Предлужуєме напис о Мийови Шайтошови чийо ше предки пред скоро 200 роками приселєли до Янковцох. Здогаднул вон на свойо предки, на живот и нєвельку грудку Руснацох у тим месце, дзе зоз супругу Ясну и нєшка жию. Анґажовани на вецей польох, Мийо предлужує о своїм живоце, розуми ше, од тей найкрасшей його часци – од младосци.
– Пред тим як сом пошол на факултет, мушел сом одслужиц воєни рок. Бул сом у Титоґраду, нєшкайшей Подґорици. Обучени сом за кухара. И гоч ше велї поносовали на вояцки днї, мнє там наисце було добре. Варел сом, алє сом и добре єдол и добре затил. А пачело ше ми же ми шицки официре з ошмихом здравкали, можебуц себе раховали тото цо и вояци, же кед ши з кухаром добри, о смачним полудзеку и полним танєру ше нє мушиш старац.
Вше сом ше дзечнє здогадовал на тоти час, та и мойо жаданє було же єдного дня ознова пойдзем до того краю дзе дакеди була моя касарня.
Нєсподзиванє за 60. родзени дзень
Шайтошово, Ясна и Мийо нє маю власни дзеци, алє Мийова младша шестра ма двох хлапцох, тераз уж одроснутих хтори на свойого бачика навязани…
– За мой 60. родзени дзень супруги и мнє подаровали 4 днї у готелу у Подґорици и обезпечели авто з хторим зме путовали по Чарней Гори. Бул сом рознїжени з таким ґестом, нащивели зме Улцинь, Будву, Скадарске озеро… И „карадьордєву” сом наручел, так як и пред 40 роками, и наисце сом уживал. Касарня вецей нє була у функциї, алє ю вояци и далєй чували. З єдним словом – жаданє ми виполнєне – гвари Шайтош.
Роботу нє виберал
– Перше сом робел як ноцни чувар у ПИК Винковци, вец як роботнїк, та дїловодитель, а потим як технолоґ, а кед сом постал технїчни директор подумал сом „тераз швет мой”. Алє… Пришла война. Робел сом у польопривредней задруґи у Ласлове як технїчни директор, а достал сом роботу, бо сом знал бешедовац и по мадярски. Франтовали зо мну же ми там найду и жену, та най останєм у їх месце, алє мнє помоц нє требала – шмишка ше наш собешеднїк.
Мийо ше оженєл 1994. року зоз Ясну Лучич зоз сушедного валалу. Познали ше ище пред тим як почала война, алє аж у вибеженстве видзели же ше складаю. Єден час Шайтошово, Ясна и Мийо бивали на у Осиєку, у монтажней хижи хтору достали як кадровски квартель за млади малженски пари. Почали обнавяц свою хижу и уключели ше активно до дружтвеного и политичного живота општини Стари Янковци.
Мийо ше з врацаньом до Старих Янковцох врацел и ґу своєй другей любови – до политики. Уключел ше до „Горватскей селянскей странки”/HSS/, а року 2001. є вибрани за началнїка општини. Гоч є Руснак, довириє му дали и Горвати. У политики, у вивершней власци бул 12 роки, єден мандат як началнїк општини, а два як заменїк началнїка.
– Робота ше ми барз здала, бо сом нє мушел далєко путовац на роботу а робел сом тото цо сом любел. Вельо ше того зробело за сам валал, a потим сом прешол до реґионалней самоуправи, до Вуковарско-сримскей жупаниї, до свойого фаху. Робим у управним одзелєню за статкарство, пчоларство и охрану животиньох. Охрана животиньох окреме под вельким надпатраньом одкеди зме у Европскей униї – приповеда Шайтош.
Мийо ище вше активни и у општинскей ради. Уж є 26 там, почитовани, уважовани, а од 2003. року є член Жупанийскей ради рускей националней меншини. Єдини є медзи нєшкайшима членми хтори у тей институциї од самого початку, аж по нєшка, цо значи уж 21 рок. Ма числени функциї у рижних дружтвох у Старих Янковцох, у ловарским, фодбалским, столнотениским, а супруга предсидателька Здруженя женох у истим месце. Барз су активни и даваю вельо свойого шлєбодного часу своєй заєднїци.
Мийо тиж и член Шветового конґресу Шветовей Ради Руснацох/Русинох/Лемкох.
Руски културни аметеризем – окремна любов
На инициятиву руских учителькох и учительох, у Горватскей основане Дружтво Руснак хторе ше стара о тим же би дзеци научели читац и писац, шпивац и танцовац, же би ше притулєли ґу рускей култури. А инициятива Дружтва почала и зоз тим же би ше у шицких местох дзе то можлїве, почало з пестованьом руского язика по моделу „Ц”.
– Рахуєме же тоти нєшкайши млади, уж ютре пойду даґдзе до швета, даєдни и до политики, та кед ше теди здогадню на Руснацох, сиґурно и руска заєднїца з того будзе мац хасну – гвари Мийо и предлужує.
– Дружтво Руснак, дзе сом член од самого снованя, отримує и медзинародну манифестацию „Кед голубица лєцела”. Концом септембра, приходза ту Руснаци/Русини/Лемки зоз шицких державох хтори члени Шветового конґресу РРЛ. И попри тим же ше язик при Русинох з Мадярскей, Словацкей, України, Польскей, Румуниї, Ческей а окреме Америки, досц розликує од язика бачванско-сримских Руснацох у Горватскей и Сербиї, Мийо гвари же приповедаю по русински, а там дзе запнє – верел дахто або нє, шицки знаю по мадярски, та ше лєгко згваря.
По природних ресурсох су найбогатши на швеце
Општина Стари Янковци ма 95 квадратни километри, а од того 70 одсто општини квалитетна жем за обрабянє. Попри тим, 30 одсто лєси, маю свою студню за воду, маю нафту, 16 вивартани дзири нафти, а однєдавна и ґазу.
Општина добре ґаздує, а Винковци оддалєни лєм 9 км, Вуковар 14, Осиєк 50…
– Та заш лєм, одкеди зме вошли до Европскей униї, велї отадз пошли пре векши пенєж до Нємецкей, Данскей, Ирскей, Шведскей, а ту пооставали углавним гевти хтори маю даяки политични функциї лєбо су у даякей державней служби. Найчежше нам же одходза млади фамелиї зоз малима дзецми и свидоми зме же ше найскорей вецей ту нє враца – гвари вон.
Мийо вираховал же у єдним периодзе на уровню општини було аж 274. леґиньох старших од 35 рокох, а лєм 17 дзивки старши од 35.
У цалей општини коло 200 дзеци у школох, а у Старих Янковцох коло 60.
– Будучносц би могла буц красна лєм кед би ше младши людзе населєли лєбо остали у Янковцох – заключує Мийо и поволує шицких младих зацикавених за биванє у єдним ушореним валалским стредку, най ше приселя до Старих Янковцох, так як цо ше Руснаци дакеди приселєли и остали.
Баба о шицким думала
– Моя баба Ержа зоз Петровцох, о хторей сом приповедал як любела заповедац, шицки мойо гобиї ми вше барз бранєла. Розказала моєй мацери, най ми нє дошлєбодзи учиц ше плївац, же ше можем задавиц, нє дала ми же бим бул ловар, бо тримала же ловаре лєм пию, ходза около, а нє ходза до церкви. Нє дала ми анї грац на гармоники, бо твердзела же гудаци часто и зоз другима женми, а нїґда су нє дома.
Алє, баба умарла, а моя супруга нє ма нїч процив же бим бул огньогашец, та сом ниа, постал и предсидатель ДВД-у у Старих Янковцох.