Прешол рок як проф. др правних наукох Весна Ракич Водинелич обявела на медийним порталу „Пещаник” текст под насловом „Keep light – право на побуну” даваюци нам, лаиком, кратке огляднуце през историю правного видзеня права на побуну. З єй тексту, а у вязи зоз блокадами ширцом Сербиї, та и у Новим Садзе, берем даскельо приклади. Ракич Водинелич нас здогадує же у 2. вику нашей ери Тибериє Ґрах, побуну процив Марка Октавия, пояшнєл з тим же „владар страцел чесц”. Тото нас здогадує и на Magna Carta Libertatum зоз 1215. року, хтора тиж племству дава за право на побуну кед же монарх загрожи заґарантовани права праве зоз Magna Cartom, и водзи нас до Монтескєа хтори, наводзи Ракич Водинелич, „у єдним зоз своїх текстох пише же основа обовязкох поданїкох ґу владарови престава теди кед их вон загрожує и упрепасцує.”
Кед их загрожує и упрепасцує, а Монтескє, уж, так повесц, наша епоха и модерна держава.
Та, же бизме сумирали – назадок два тисячи роки, гражданє Рима, штредньовиковне племство, поданїки абсолутистичних монархийох, та, ознова – гражданє модерней держави маю право на побуну. Уткане до правней думки и закону, а нє лєм як епске народне нашлїдство, або материя з историї литератури. Теди кед владар, або власц у модерних институцийох парламентарней демократиї, потупи свой бок контракту, кед нє сполнює свойо обовязки и загрожує дружтво, други бок нє муши буц пасивни до шлїдуюцого кругу виберанкох. Ма право на побуну. И тото потолковане з множеством текстох з историї правней науки.
З исту причину – блокади ширцом Сербиї и у Новим Садзе врацаю нас на єден есей проф. др Ґая Петровича (професор филозофиї на заґребацким Филозофским факултету) под насловом „Моц насилства и гуманосци”, од пред пол вика. То час студентских протестох ширцом швета кед ше розправяло чи насилство, або з нєнасилнима акциями ше швет водзи до праведнєйшого дружтва.
После искуства двох шветових войнох, антиколониялних войнох, револуцийох (та искуство цалей цивилизациї) насилство, як средство, виволало и виволує одуперанє. И гоч жиєме у винїмково насилним швеце, у нємилосердних капиталистичних условийох, у котрих стотки милиони и буквално и нєпотребно умераю пре нєлюдски условия роботи, глад, нєришену инфраструктуру, а милиярди умераю помали вичерпани з тим рядошлїдом – людзе дзечнєйше вибераю нєнасилне одуперанє.
У тим смислу, здогадованя на югославянского филозофа Петровича и його есей барз важне. Ґайо Петрович, пред пол вика, ясно нам гвари же НАСИЛСТВО може окончовац лєм гевтот хтори ма НАДМОЦ, а то держава. Ми, хтори маме право на побуну, ми хтори нє маме надмоц власци и владара, ми у своїм праву на побуну хаснуєме СИЛУ, же бизме одбранєли свойо животи, свойо людске достоїнство.
Ознова – гражданє на улїцох, зоз правом побунєни и з уфундаментованим правом на побуну, хасную силу. И у тим случаю, побунєного гражданства, лєм держава ма телю моц, точнєйше надмоц, же би окончовала насилство. Держава окончує насилство, прето врацене зоз силу, зоз средствами нашого права на побуну.
Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово”.