У Сербиї 3. априла отримани виберанки. Гоч у сущносци шицки резултати менєй-вецей ясни и знаме хто будзе шедзиц у предсидательскей резиденциї на Андричовим венцу у Беоґрадзе идуци пейц роки, хтори странки и коалициї буду мац своїх представнїкох у Народней скупштини Републики Сербиї, а хтори локални ґрупациї буду мац мандат од штири роки у варошох и општинох дзе отримани локални виберанки, урядово и конєчни резултати ище вше нє знаме.
У Беоґрадзе найтвардейша борба медзи власцу и опозицию, дзе найцеснєйши резултат, голєм по чишлє одборнїцких местох котри освоєли представнїки актуалней власци у престолнїци Сербиї, и опозиция. Но, хто будзе на хторим боку, кед ше тота виберанкова кнїжка завре у Беоґрадзе – то ше увидзи.
Александер Вучич по други раз победзел у першим кругу предсидательских виберанкох. За державни буджет и стабилократию – одлично, бо ше нє троша пенєжи, а держава идзе по политичним курсу без пременкох, за плурализем и демократию – катастрофа, бо праве на других европских, алє и шветових прикладох можеме видзиц же ше два виберанково круги подрозумюю, гоч яки да кандидати, бо указує на дружтвену, медийну, алє и политичну слику єдного дружтва. Розлика медзи першопласованим Вучичом и другопласованим канидатом опозицийней коалициї „Зєдинєни за побиду Сербиї” Здравком Поношом од 40 проценти, може застарац каждого чловека котри трима до демократичних началох и понука на роздумованє цо ше случело зоз сербску политичну систему, дзе зме и под час Слободана Милошевича мали досц цесни веберанково змаганя на предсидательских виберанкох, а тераз ше шицко зна уж после першого кругу и то так прешвечлїво. У обставинох у котрих предсидатель Сербиї ма досц скромни уставни компетентносци, тот резултат може буц лєм за престиж, алє знаюци же политична чежина котру зоз собу ноши Александер Вучич, и пре искуство од предходних пейцох рокох, можеме обчековац же то нє будзе так и же ше будзе питац и за состав новей Влади Сербиї, и за економску политику, войско, инфраструктуру… Источашнє, резултат од скоро 60 проценти освоєних гласох виберачох, котри гласацке право вихасновали, указує и же Вучич добре вираховал од кого му шицко будзе требац потримовка за таки резултат.
На парламентарних виберанкох ситуация досц иншака цо ше плурализма дотика, бо од 2000. року у Скупштини нє було вецей политични ґрупациї як у тим новим составе, бо, практично єдино странка Завитнїки и три меншински странки самостойно ишли на лїстину, док шицки други лїстини составени з рижних странкох и рухох. Аж 11 лїстини вошли до Скупштини, а кед ше подзелї на странки котри будую коалициї у сербским Парламенту, будзе представнїкох вецей як 20 странкох. И по першираз од виберанкох 2012. року Сербска напредна странка нє ма векшину у Парламенту, бо єй коалицийна лїстина освоєла 120 посланїцки места, а за векшину потребни 126 посланїки.
З оглядом на тото же ше после бойкоту 2020. року опозиция врацела до виберанкового обегованя, гоч главна опозицийна ґрупация „Мариника Тепич – Зєдинєни за побиду Сербиї” нє витворела резултат яки обчековала, у Парламенту будзе вельо иншак як цо було остатнї два роки. Голєм будзе векше понукнуце. Могло би повесц же СНС на тих парламентарних виберанкох прешол нєобчековано подло, гоч остали наймоцнєйши зоз скоро 43 одсто потримовки, алє политични маневар зменшованя цензусу зоз пейц на три одсто, же би ше 2020. року бойкот векшей часци опозициї минирал, тераз ше врацел як бумеранґ, бо 33 мандати котри освоєли лїстини „Мушиме”, „Бошко Обрадович – Двери – Покс” и „Завитнїки” праве пришли пре спущованє цензусу. Но, остава видзиц хто будзе твориц нову Владу Сербиї и яка улога будзе СПС у тих комбинацийох.
Меншински странки у нашей политичней системи нє маю заґарантовани посланїцки мандати, алє ше можу змагац по прилагодзених правилох. У численших заєднїцох як бошняцка и мадярска може ше витвориц „мобилизацию”, та вони буду мац своїх представнїкох у Парламенту. И меншинска лїстина „Вєдно за Войводину – Войводянє” будзе мац своїх представнїкох. Два. Алє без Руснацох, гоч конкретно „Вєдно за Войводину” реґистрована як странка рускей националней меншини. Тота лїстина була препозната у Руским Керестуре, алє у других местох вельо менєй.
На концу, тоти виберанки указали єдну важну ствар – вибераче указали же ше можу мобилизовац кед маю вибор, а же гласанє на парламентарних виберанкох бул одредзени способ оценьованя локалней политики, бо лїстина владаюцей СНС преходзела по општинох рижно, гоч процентуално освоєла вецей гласи од других странкох и лїстинох.
Векши вароши прихильнєйши ґу пременком, бо у збиру гласох маю вецей од гласох актуалней власци. У менших местох владаюца странка суверено влада. То добре питанє и за власц и за опозицию чом таки резултати и цо би ше могло пременїц.
А гражданє? Наздавам ше же ше на нїх, на їх потреби и бриґи нє забудзе по идуци виберанки. Кед ознова буду потребни їх гласи.