Кнїжки вше були дацо вецей од паперу и друкованого слова на боку. Так и нєшка представяю дзвери котри нас водза до даяких нових шветох, до прешлосци и будучносци, мриї и дїйсносци. Рай за кажду особу залюбену до красного слова… А библиотеки, котри чуваю морйо видрукованих красних словох, єден куцик у тим раю до котрого любителє кнїжкох барз часто заходза. Таке место за наймладших залюбенїкох до кнїжкох и Школска библиотека Основней школи „Братство єдинство” у Коцуре.
Гоч Школска библиотека у коцурскей Основней школи нє ма длугу традицию, за тоти дзешец роки свойого иснованя ше ю преширело, та постала права скарбнїца кнїжкох и писаного слова. Сама установа од початку снованя була богата зоз кнїжками, алє нє исновала окремна простория у котрей би вони були змесцени. Свойо место числени кнїжки вше нашли по орманох у школских учальньох, а наймладши любителє читаня их могли пожичиц и уживац у читаню того цо им було потребне, або цо их интересовало.
Зоз терашню библиотекарку, а дакедишню директорку и учительку Ксению Медєши, зме побешедовали о тих часох котри предходзели снованю Школскей библиотеки, алє и о часох єй розвою и терашнєй ситуациї.
– Кед ми вишол мандат и кед сом закончела свою роботу на функциї директора нашей школи, прешла сом на место библиотекара. Од теди, од 2014. року, робим на тим роботним месце и у тих просторийох терашнєй библиотеки. По теди ше пробовало оформиц школску библиотеку у даскелїх школских куцикох, алє шицко то було нєдостаточне, мале, просто нє могло найсц одвитуюци простор. Предо мну робели даскелї, углавним, наставнїки язика, дополньовали норму и були заняти на одредзени час, понеже теди уж нє могло розписовац конкурси и запошльовац на тото роботне место. Алє одкеди я прешла на тото роботне место, нє було другого библиотекара. Так же, од 2014. року маме библиотекара котри стаємно роби у библиотеки, з тим же сом два роки робела лєм на тим роботним месце, а вец нам нє було допущене же бизме мали цалу норму, лєм 50 одсто, та сом почала преподавац сербски язик як нємацерински – толкує Ксения.
Скарбнїца кнїжкох котра нєпреривно рошнє
Одкеди вона пришла до школскей библиотеки, як гвари, библиотеку ше досц преширело, алє вельо кнїжки стоя поскладани у шкатулох, бо нєт места на полїчкох. Гоч ше полїчки докупйовало, доправяло, анї то нє було достаточне же би шицок фонд кнїжкох бул преглядно поскладани.
– Пробовали зме прейґ даяких конкурсох, проєктох вимагац же би нам ше оможлївело направиц терпезарию и библиотеку, алє, нажаль, то нїґда нє витворене. А у школским будинку нєт простору и нєт ю дзе преселїц. Даєдни полїчки я сама обезпечела, купела, дацо зме з майстром направели, алє просто то нє досц за тоту просторию и тельо кнїжки кельо маме – гвари Медєшова.
У тей малей просториї, на самим концу конка на поверху у школи, праве мале богатство кнїжкох. Около поставени полїчки на котрих стої рижна литература, школска и забавна, енциклопедиї и сликовнїци, а на стредку просториї столи и карсцелї, та библиотека функционує и як читальня. Як гвари Ксения, кед школяром потребни даяки озбильнєйши енциклопедиї и подобне за даяки роботи, лєбо просто же би задоволєли свою любопитлївосц, оможлївене им поопатрац их у просторийох библиотеки.
Вецей як 10.000 рижни наслови
– Кнїжки за библиотеку, насампредз, обезпечує Министерство просвити, науки и технолоґийного розвою, алє зме досц обезпечели и сами. Нащивюєме Сайми кнїжкох, а пред тим зме явяли и видавательним хижом же маме потреби за даякима одредзенима кнїжками, забавну литературу, сликовнїцами и ту зме наиходзели на позитивни одвити, та нам досц и напосилали. Коло 1.000 кнїжки зме достали од видавательних хижох – толкує Медєшова и предлужує – у нашим фонду кнїжкох маме лектири, забавну литературу, енциклопедиї, сликовнїци, шицко цо прикладне и потребне нашим вредним школяром. Маме вецей як 3.000 кнїжки на руским язику и вецей як 6.000 кнїжки на сербским, так же мож повесц же наша школска библиотека, гоч така малючка, мала скарбнїца зоз вецей як 10.000 рижнима насловами.
