У чаше кед ше ридко хто одлучує школовац за ремесла, та велї пре сучасни живот и модерну технолоґию одумераю и помали ше на нїх забува, даєдни заш лєм вше останю актуални, як цо то старе ремесло каменьорезач.
Коцурец Александар Макаї анї нє шнїл же дакеди будзе успишни каменьорезач, а тераз, на свойо 36 роки, мож повесц же добре випекол тото ремесло и розробел роботу.
– После штреднєй школи сом даскельо роки робел при даєдних каменьорезачох, цо ме заинтересовало, гоч сом пред тим о тим нє роздумовал. Тоту роботу ми живот принєсол. Потим, як цо сом ше оженєл, плановали зме зоз супругу пойсц до Канади, то теди було актуалне, алє нам ше викомпликовало коло паперох и визи, та зме после даскельо нєуспихох преламали, ришели остац ту и я надумал почац робиц самостойно – здогадує ше Александар.
ПЕНЄЖ ЗОЗ СВАДЗБИ УЛОЖЕЛИ ДО БИЗНИСУ
У каждей роботи початок найчежши и зоз собу ноши одредзени ризик. Тот ризик ище векши кед ше ремесло почина од нули и без потребних машинох. Машини за роботу каменьорезача драги и нє лєгко одлучиц шицко зашпороване уложиц до нєрозробеного бизниса, за котри ше нє зна же чи будзе продуктивни.
– Достати пенєж од свадзби зме чували за драгу до Канади. Понеже з того нє було нїч, одлучел сом купиц камиончок и першу машину, и почал робиц самостойно. Потераз сом, окрем машини за резанє мрамору, накупел и други нєобходни алати за роботу, як цо то видлїчкар, ЦНЦ машина за букви, велька и мала полирка, фреза, арґеґати, мишачки, форма, а шлїдуюца инвестиция ми будзе автоматска машина за кантованє – гвари Макаї.
Найлєпши указатель же ше розвива роботу и идзе у добрим напряме, то кед ше зяви потреба за ище єдним роботнїком, а Александар тераз ма трох занятих.
ВЛАСНИ ПРОДУКТ НАЙЛЄПША ПРОМОЦИЯ
– Як ше роботу розвивало и було вше вецей обовязки, нє могол сом шицко сам настарчиц. Мам трох роботнїкох котри ми помагаю, алє сом ище нє таки вельки ґазда же бим могол лєм водзиц роботу, та ровно єднак робим и я з нїма. Преширел сом роботу и на околїско, а єден памятнїк сом робел аж и у Беоґрадзе. Медзитим, найволїм робиц у своїм Коцуре, дзе сом направел и найвекши памятнїки потераз – потолковал Макаї.
Як и у каждей роботи, найлєпша промоция то кед ше пречує о добре поробеним од муштериї, „од устох по уста”, а то и єдини Александров маркетинґ.
Тото, ище вше мале подприємство, ма шицки предиспозициї же би єдного дня преросло до правей фамелийней роботи, понеже Александар ма и двох синох и вери же и дзецом обезпечи добру роботу, док за тото придзе час.
ПРОБЛЕМ СТАТУСА РЕМЕСЕЛНЇКОХ
Наш собешеднїк Александар Мудри ше сам анґажовал, научел ремесло при даскелїх кеменьорезачох и нєпреривно ше усовершує, медзитим, як прешлого мешаца гварел секретар Здруженя самостойних ремеселнїкох Нового Саду Велько Андєлич, борба за ушоренє статуса ремеселства длуго тирва и випатра же, як ствари стоя, у блїзшей будучносци нє будзе векши позитивни пременки.
Правда же ше локални самоуправи трудза помогнуц кельо можу, алє то, заш лєм, робя селективно, у случайох дзе су заинтересовани подмириц даяки свойо потреби, лєбо зачувац традицию.
Стимулує ше и отверанє нових ремеселских роботньох, алє ше нє субвенционує майстрох хтори уж маю ремеселску роботню же би ширели и унапредзели бизнис.
Потребно принєсц добри закон о ремеселстве, же би ше системски и систематично ушорело тот привредни конар. Дотля и далєй будземе у ситуациї же чежко найдземе правого, доброго майстра, а чежко и позно препознаме дакого нашвидко приученого.