Кельо зложена конфликтна и дружтвено-економска ситуация у України, шведоча и новши медзисобни розгварки и обвиньованя на найвисших уровньох медзи Русию, ЗАД, Україну и Европску унию, як и застрашуюци статистични податки о пошлїдкох войни. Конфликт ше рефлектує и на духовни живот у України.
Амбасадорка ЗАД у Зєдинєних нацийох Ники Хейли початком фебруара того року осудзела, як гварела, „аґресивни акциї” Русиї у України.
– Сцеме злєпшац нашо одношеня з Русию. Заш лєм, чежка ситуация у восточней України вимага ясну и моцну осуду русийских акцийох – гварела Хейли у своєй першей явней бешеди у Совиту безпечносци Зєдинєних нацийох.
З другого боку, русийски предсидатель Владимир Путин виявел же ше ситуацию у Донбасу погоршує прето же Києву потребни пенєж, та ше з тим пробує указац як жертва у очох Европскей униї.
Медзитим, предсидатель України Петро Порошенко обвинєл Русию.
– Полну одвичательносц за розбовчовйованє ситуациї у подручу индустрийней зони Авдиєвка… ма Русия и борци хторих вона потримує – виявел Порошенко.
Министер вонкашнїх дїлох Французкей, Жан Марко Еро тиж гварел свойому русийскому колеґови Серґейови Лаврови же Москва треба же би зробела шицко же би осиґурала законченє ескалациї насилства на востоку України, дзе дворочни розгварки нє принєсли мир.
КЕД ЧЕЖКО, ТА ДО БОГА
По словох декана беоґрадского протоєрея ставрофора о. Владислава Варґи, треба мац у оглядзе же єдна присловка гвари: ”Кед тривога (чежко), та до Бога” и так углавним вшадзи, та и на України под час войнових зраженьох людзе ше почали вецей уповац на Бога и ходзиц до церкви.
– Звекшани и екуменски стретнуца основани ище 1996. року ”Всеукраїнскей ради Церквох и религийних организацийох”, а у составе котрей були шицки Церкви, та и Українска Православна Церква Московского Патриярхату (УПЦМП) – гвари о. Варґа. – Нажаль, пре войново зраженя тота Церква єдина нє наступала у заєднїцких виявох пре розлики у похопйованю зраженя.
Но, тото цо позитивне, то же на остатнїм Молебену за єдносц християнох, а котри предводзел Глава Українскей Грекокатолїцкей Церкви (УГЦ) Святослав Шевчук, 23. януара 2017. року у грекокатолїцкей церкви у Києве, були присутни представнїки шицких православних Церквох у України – визначує о. Владислав.
Вон здогадує же на України єст аж три православни Церкви. Дакеди найрозширенша то УПЦМП, котра пре зраженя драстично зменшана на 13 одсто жительства, а Українска Православна Церква Києвского Патриярхату, основана 1992. року, звекшана на 45 одсто од шицких православних. Як треца, то Автокефална Православна Церква зоз 3 одсто, а Грекокатолїцка Церква ма коло 14 одсто од вкупного жительства.
– Цо ше дотика ”автокефалносци” Українскей Православней Церкви (ту ше дума на заєднїцку всеправославну Церкву), вона ище под вельким питаньом, бо гоч ма шицки условия постац автокефална, то завиши од “Мацери Церкви”, од Московского патриярхату, котри своята цалокупну Православну Церкву на України як предлуженє св. Владимира, и за нїх Києв и кресценє 988. року – колїска Православя.
Ту ше вшелїяк ситуацию компликує, бо гоч би екуменски царгородски патриярх Вартоломей дал Українскей Православней Церкви автономию, вон то пре можлїве зраженє зоз московским патриярхом нє так лєгко зроби – потолковал о. Варґа.
На концу, вон гвари же єст идея же би ше шицки православни Церкви України зєдинєли (тоту идею заступа Києвски патриярх Филарет) алє тиж єст и идея о єдней Християнскей Церкви України котра настала под час св. Владимира, идею котру заступа Святослав Шевчук, Глава УГЦ.
ЕКУМЕНСКА ОРҐАНИЗАЦИЯ
Сам патриярх Филарет (УПЦКП) приповеда о добрих одношеньох зоз Грекокатолїцку Церкву, а на протестох на Євромайдану наступали вєдно шицки Церкви, (католїцка, греко и римо, православни и протестанти) зоз цильом змирйованя ескалациї зраженя.
