Звичайно у першим планє видзиме лєм тот красни бок приповедки о аматеризме у рускей култури. Нашмеяни поєдинци на бини, ентузиясти хтори през ґенерациї безрезервно чуваю нашу историю, звичаї, литературу, писню и танци. Медзитим, спод тей фасади у наших руских културно-уметнїцких и просвитних аматерских дружтвох єст нукашнї почежкосци и проблеми.
Зменшани укладаня держави до култури, змена ґенерацийох дзе дотерашнї ношителє нашого културного живота помали траца крочай а нови ґенерациї маю иншаки приоритети, охабяю пошлїдки з хторима ше чежко вибориц.
У таким вакууму тераз ше находзи и єдно з наших найвекших културно-уметнїцких дружтвох, у месце у хторим жию коло два и пол тисячи Руснаци – КУД „Жатва” зоз Коцура. Гоч коцурски КУД иснує уж 25 роки, нєшка роби лєм подаєдна секция, понеже ше зочує зоз змену ґенерацийох, нєдостатком фаховцох, алє и сцелих людзох хтори би подопарли його начати фундаменти.
Нукашнї проблеми у КУД „Жатва” нє од вчера, вони исновали и пред роком, двома, пейцома роками, и од теди порушовани рижни мири и идеї за його оживйованє и стабилизованє роботи. Идеї углавним лєм заблїсли и загашели ше, скорей як дали резултати.
ПОТРИМОВКА З БОКУ
Єдна зоз мирох же би ше ознова омасовела „Жатву” запровадзена влонї, кед Управни одбор дружтва место потерашнїх 11, звекшани на 21 особу, хтори теди були розположени робиц и твориц у його рамикох. Нєшка, медзитим, Управни одбор нє ма анї кворум, бо ше на його схадзки нє зидзе анї половка членох. О Скупштини КУД „Жатва” уж ше анї нє бешедує, понеже формални список членох здруженя нє постої. Зоз задзекованьом потершнєй предсидательки Танити Ходак, пре професийни причини початком рока, та зоз нєдавним поцагованьом пре здравствени причини хореоґрафа и члена Управного одбору Миколи Ґубаша, випатра вецей нєт нїхто порихтани прилапиц ше улоги законского заступнїка того здруженя з богату традицию. Подпредсидатель Националного совиту Руснацох и єден з иницияторох нового початку за „Жатву” Микола Шанта, толкує ситуацию:
– Уж зме нашли кандидата за предсидателя КУД „Жатва”, на Скупштини тоту особу будземе и меновац, а направени и два нови поцаги у орґанизациї. Перше ше пробує направиц круг младих тамбурашох котрих ше будзе обучовац за оркестер, а намира же би ше обновело шпивацку ґрупу, котру вироятно знова будзе водзиц Танита Ходак. Проблем же хто будзе водзиц фолклорну ґрупу, та глєдаме особу котра адекватна за тото и наздаваме ше же ше пошвидко и тото риши – оптимистични Микола Шанта.
Улога предсидателя, медзитим, попри своїх красних моментох ма и тоти чежш и, як цо то орґанизация роботи дружтва и координованє зоз членами управного одбору, писанє и станє за проєктами хтори вельо раз виноша и вецей стотки тисячи динари, одвичательносц за орґанизованє путованьох, наступох и концертох. Вимага же би ше єй єдна особа цалком пошвецела, бо вона нє особа хтора то шицко будзе мушиц окончиц, кед будзе добре знац розпоредзиц роботу и кед будзе мац екипу хторей наисце годна вериц, алє вона особа хтора то шицко муши порушац, тримац шицки дєплови моцно у рукох, и нє допущиц же би єй даєден вимкнул. И, вшелїяк, тота особа зноши пошлїдки кед ше єй таке нє поспиши. З оглядом на тото же чолна функция, як и кажда друга у нукашнєй орґанизациї здруженя вимага вельо роботи и часу, а нє плацена є. Хто заняти индзей, и кед би сцел чежко може постарчиц ище и тото коло стаємней роботи. Просто, чловек ше може опитац же як то вообще скорей функционовало?!
ПРЕРВА ТРАДИЦИЇ
КУД „Жатва” основане 1990. року, орґанизатор є фестивалу „Коцурска жатва” а през єй секциї прешли вецей як 500 аматере. Пред пейц лєбо дзешец роками мала и по двасто аматерох, два лєбо три танєчни ґрупи, штири розлични шпивацки ґрупи, числени секциї за дзеци, драмску секцию, актив женох и оркестер. Змена ґенерацийох вше препреченє за єдно таке здруженє, и зна ше же ше го на кажди даскельо роки муши превозисц и прето подмладок барз важне порихтац. Пред тим, вшелїяк дружтво ма свою кулминацию – увежбаних фолклорашох зоз завидним знаньом и искуством, моцни оркестер и числену шпивацку ґрупу. Одразу, найстарши и наймоцнєйши ґрупи ше пре рижни причини осипую, а младши забераю їх место же би о даскельо роки и вони досягли тот ранґ, и так до круга.
