З нагоди нєдавного Водицового ювилею, керестурска парохия св. оца Миколая обявела треце, дополнєне виданє кнїжки „Водица” автора о. Владислава Варґи, родом Керестурца, тераз пароха у Сримскей Митровици и Беоґрадзе.
Перше виданє обявене 1990. року, а о мотивох за ню и єй значеню, бешедовали зме з єй автором.
Цо бул Ваш мотив написац кнїжку и цо у нєй було акцентоване?
– Перше виданє вишло 1990. року з нагоди 130-рочнїци Водицовей церквочки, и було друковане на приватним циклостилу римокатолїцкого паноца Иштвана Добая у Суботици. Видал ю Войводянски викарият Крижевскей епархиї, Руски Керестур у сотруднїцтве зоз НВУ „Руске слово” та и з додатком „Ґу писаному спомину о Водици”, тедишнього його директора Любомира Медєша. Перше виданє барз швидко розпредане, та требало подумац о новшим и красшим. То зробене 2010. року, тиж у сотруднїцтве Християнского часопису „Дзвони” и „Руского слова”, алє з додатком Водицових историйних фактох по тот рок.
Як мотив видац тоту першу историю нашей Водици з часци було приватне подзекованє Мариї Водицовей за вельо того особного, як и потреба преславиц Ювилей 130 рокох. Акцент положени з єдного боку, на моцни историйни факти о початку збуваньох у Водици, а тиж и на вецей записани шведоченя. Та и на наймоцнєйше шведоченє тедишнього високошколованого и окреме мудрого и осторожного паноца Копчая, котри нам зохабел и найвиродостойнєйши документ о Водици и збуваньох коло студзенки.
Чи сце мали даяки чежкосци у тей роботи, хто вас потримал?
– Почежкосци були найвецей у тим же нє бул нїяки ориґинални писани документ о Водици окрем преписох, або преприповеданьох у Християнских календарох. Понеже у єдней статї о. Кирил Планчак спомнул же ше о Водици рихта видац кнїжочку, контактовал сом з нїм и вон ми поглєдал найзначнєйши и обсяжни документ писани по латински „Matris Gratiosa in limitibus Parochiae gr. Cath. Keresztur brevis notitia”, котри ше находзел у ньго. Документ нє було лєгко пречитац и пре язик и рукопис. Помогол о. Йосафат Воротняк ЧСВВ зоз Кули, котри документ прешлїдзел до Риму и дал фаховцови у їх манастире, котри го преложел на українски язик. Аж теди зме постали свидоми цо маме у рукох, знаюци же велї святилїща таке дацо нє маю.
Друга велька помоц, а можебуц историйно документовано и найважнєйша, то помоц др Янка Рамача котри ми дал копию ориґиналного документу писма о. Янка Копчая крижевскому владикови. То бул ище старши документ од першого и мож повесц и фундаментални. Познєйше сом ище дошол до препису „Кратке сказаниє” од малей шестри Меланиї Рацовей, цо дополнєло тото цо хибело. Вельку потримовку сом мал од Ружанцового дружтва зоз Коцура, котре ми и духовно и материялно помагало, як и фотоґраф Иван Демкович з Вербасу. Понеже нє було средства за видаванє, ишло ше на ризик. Кнїжочки розпредани, а ми у тим видзели интервенцию Мацери Водицовей.
Як кнїжка була прилапена? Видзиме же ма и историоґрафию алє и шведоченя вирних?
– Сам факт же була скоро такой розпредана, то одвит. То була перша наша история Водици, позберана кельо ше дало на єдно место, и людзе, а я тиж були нєсподзивани. Мнє то було Марийово чудо, бо сом єй у души и гварел же ше вона ма постарац же бизме и попри чежкосцох и наших слабих моцох, могли означиц 130-рочнїцу. Першираз пришло тельо владикох, и представнїк св. Оца, нунций Монталво. Першираз була и процесия до Водици после часох комунизму, а першираз ше у Доме култури поздравкало „Слава Исусу Христу” и пред числену публику отримало духовну академию.
Потим ше велї почали явяц зоз своїма особнима дожицами и ласками цо порушало нови записи до Водицовей историї.
Нєдавно вишло и треце виданє. Цо воно дало нашим вирним, старшим, а и младшим?
Треце виданє вельо красше, лєпше у велїх поглядох и дополнєне зоз нову часцу „Водица жиє и нєшка у шерцу вирних”, котра мнє окреме мила, бо у нєй вицагнути дзепоєдни, од тисячи упечаткох котри записовани до ткв. новей Водицовей Кнїжки упечаткох.
Окреме цикаве, а дотераз зме ше го нє здогадли, же там записовани подзекованя и молитви за помоц на велїх славянских и европских язикох, од руского до росийского, од мадярского до шпанского и далєй. Тото шведочи о универзалносци нашей Водици, а цо вона и достала зоз афилияцию, котра лєм пошлїдок єй богатства.
Прето важне же би ше и Водица ознова баржей отворела ґу другим околним народом, и з богослуженями и з язиком, а єст предкладанє видац и кнїжку по горватски.
Цо вам особнє принєсла тота робота на кнїжки?
– Прешвечела ме до Марийовей присутносци у власним и живоце каждого з нас. Постал сом „горди” же нас, малючких, Мария нє забула. Ту у Водици була скорей як у Фатими пред 100 роками и як у єдним з найвекших европских святилїщох у Лурду. Кед ше у Лурду Мария 1858. року першираз зявела, ми уж у Водици будовали другу церкву, а чуда виздравеня були уж вельо медзи шицкима народами котри ту приходзели зоз цалого околїска и виздравйовали.
Вельку радосц сом почувствовал же перша чежка робота виглєдованя историї нє була даремна, тераз збераме вельки плоди тей историї. Лєм най бизме нє забули слова архиепископа Сеґедия – „Док будзе Водици, будзе и нас!”