У Новим Садзе од 17. по 19. авґуст отримани XVII Шветови Конґрес Русинох/Руснацох/Лемкох чий домашнї була Руска матка, а участвовали представителє русинских орґанизацийох хтори членїци Конґресу зоз Словацкей, Польскей, України, Мадярскей, Горватскей, Румуниї, Ческей и Сиверней Америки.
То треци раз же руска заєднїца у Републики Сербиї домашня Шветовому конґресу Р/Р/Л. Першираз, давного 1995. року Треци конґрес отримани у Руским Керестуре, а потим, 2009. Дзешати Конґрес вєдно орґанизовани у Керестуре и у Петровцох у Републики Горватскей. Тераз є отримани у Новим Садзе хтори нє лєм административне шедзиско АП Войводини и значних руских институцийох, алє и вельки город хтори могол обезпечиц адекватну лоґистику и инфраструктуру за таки вельки сход. Медзитим, гоч шицки урядово и формални змисти отримани у Новим Садзе, нє заобидзени нашо два найвекши и найстарши валали – учашнїки Конґресу перши дзень були у Коцуре, а остатнї у Керестуре.
Концепт цикличного селєня Шветового конґресу Р/Р/Л з єдней держави до другей, вшадзи дзе жиє руска заєднїца важни пре подобни причини як цо то, наприклад, и отримованє централней преслави Националного швета Руснацох кажди рок у другим месце. Меншим руским заєднїцом, тим хтори ище нєдостаточно орґанизовани, лєбо ше боря за припознанє то значни стимул, потримовка и потвердзенє же су нє сами. З другого боку, руски заєднїци хтори векши, орґанизованши и успишнєйши кед слово о чуваню и розвою свойого идентитету, язика, култури и вообще националного живота, можу помогнуц, указац цо и як мож поробиц тим хторим помоц и потримовка потребни.
Шветови Конґрес Русинох/Руснацох/Лемкох отримани у Новим Садзе мал амбициозну и обсяжну програму и у таким згуснутим розпорядку чежко було попровадзиц шицко цо би могло и мушело буц важне каждому кого интересує руска тематика, од академских темох, историї, публицистики, по каждодньово питаня, проблеми и їх можлїви ришеня.
Вшелїяк, ситуация и обставини нїґдзе нє исти, насампредз пре розлични контексти, историю, политику и ґеоґрафию. Алє, ґенерални проблеми вшадзи подобни – неґативна демоґрафия и асимилацийни процеси, як пошлїдок сучасного живота и швета. Як спомалшиц, застановиц, лєбо аж и обрациц тоти тренди, вшелїяк же главне питанє нє лєм кед слово о руснацтве. Прето кажди винїмок, иншаке искуство лєбо позитивни приклад з пракси поставаю ище важнєйши. На щесце, и на пиху, позитивни винїмки, искуствия и приклади єст и медзи нами, и коло нас.