И далєй ше велї кнїжки у коцурскей Основней школи находза по учальньох, наставнїки их чуваю у своїх школских орманох, а вельке число кнїжкох змесцене у школскей зборнїци. Школска библиотека доступна школяром даскельо годзини пред конєц предполадньовей змени и даскельо годзини у пополадньовей. Понеже Ксения роби и у настави, кус єй нєзґодно ше виорґанизовац, алє ше намага цо вецей часу препровадзовац у библиотеки, и буц на розполаганю наймладшим и тим кус старшим любительом читаня.
– Нє можем повесц же дзеци барз часто ходза до библиотеки, алє приду. Хто сце читац, вон вше найдзе часу. Школяре висших класох кус слабше приходза, а школяре нїзших класох активнєйши. Думам же тоти старши ґенерациї вецей часу препровадзую на интернету, там можу найсц шицко цо их интересує и пречитац тото цо жадаю – щиро бешедує Медєшова и додава – думам же за тото виновата и епидемия корони. Теди школи нє робели и дзеци прешли на онлайн наставу, частейше хасновали интерент и вец гоч зме ше и врацели до школских лавкох, заш лєм, тото хаснованє при нїх остало заступене. Окрем того, маме у Коцуре и валалску библиотеку, та верим же єст и тих котри там ходза по литературу, понеже там, вшелїяк, и векши вибор.
Читац треба
Кед Ксения починала робиц у библиотеки, як гвари, вельо вецей дзеци заходзели до того куцика, а тераз на дзень приду штверо, пецеро и вона зоз тим задовольна. Вежню даяку кнїжку, побешедую, похваля ше зоз тим цо пречитали, поприповедаю о рижних авантурох своїх облюбених геройох и то хвильки котри виполня єй роботни дзень з радосцу.
– Окрем лектирох и обовязней литератури котру муша читац, дзеци беру и забавну, Хари Потер вше актуални, як и рижни сликовнїци при наймладших. Скорей зме мали вецей учебнїки прето же их шицки видавательни хижи посилали до школи, та були змесцени у библиотеки. Медзитим, остатнї пейц, шейсц роки наставнїкове их доставаю на рижних вебинарох, та у библиотеки тераз нє маме новши учебнїки, лєм тоти старши котри вецей нє мож хасновац у настави. Министерство просвити нам каждого року обезпечи одредзену суму пенєжу, та набавяме тото цо найпотребнєйше, углавним, лектири. За нашо руски дзеци, понеже их нєт вельо у оддзелєньох, єст вше достаточне число кнїжкох котри им потребни за наставу.
Ксения, Сенка як ю шицки волаю, того року идзе до пензиї. По септембер будзе на библиотекарским карсцелю и за библиотекарским столом, а потим одходзи на заслужени одпочивок од роботи. А цо будзе после и хто придзе на єй роботне место, увидзи ше з часом. Як гвари, барз би було добре кед би ше направело нову библиотеку, обецане школи, алє ище вше нїч од того. Гоч и кед би ше лєм направело одвитуюци полїчки, то би барз розтерховало простор. Медзитим, нїхто нє заинтересовани же би ше тот простор ушорело, у локалней самоуправи нєт пенєжи, ситуация просто нєвигодна, як нам потолковала.
– Любим читац, папер, видруковану кнїжку и, гоч вельо читаме на интернету, просто любим кнїжку у рукох. Давно, док ище нє було интернету, паметам же кнїжка була барз велька радосц у нашим живоце – приповеда з ошмихом – цалком иншаке чувство читац з кнїжки. Читац треба и наисце думам же дзеци читаю, кед нє з кнїжки, вец з интернету, и тото цо муша, алє и инше. Кажда кнїжка ма свой пах, а и тото як папер шущи, шицко то дробнїци котри знача. Ми ше як дзеци барз радовали кнїжком. Здогадуєм ше кед сом як школярка вжала сликовнїцу з библиотеки, бежала сом дому и през драгу сом шедла на лавочку и пречитала од першого по остатнї бок… та назад до библиотеки по другу кнїжку – нашмеяно гвари наша библиотекарка.
– Перша кнїжка котру сом пречитала була „Мала сирена”, а першу кнїжку котру сом достала як награду за одлични успих то „Воденїчка на стриберним поточку” и мам ю и нєшка. Так же бим дзецом, а и шицким, поручела лєм – охабце ше компютера и екрана, врацце ше кнїжком и радосци котра скрита на тих паперових бокох – визначела на концу библиотекарка Ксения Медєши зоз Коцура.
