Тих дньох Европска комисия ма принєсц одлуку о уключованю Проєкта експолоатациї и преробку литию и бору „Ядар” на лїстини Стратеґийних проєктох за Европску унию зоз домену критичних ресурсох, та академска заєднїца Сербиї порушала инициятиву з вимогу же би Европска комисия нє прилапела тот проєкт. Тоту вимогу, о нєприлапйованю такей инициятиви, уручели вовторок амбасадорови и шефови делеґациї Европскей униї у Сербиї Емануелови Жиофреови, з молбу же би ше ю прешлїдзело до Европскей комисиї.
Тоту инициятиву порушали наставнїки и науковци беоґрадского Биолоґийного факултету у блокади, а ґу нїм ше приключели и студенти котри блокираю беоґрадски Технолоґийно-металурґийни факултет, а поволани и шицки гражданє же би ше приключели ґу тей инициятиви важней за шицких нас. Инициятиву потераз подписали вецей як 3.000 члени академскей заєднїци, то єст професоре, науковци, доценти и асистенти. Тиж так таку инициятиву подписли и 300.000 гражданє Сербиї.
Чом академска заєднїца процив тей инициятиви. Право на чисту воду, жем, природу и здравє муши буц понад корпоративни профит. У вимоги академска заєднїца потримана зоз студентами у блокади, як и гражданами хтори роками протестую процив Компаниї „Рио Тинто”.
На лїстини Европскей комисиї ше находза 47 стратеґийни проєкти котри би требали обезпечиц ресурси нєобходни за европску желєну транзицию. Векшина ше одноши на рециклованє и лєм 3 на хаснованє иснуюцих рудокопох литию. Медзи нїма затераз нєт проєкт „Рио Тинта”. Кед же будзе, вец будзе єдини котри подрозумює отверанє нового рудокопу и то на подручю на котрим жию вецей як 250 строго защицени бивателє рошлїнских и животиньских файтох, од того вецей як 60 одсто загрожених, котри под защиту националних и медзинародних предписаньох. Опасносц иснує и од загрожованя живого швета у рики Дрини, як и водоцекох рики Сави. Оптимална мира за зоперанє таких акцидентох було би одуставанє од планованей експлоатациї и преробку минерала ядариту.
Такей експлоатациї ядариту желєне шветло дали Министерство за защиту животного штредку и Завод за защиту природи Сербиї през нєзаконїте даванє дозволох „Рио Сави”, бо проєкт подзелєни на три менши и з тим драстично зменшани його уплїв на природу. Док институциї нє реаґую на поволанки фаху же би ше понїщели тоти условия, одвит дала сама природа, бо и нєвельки дижджи приведли до вилївох у долїни Ядра, а води однєсли и ґазоводни циви за потреби будуцого рудокопу. Проблем у трансферу забрудзених водох од вилївней габи и того цо вона може пренєсц на простор Мачви, хтора найбогатше жридло поджемних водох у Сербиї.
Чкоди би мали и людзе, бо кед ше почнє з имплементацию проєкту, будзе ше провадзиц хороти респираторних орґанох, так же прецену здравственого ризику ище вше нє маме, та би прето така студия нє шмела буц усвоєна. За шицки тоти ризики нєт анї економского просперитету. Литиюмски батериї превозидзени и меняю ше зоз натриюмскима.
Защита животного штредку и природних ресурсох, жеми, води и воздуху ґарантована з Уставом Републики Сербиї. Вон ясно гутори же кажде ма право на здрави животни штредок и благочасове информованє о його стану. Република Сербия зноши одвичательносц за тоту защиту.
ruske.redaktorka@gmail.com