Положме з боку тото же у здруженю тераз нєт досц фаховцох хтори би руководзел з тима ґрупами и секциями, КУД „Жатва”, правда, ма подмладок за фолклор, ма и потенциялни подмладок за шпивацку ґрупу. Медзитим, у оркестру уж роками наступаю исти члени, хтори нєшка уж поженєти, заняти, фамелийни людзе, и хторим чежко одвоїц час за проби и наступи. На концу, роботни места нєшка на тельо нєсиґурни же ше пре таке анї нє шме одпитац.
– Граєм на гармоники зоз оркестром у „Жатви”, за мнє то одпочивок и уживанє, алє, нажаль, то гоби, а треба и робиц, та вше менєй часу остава за задовольство и аматерску роботу. Як при мнє, так и при велїх других. Любел бим кед би младши предлужели нашу длугорочну роботу – гварел музични фаховец Любомир Сакач Андри котри у „Жатви” грає уж вецей як 30 роки.
Нажаль, оркестер тераз нє ма подмладок. Медзитим, у Дружтве плановане порушац иниятиву же би ше у сотруднїцтве зоз Основну школу „Братство-єдинство” прицагло дзеци же би почали грац у КУД „Жатва”, а же инциятива озбильна потвердзує и факт же чолни людзе КУД-у уж уж у поради зоз особу котра би на себе превжала одвичательносц научиц заинересовани дзеци грац.
Лєм пред даскельома роками, аматере на проби нє ходзели прето же муша, алє прето же жадали. Чи були лєпши часи, чи нє, алє було их наисце вельо, а после пробох до позних годзинох оставали дружиц ше.
– У КУД-у „Жатви” танцовала сом 18 роки, то бул прекрасни период друженя и танцох, а зоз того друженя настали прекрасни приятельства за цали живот, алє и кумства. Мнє була велька чесц же сом телї роки препровадзела у Дружтве – здогадує ше Мария Горняк.
Нєшка ше медзитим, проби препущує пре рижни причини, лєбо ше после проби такой бежи дому, на роботу. И аматере чувствую проблеми у нукашнєй орґанизациї дружтва, цо ма пошлїдок и на розположенє и атмосферу, хтори у аматеризме сущни. Нїхто ше нє будзе затримовац там дзе му нє приємно и дзе ше нє може опущиц.
Влонї Подручна канцелария Националного совиту Руснацох у Коцуре, окрем афирмациї и промоциї руского оддзелєня у коцурскей школи, окреме була анґажована коло „Жатви”. Як потримовка рускому културному животу у Коцуре, обезпечени будинок за ткв. Руски дом, хтори мал буц адаптовани з финансийну потримовку Совиту и роботу на мольбу локалней заєднїци. Медзитим, одволаня медзи людзми нє було, и шицку роботу покончели плацени роботнїки. На концу, роботу на Руским доме у Коцуре кончи Керестурец – предсидатель Вивершного одбору Националого совиту Руснацох Желько Ковач.
ЕПИЛОҐ?
Окрем обезпечованя дополнююцих финансийох, односно 300 тисячи динари, за законченє Руского дому, стан у коцурским аматеризме бул тема и на спомнутей схадзки Совиту, кед апеловане же ше „Коцур муши зобудзиц”.
Тих дньох у коцурским Доме култури отримани схадзки преосталих аматерох „Жатви” хтори ю ознова пробую консолидовац. З оглядом же култура, церква и школа вше були три упорища Руснацох, на схадзки попри аматерох „Жатви” бул и коцурски парох о. Владислав Рац, а поволани були и учительки и воспитачки хтори робя зоз рускима дзецми, алє ше углавним нє одволали. На очивисни проблеми у КУД „Жатва” длуго ше джмурело. Медзитим, тераз вельо горше, бо окрем дзепоєдних особох валал, випатра, анї нє чувствує потребу ришовац их.
КОНКУРЕНЦИЯ НА ИСТИМ ЗАДАТКУ
Як додатне вдеренє на културни живот у Коцуре и сам аматеризем, однєдавна пре обєктивни причини нє активне анї Културно-просвитне дружтво „ДОК”, хторе мало вельке число активносцох и було тота позитивна конкуренция КУД „Жатви”, та мож повесц же єдни других гналина роботу и активованє.Єдини активни руски здруженя у валалє то Етно-клуб „Одняте од забуца” и Месни одбор Рускей матки. Медзитим, „Жатва” як ношитель културного живота у валалє и орґанизатор манифестациї од националного значеня за Руснацох, найбаржей у фокусу явносци.
