любомира же од 10.000 детекцийох хтори чує, часто то даяки фалаток металу, або пенєж, єдна тота хтора до конца укаже на тото же то мина. Постоя и мини хтори чежше пренайсц, поведзме позната, такволана, „паштета” хтора герметично заварта у пластики, алє кед ше меркує, деминером ше нє случи же ю нє обача. А кед слово о деминерох, нїґда су на терену нє єден коло другого, оддалєносц муши буц 50 метери. Кед робя, робя сами.
– У тей роботи ше ми пачи тото же кед ми одредза поверхосц хтору мам препатриц, од точки А по точку Б, мнє нїхто нє руша. Кед препатрим, наприклад, фалат жеми, документацию о тим ше чува до 30 роки. У МУП-у ше точно зна же цо Гнатко розминовал того и того дня. То и велька одвичательносц, бо кед ше дацо случи, а я нє видзел закопану мину хтора раз експлодира, за тото будзем одвичательни без
огляду же сом роками у пензиї – гвари на концу Любомир Гнатко наздаваюци ше, заш лєм, же док тому придзе час, у пензиї годзен мирно спац.