– Року 2014. настала ище єдна екуменска орґанизация, такволана ”Криворизка Рада Церквох”, котра подобна ”Всеукраїнскей Ради” з тим же у нєй нє беру учасц УПЦМП (Московского патриярхату). И тота Рада настала як потреба заєднїцкого зблїжованя и потреби заєднїцкей молитви за мир и ширенє диялоґу и сотруднїцтва медзи Церквами – заключел о. Владислав Варґа.
ЯК ШЕ ОДРЕКНУЦ МИЛИТАРИЗМА
Академик Юлиян Тамаш у розпатраню, як гварел, розплєтаня ґузла нєшка живих нєпорозуменьох и процивсловних интересох, на становиску же з розпадованьом СССР, у хторим прейґ ткв. интернационализациї кончена ситематична русификация, тераз ше русификацию кончи з отвореним русийским империялизмом.
– Окремну улогу ту ма Русийска православна Церква Московского патриярхату, уплївнєйша на териториї України як самей Русиї, финансована з боку служби безпечносци – гварел Тамаш. – Такволани русийски православци остали углавним у сущносци атеїсти. Українска автокефална Церква под Филаретом нє досц моцна и нє припозната, а Українска грекокатолїцка Церква вишла з „поджемя” змоцнєна зоз трох на шейсц милиони вирнїкох.
Яки страшни пошлїдки зохабел большевизем на українски народ и державу, од вигладньованя (голодомор) по остатнї русийски державни тероризем, мож пречитац у Самчуковим „Волиню”, Хончаровим „Соборе” и Вининчуковим „Танґу шмерци”, дзе по Львове нови „совєтски, нїби, панї од пижамох думали же су святочни балски шмати”.
На социялнопсихолоґийним уровню, по Тамашовим думаню, присутни и зраженя русийского психлоґийного максимализма зоз українским психолоґийним минимализмом.
Як наш академик констатує, перши цага на азиятство, пановац и жиц з воєней ренти – так дума Солженїцин, як и остатнї русийски мужик – а други на нордийски саги, дзе мера животних вредносцох були дом, фамелия, жем и Бог – та ше Українци одлучовали войовац аж кед им нєприятелє прекрочели хижни праг. Прето так позно и здобули модерну нєзависну державу. Основне то ослабнуц русийски психолоґийни максимализем, а змоцнїц українски психолоґийни минимализем.
ПРИПОЗНАЦ ПРАВО НА ЖИВОТ
Держава вимага и практикованє технолоґиї власци. А Українцом ше уж трецу ґенерацию интелектуалцох систематично знїщує. Нордийски швет постал просперитетни аж кед ше пред тристо роками Шведянє одрекли свойого милитаризма и припознали право на живот и малочисленшим нордийским народом.
У своїм заключеню о перспективох и о духовним живоце, Тамаш акцентує екуменску перспективу.
– У моїм видзеню духовни живот у України виратовал би державу и нацию кед би ше оформело єдинствену Українску євангелску/екуменску християнску Церкву – яки єрменска и ґрузийска. За тото треба ище часу, гоч ше УГКЦ бори за Патриярхат, а процеси приблїжованя католїцизма и православия и нєшка маю сензибилизованих прихильнїкох у обидвох Церквох. Звучи утопийно, алє коренї у стварносци виводлїви – сумировал академик Юлиян Тамаш.
РЕЛИҐИЙНА И НАЦИОНАЛНА СТРУКТУРА
Окрем вирних православних Церквох у України (УПЦМП, УПЦКП, АПЦ), преценєне же униятох, вирних Українскей грекокатолїцкей Церкви єст коло 8 одсто. Тота Церква настала концом 16. вику, зоз цильом зєдинїц православних и католїцких вирних, а забранєта є под час совєтох 1946. року и ознова леґализована 1989. року. Ма коло штири милиони вирних у Заходней України.
Римокатолїкох єст 2,19 одсто, односно милион, и то углавним жителє з польским походзеньом. Богослужи ше на польским, латинским, українским и руским язику.
Протестантох (лутеранох, пентакосталцох, баптистох, адвентистох…) єст тиж коло 2,19 одсто и углавним то Нємци, Мадяре, Словаци и други. Шлїдбенїкох юдаизма єст коло 0,63 одсто и трима ше же у України жию коло 300 000 Євреє, гоч урядово були пописани 103 600 Євреє.
По попису жительства зоз початку того вика, у України Українцох було коло 37,5 милиони, Русиянох 8,3 милиони, Билорусох 276 тисячи, Молдавцох 259 тисячи, кримских Татарох 248 тисячи, Болгарох 205 тисячи, Мадярох 157 тисячи, Румунох 151 тисячи, Полякох 144 тисячи, Єрменох коло 100 тисячи, Грекох 91 тисячи, Татарох 73 тисячи, а єст и Ромох и других.